معصومان و ترس از ماديات | کتابخانه مجازی الفبا

آيا معصومان ترس از ماديات نداشته ‏اند، يا اين كه داشته ‏اند ولى بر آن غلبه نموده ‏اند؟

معصومان(ع) و نيز در مراتب بعدى، اولياى الهى تنها عشق به خداوند متعال دارند و از آن جا كه عشق به حضرت حق اقتضا مى‏كند كه قلب از التفات به غير او ممنوع باشد و تنها تعلق به محبوب، يعنى حضرت حق، داشته باشد. اين بزرگواران همواره از هر آنچه اين ياد و التفات و تعلق را منصرف كرده، به جاى ديگر مى‏برد، هراسناك بوده‏اند؛ و چون تعلق به مسائل مادى و دنيوى از زمره امورى بوده است كه موجب غفلت از ذكر و توجه انحصارى به حضرت حق مى‏شود، معصومان و اولياى الهى از نفوذ چنين تعلقاتى بيمناك بوده‏اند و همواره با زبانهاى گوناگون از خداوند متعال مى‏خواسته‏اند كه آنهارا از ورود به اين ورطه لغزان و خطرناك نجات دهد. در مناجات امام حسين(ع) در روز عرفه مى‏خوانيم: و نجنى من أحوال الدنيا؛ «و پروردگارا مرا نجات ده از خطراها و كششهاى دنيوى» و نيز از خدا مى‏خواهند كه آنها را از غفلت از ياد و نام او مصون دارد همچنانكه امام زين العابدين در دعاى هشتم صحيفه سجاديه مى‏فرمايد: اللهم إنى أعوذ بك من سنة الغفلة؛ «خدايا به تو پناه مى‏آورم از خواب غفلت». آنها با تضرع از بارگاه كبرياى الهى دردمندانه مى‏طلبيدند كه دل، زبان و اعضاى بدن و روحشان در ياد خدا و شكر و طاعت او باشد. همچنانكه در دعاى يازدهم صحيفه سجاديه آمده است: واشغل قلوبنا بذكرك عن كل ذكر، و ألسنتنا بشكرك عن‏كل شكر، و جوارحنا بطاعتك عن كل طاعة؛«و دلهاى ما را به ياد خودت از هر ياد؛ و زبان ما را به شكر خودت از هر شكر؛ و اعضايمان را در طاعت خودت از هر طاعت، مشغول بدار»
دو مگو و دو مدان و دو مخوان‏ بنده را در خواجه خود محو دان‏

خواجه هم در نور خواجه آفرين‏ فانى است و مرده و مات و دفين‏

چون جدا بينى ز حق اين خواجه را گم كنى هم متن و هم ديباچه را

مثنوى / 6/3217 - 3215.
ما به عصمت اعتقاد داريم و منشأ آن را در معصومان، شايستگى‏هاى اختيارى آنان مى‏دانيم؛ يعنى معتقديم كه خداوند مى‏دانست عده‏اى از بندگانش به اختيار خود بيش از ديگران و در بالاترين حد ممكن از استعداد خود بهره بردارى مى‏كنند. اين شايستگى و منزلتى كه اين افراد با سير اختيارى خويش بدان مى‏رسيدند، سبب شد كه خداوند تفضّلاً اين پاداش و موهبت ويژه را به آنها عطا نمايد و آنان را از علم و اراده‏اى برخوردار كند كه بواسطه آن به مصونيت كامل و مطلق برسند، ازاين‏رو بر اين باوريم كه آنان بر اين تعلق به غير از حضرت حق، غالب آمده‏اند؛ چنان كه جملاتى از دعاى ندبه به اين حقيقت اشاره دارد. بعد ان شرطت عليهم الزهد فى درجات هذه الدنيا الدنيه و زخرفها و زبرجها، فشرطوا لك ذلك و علمت منهم الوفاء به فقبلتهم و قربتهم و قدمت لهم الذكر العلى و الثناء الجلى و اهبطت عليهم ملائكتك و كرمتهم بوحيك و رفدتهم بعلمك و ...؛ يعنى «تو با آنها [اولياء الهى كه معصومان در صدر آن قرار دارند ]شرط نمودى كه نسبت به زينت‏ها و منزلت‏هاى دنيوى بى‏اعتنا باشند [و جز به مقام قرب تو و تو نينديشند] و آنها نيز اين شرط را پذيرفتند؛ و چون مى‏دانستى به اين شرط عمل خواهند كرد، آنان را پذيرفتى و مقرّب خويش ساختى و [به خاطر همين شايستگى ]قرآن را با بلندى نام ثناى خاص و عام بر آنها از پيش عطا فرمودى و فرشتگان را بر آنها نازل كردى و با وحى خود ايشان را گرامى داشتى و از خوان علم بى‏كران خويش بهره‏ها دادى ...».
اين مطلب، با مناجات آنها كه به جمله‏هايى از آن در چند سطر قبل اشاره شد، منافاتى ندارد؛ چرا كه ائمه(ع) چون باور قلبى داشتند كه «لامؤثرَ فِى الْوجودِ اِلاّ اللّه» (تنها هستى و هستى بخش اوست)، همواره از خداوند استمداد مى‏كردند كه آنها را از لغزش و در غلتيدن در تعلقات مادى بر حذر دارد؛ و اين همه براى من و شما درس است كه از خدا بخواهيم ما را از دام تعلقات برهاند.
يارب اين بخشش نه حدّ كار ماست‏ لطفِ تو لطف خفى را خود سزاست‏

دست گير از دست ما، ما را بخر پرده را بردار و پرده‏ىْ ما مدر

باز خر ما را از اين نفس پليد كاردش تا استخوان ما رسيد

مثنوى/ 2/2445 - 2443.

پرسمان دانشجویی