هدف از زندگي در نگاه های مختلف | کتابخانه مجازی الفبا

هدف از زندگى در دنيا را براى يك نوجوان بنويسيد. همين هدف را چگونه مى‏توان براى يك جوان يا براى يك عارف، يا يك مذهبى، يايك شاعر، يا هنرمند و به طور كلى، يك انسان شرح داد؟

در پاسخ به اين پرسش ابتدا بايد به چند نكته توجه كرد:<BR>يكم . ابتدا بايد معناى هدف مشخص شود ؛ «هدف براى هر كار و هر راه، نقطه‏اى است كه به آن، ختم مى‏شود» گفتنى است، اين هدف - كه گاهى از آن تعبير به غايت نيز مى‏شود با علت غايى - كه در فلسفه از آن سخن مى‏رود متفاوت است . براى آشنايى تفصيلى از تفاوت‏ها و تشابه‏هاى علت غايى و غايت نگا: محمدتقى مصباح يزدى، آموزش فلسفه، ج 2، صص 89 114 . .<BR>دقت كافى در اين نكته، ما را از خطاهاى بسيارى ايمنى مى‏بخشد . در طول تاريخ بشر، اين خطاها بر سر راه كسانى قرار گرفته است كه به معناى صحيح «هدف» نينديشيده و يا آن را نيافته‏اند . از اين رو، به غلط آنچه را كه لازمه زندگى و يا از اجزاى حيات دنيوى بشر بوده و در مواردى ايده‏آل براى بخشى از زندگى به حساب مى‏آمده است، هدف براى كل حيات تلقى كرده‏اند و با توجه به چگونگى اين تلقى و انتخاب، دچار زيان در زندگى يا شكست‏هاى روحى شده‏اند . در اين باره، مى‏توان به كسانى اشاره كرد كه بهره‏مندى از لذت‏ها و شهوت‏ها را هدف دانسته‏اند ؛ در حالى كه اين تصور غلطى است ؛ زيرا آنچه جزء زندگى است، نمى‏تواند هدف آن باشد . براى چنين افرادى پس از پايان زندگى (يعنى حيات دنيوى )، رسيدن به هدف، هيچ تصويرى ندارد! يا كسانى كه رسيدن به مدارج عالى علمى را هدف زندگى خود دانسته‏اند، علاوه بر آنكه ممكن است در رسيدن به اين مطلوب ناكام مانده و به دليل احساس شكست، ديد منفى و مأيوسانه‏اى نسبت به زندگى بيابند ؛ در صورت موفقيت نيز، پس از پايان زندگى دنيوى، نيل به هدف ديگر براى آنان معنا نخواهد داشت . بنابراين، بايد «نيازهاى زندگى» و «هدف از زندگى»، از يكديگر متمايز شود و آنچه داخل در محدوده زندگى است، هدف زندگى تلقى نشود . به هر صورت، هنگام پرداختن به پرسش از هدف زندگى، بايد وراى حيات طبيعى قرار گيريم ؛ تا سراغ آن را در حيات طبيعى محض و شئون آن نگيريم نگا: عبداللَّه نصرى، تكاپوگر انديشه‏ها (زندگى، آثار و انديشه‏هاى استاد محمد تقى جعفرى )، ص 220 . .<BR>دوّم . بايد هدف را به درستى بشناسيم ؛ روشن است كه خردورزان و انديشمندان بسيارى در همه جوامع - با توجه به مكاتب گوناگون در طول تاريخ هدف‏هاى متفاوتى براى زندگى ترسيم و ارائه كرده‏اند . امّا اين بدان معنا نيست كه همه اين نظرها، درست باشد و همه اين هدف‏ها صحيح شناخته و به ديگران شناسانده شده باشد! ضديّت و يا تناقض بسيارى از اين هدف‏ها، نشانگر صحت اين مدعا است .<BR>سوّم . راه رسيدن به هدف را بشناسيم ؛ بيان يك مثال قدرى از اهميت نكته دوّم و سوّم پرده بر مى‏دارد .<BR>فرض كنيد بيمارى داريد كه نياز فورى به دارويى خاص دارد . از طرفى، شما مى‏دانيد كه اين دارو، تنها در يك داروخانه عرضه مى‏شود ؛ امّا شما آنجا را نمى‏شناسيد . اكنون درمى‏يابيد كه دانستن نام يا مشخصات اين داروخانه، از طرفى و يافتن آدرس آن از طرف ديگر، تا چه حد ضرورى و جدى است ؛ يعنى، همان قدر كه دانستن نام و مشخصات داروخانه، براى يافتن دارو مهم است؛ اينكه شما از كدام خيابان و به چه شكلى برويد تا به آن داروخانه برسيد نيز اهميت خواهد داشت . بدون شك اگر نام و نشانى و چگونگى رفتن به داروخانه، به صورت اشتباه در اختيار شما قرار گيرد، لطمه‏اى جانسوز و جبران‏ناپذير در پى خواهد آورد .<BR>چهارم . تنها يك بار شانس رسيدن به هدف را داريم ؛ در اولين قدم از جست‏وجو براى يافتن هدف زندگى و راه رسيدن به آن، پاى ما به زنگ خطرى برمى‏خورد كه هرچند تكان‏دهنده است، براى هوشيارى و دقت بيشتر سودمند خواهد بود . آن زنگ خطر با زبان خود به ما مى‏گويد: «تنها يك بار اين راه را خواهى رفت و يك بار زندگى را تجربه خواهى كرد» . اين اخطار و گوشزد مهم و جدّى، ما را بر آن مى‏دارد كه با دقتى متناسب با اهميت موضوع و موشكافى بسيار، به كاوش بپردازيم و ضريب اطمينان بالايى براى يافته خود دست و پا كنيم .<BR>با توجه به نكات مذكور، متوجه خواهيم شد كه شناخت هدف زندگى، كار آسانى نيست تا در توان ما يا امثال ما - كه خود براى اولين و آخرين بار از اين راه مى‏گذريم بگنجد . گويى بايد دستى از آستين غيب برآيد و با انگشت اشاره‏اى، هدف و سمت و سوى آن را به ما بنماياند .<BR>خوشبختانه اين دست برآمده و در تعيين هدف و چگونگى رسيدن به آن، كارى كارستان كرده است . خداوند مهربان - كه دوست دارد ما سعادتمند و نيك فرجام باشيم و برناتوانى ما در اين باب، عليم است حكيمانه و مشفقانه، رمز و راز آن را از آغاز تا انجام مى‏داند و هدف زندگى و راه رسيدن به آن را به خوبى و پله پله به ما مى‏آموزد .<BR>با توجه به نكات مذكور، اكنون مى‏كوشيم تا هدف زندگى انسان را از ديدگاه آيات قرآن، براى شما به صورت فشرده، تبيين كنيم .<BR>قرآن كريم، هرچند به ساحت جسمانى انسان و مراحل شكل‏گيرى آن اشاره فرموده است مؤمنون(23 )، آيه 12، حجر(15 )، آيه 26، صافات(37 )، آيه 11 .؛ اما انسانيت انسان را به «روح» او مى‏داند حجر(15 )، آيه 29 ؛ ص(38 )، آيه 72 ؛ سجده(32 )، آيه 10 .<BR>براى آگاهى تفصيلى از اين موضوع نگا: محمد تقى مصباح يزدى، معارف قرآن، ج 1-3، صص 447 - 450 . . براساس آيات قرآن، روح و حقيقت انسانى منسوب به خداوند است ؛ يعنى، روح انسان آفريده بى‏واسطه خداوند و ظهور تام و كامل اسما و صفات الهى است نگا: محمد شجاعى، مقالات، ج 1، صص 22 - 26 . . اما اين بعد آسمانى و جلوه حقيقى روح انسانى، مربوط به هنگامى است كه انسان، پا به حيات مادى و دنيوى ننهاده است . اين مرحله، در واقع همان مرحله‏اى است كه خداوند درباره آن مى‏فرمايد: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ »؛ تين (95 )، آيه 4 . ؛ «(-( كه )-)به راستى انسان را در نيكوترين اعتدال آفريديم» .<BR>بر طبق بعضى از آيات، روح انسان - كه منسوب به خدا است و در اين مقام «روح خدا» ناميده مى‏شود براى ورود به عالم ماده تنزل مى‏يابد ؛ يعنى، با حفظ هويت اصلى خويش، آن صفات و كمالات در او كم‏رنگ و كم‏رنگ‏تر مى‏گردد . اين محدوديت و كم‏رنگى، به دليل حجاب‏هايى است كه روح انسان را فرا مى‏گيرد . در واقع، «روح خدا» يا «حقيقت انسان» محدودتر شده، كمالات و خصوصيات وجودى‏اش كاسته مى‏شود . حقيقت انسان، در اين سفر نزولى، از مراتب و منازل مختلف گذر مى‏كند و به منزل واپسين مى‏رسد و در بدن انسانى ظاهر مى‏گردد .<BR>براى مثال نورى را فرض كنيد كه از نقطه‏اى سرچشمه مى‏گيرد . اين نور بسيار صاف، روشن، پاك و بى‏رنگ است . در برابر اين نور، حجاب‏هاى شيشه‏اى متنوع و متعدد، با رنگ‏ها و تيرگى‏هاى مختلف، يكى پس از ديگرى قرار مى‏گيرند . نور با آن صفا، روشنى، پاكى و بى‏رنگى، به شيشه اول - كه داراى رنگ و تيرگى مخصوصى است مى‏رسد و از آن عبور مى‏كند . پس از اين عبور، در فاصله بعدى به شيشه دوم برخورد و از آن عبور مى‏كند و رنگ و تيرگى بيشترى كسب مى‏كند . به همين ترتيب، مسير خود را ادامه مى‏دهد و دوباره تيرگى‏هاى بيشترى به خود مى‏گيرد، تا در نهايت به آخرين شيشه و مانع مى‏رسد و رنگ و خصوصيات آن هم به او اضافه مى‏شود و به صورت نورى ضعيف، توأم با رنگ‏ها و تيرگى‏هاى بسيار درمى‏آيد . در اين هنگام، كسى كه اين نور را مى‏بيند، چنين مى‏پندارد كه موجوديت اين نور و اول و آخرش، همين است . او از حقيقت امر اطلاعى ندارد و نمى‏داند كه اصل اين نور، به صورت ديگرى بوده و در ابتدا نورى شفاف، بى‏رنگ و پاك بوده است . حال اگر فرد مطلعى او را از جريان امر با خبر كند و به او بگويد اين نور اصلش چنين نبوده ؛ بلكه صورت‏هاى شفاف‏ترى دارد و در نهايت هم داراى يك صورت اصلى بسيار صاف، وسيع و پاك است و تو مى‏توانى با كنار زدن اين شيشه‏ها و حجاب‏ها، به آن دست يابى ؛ كمك بزرگى به او كرده و آگاهى فوق‏العاده مهمى در اختيار او قرار داده است .<BR>مثال انسان، مانند همين نور و قرار گرفتن او در اين عالم مادى، همچون عبور نور از شيشه‏هاى تيره و روشن است. خداوند متعال ما را به چنين امرى آگاه ساخته است: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسانَ فِى أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ ثُمَّ رَدَدْناهُ أَسْفَلَ سافِلِينَ »؛ تين(95 )، آيه 4 و 5 . ؛ «به راستى انسان را در نيكوترين اعتدال آفريديم، سپس او را به پست‏ترين (-( مراتب‏)-) پستى بازگردانيديم» .<BR>البته همچنان كه نور از شيشه‏هاى تار گذشته، هنوز به اصل و منشأ خود متصل است، انسان تنزّل يافته نيز به اصل و منشأ خود (روح خدا ) متصل است براى آشنايى بيشتر با اين موضوع نگا: محمد شجاعى، مقالات، ج 1، صص 31 - 40 . .<BR>با دقت در مطالب پيش گفته، به خوبى روشن مى‏شود . آياتى كه نگاه مثبت به انسان داشته، او را موجودى برتر و بلكه برترين موجود امكانى معرفى مى‏كند - موجودى كه ارزش‏هاى والا و متعالى در او يافت مى‏شود همه و همه بيانگر ويژگى‏هاى حقيقت اصلى انسان و همان «روح خدا»يى است كه تنزل يافته است مانند سوره‏هاى بقره (2 )، آيه 30 ؛ انعام (6 )، آيه 165 ؛ اعراف (7 )، آيه 172 ؛ روم(30 )، آيه 30، احزاب(33 )، آيه 72 و... . . اما آياتى كه انسان را نكوهش كرده و او را موجودى پست و فرودست و گاهى پست‏ترين خلايق مى‏شمارد، بيانگر خصايص انسان تنزل يافته‏اى است كه در همان مرتبت و منزل متوقف مانده است مانند سوره‏هاى: حج(22 )، آيه 66 ؛ فصلت(41 )، آيه 51 ؛ علق(96 )، آيه 6 و 7، اسراء(17 )، آيه 100، يونس(10 )، آيه 12 و... . . به هر حال، انسان اصلش آن و تنزل يافته‏اش چنين است:<BR>

زانكه دارد خاك شكل اغبرى‏

وز درون دارد صفات انورى‏

<BR>

ظاهرش با باطنش گشته به جنگ‏

باطنش چون گوهر و ظاهر چو سنگ‏

<BR>

ظاهرش گويد كه ما اينيم و بس‏

باطنش گويد نكو بين پيش و پس‏

<BR>

ظاهرش منكر كه باطن هيچ نيست‏

باطنش گويد كه بنماييم بيست‏

<BR>* * *<BR>

زآنكه ظاهر خاك اندوه و بلاست‏

در درونش صد هزاران خنده‏هاست‏

<BR>

ظاهرت از تيرگى افغان كنان‏

باطن تو گلستان در گلستان‏

<BR>مثنوى معنوى، دفتر چهارم، ابيات 1007 - 1010 و 1013 و 1024 .<BR>اما داستان روح انسانى كه از اصل خود دور افتاده، بدين جا ختم نمى‏شود. خداوند متعال در آيات گوناگون، اين حقيقت را براى ما بازگفته است كه همه جهان هستى - از جمله انسان به عالم بالا بازخواهند گشت و فرجام تمامى امور و پايان زندگى، به سوى خداوند و از آنِ او است:<BR>«وَ إِلَى اللَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ »؛ لقمان(31 )، آيه 22 . ؛ «و فرجام كارها به سوى اوست» ؛<BR>«وَ لِلَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ »؛ حج (22 )، آيه 41 . ؛ «و فرجام همه كارها از آنِ خداست» ؛<BR>«وَ إِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ »؛ آل عمران (3 )، آيه 109 . ؛ «و (-( همه‏)-) كارها به سوى خدا بازگردانده مى‏شود» ؛<BR>«اللَّهُ يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ »؛ روم (30 )، آيه 11 . ؛ «خداى متعال خلق را آغاز مى‏كند و سپس خلق را برگشت مى‏دهد ؛ سپس (-( شما انسان‏ها)-) به سوى خداى متعال برگشت داده مى‏شويد» .<BR>بر اين اساس هدف، غايت، فرجام و آرمانى كه اسلام براى بشر تصوير كرده است، فقط خداوند است و بس . آدمى با جدا شدن از اصل و حقيقت خويش (روح خدا )، دوباره به سوى خداوند در حركت است و در واقع تمامى جهان به سوى آن هدف در سيلان و جريانند و ما چه بخواهيم و چه نخواهيم، چه بدانيم و چه ندانيم، رو به سوى آن هدف و غايت داريم . هدفى كه ماوراى زندگى و عالم مادى ؛ بلكه محيط بر عوالم بالاتر، برتر و ديگر است: «إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ »؛ بقره(2 )، آيه 156 . . بنابراين، هدف از زيستن آدمى در اين دنيا، بازگشت به اصل خويش و بازگشت به سوى خداوند است . به بيان ديگر، انسان تنزّل يافته، بايد تلاش كند تا دوباره خود را پاك گرداند و كمالات از دست رفته، محدود شده و يا زير حجاب قرار گرفته خود را باز يابد. به حقيقت اصلى خود نايل شده، در موطن حقيقى (قرب حضرت حق ) فايز گردد .<BR>اما چگونگى رسيدن به اين هدف و كيفيت اين بازگشت را نيز خداوند متعال، روشن ساخته است . او رسالت تبيين اين چگونگى را بر دوش برترين انسان‏ها (پيامبران ) قرار داده است و در واقع در پرتو پيروى از ايشان و عمل به هدايت‏ها، ارشادات و تعاليم آنان است كه آدمى مى‏تواندبه اصل خود (حقيقت انسانيت و روح خدا ) كه هدف اصلى، اصيل و اساسى زندگى او است، دست يازد . به بخشى از آيات قرآن در اين‏باره توجه فرماييد:<BR>1. «...فَاتَّقُوا اللَّهَ يا أُولِي الْأَلْبابِ الَّذِينَ آمَنُوا قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْراً رَسُولاً يَتْلُوا عَلَيْكُمْ آياتِ اللَّهِ مُبَيِّناتٍ لِيُخْرِجَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ... »؛ طلاق(65 )، آيه 10 و 11 . ؛ «پس اى خردمندانى كه ايمان آورده‏ايد! از خدا بترسيد . به راستى كه خدا سوى شما تذكارى فروفرستاده است: پيامبرى كه آيات روشنگر خدا را بر شما تلاوت مى‏كند، تا كسانى را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‏اند، از تاريكى‏ها به سوى روشنايى بيرون برد» .<BR>اين آيات بيانگر اين حقيقت است كه پيامبران آمده‏اند تا با دستگيرى انسان، او را از تاريكى‏هايى كه به واسطه تنزلش از موطن اصلى خود، در آن افتاده است، خارج ساخته و او را به سوى نور - كه همان حقيقت انسان و «روح خدا» بودن او است ببرند .<BR>2. «يا أَيُّهَا النَّبِىُّ إِنَّا أَرْسَلْناكَ شاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذِيراً * وَ داعِياً إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَ سِراجاً مُنِيراً »؛ احزاب(33 )، آيه 45 و 46 . ؛ «اى پيامبر! ما تو را (-( به سِمت‏)-) گواه و بشارتگر و هشداردهنده فرستاديم ؛ و دعوت‏كننده به سوى خدا به فرمان او و چراغى تابناك» .<BR>اين عبارات نيز به خوبى نشانگر اين حقيقت است كه بعثت پيامبران، براى دعوت به سوى حضرت حق است و آنان همچون چراغى تابناك، روشنگر راه آدمى در رسيدن به مقصود و هدف زندگى‏اند .<BR>

چون رسيد اندر سبا اين نور شرق‏

غلغلى افتاد در بلقيس و خلق‏

<BR>

روح‏هاى مرده جمله پر زدند

مردگان از گور تن سر بر زدند

<BR>

يكدگر را مژده مى‏دادند، هان‏

نك ندايى مى‏رسد از آسمان‏

<BR>

زان ندا دينها همى گردند گبز

شاخ و برگ دل همى گردند سبز

<BR>

از سليمان آن نفس چون نفخ صور

مردگان را وا رهانيد از قبور

<BR>مثنوى معنوى، دفتر چهارم، ابيات 839 - 843 .<BR>ناگفته نماند كه قرآن كريم، ايمان و عمل صالح را دو ركن اساسى و دو ره‏توشه مهم، براى رسيدن به هدف حقيقى و اصلى انسان در زندگى، تلقى كرده است .<BR>3. «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ ثُمَّ رَدَدْناهُ أَسْفَلَ سافِلِينَ إِلاَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ »؛ تين(95 )، آيات 4 - 6 . ؛ «به راستى انسان را در نيكوترين اعتدال آفريديم . سپس او را به پست‏ترين (-( مراتب‏)-) پستى بازگردانيديم ؛ مگر كسانى را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‏اند كه پاداشى بى‏منت خواهند داشت» .<BR>4. «إِنَّ الْإِنْسانَ لَفِي خُسْرٍ إِلاَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ... » ؛ عصر(103 )، آيه 2 و 3 . ؛ «واقعاً انسان دستخوش زيان است ؛ مگر كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‏اند» .<BR>براساس آيات قرآن چند نكته روشن مى‏شود:<BR>يكم . هدف زندگى خارج از آن و در پايان راه آن قرار دارد، نه در متن آن .<BR>دوم . هدف زندگى رسيدن و بازگشت به حقيقت اصلى خود ؛ يعنى، «حقيقت انسان» و «روح خدا» است .<BR>سوم . خداوند چگونگى و كيفيت رسيدن به اين هدف را توسط پيامبران براى ما روشن ساخته است .<BR>چهارم . ايمان و عمل صالح، دو ركن اصلى و مهم براى نيل به هدف حقيقى زندگى تلقى شده است .<BR>براساس اين نتيجه‏گيرى، روشن مى‏شود كه هدف زندگى براى نوجوان، جوان، دانشجو، كارگر، كارمند، پزشك، عارف، هنرمند، معلم، زن، مرد و در يك كلمه «انسان»، يكسان است و البته هركس به اندازه ايمان و عمل صالح خود، مى‏تواند به هدف حقيقى زندگى دست‏يابد .<BR>معناى اين سخن آن است كه عارف بودن يا مذهبى بودن، لزوماً از هنرمند بودن، يا جوان بودن يا پزشك و كارگر بودن جدا نيست ؛ بلكه صاحبان هر شغل و حرفه و دارندگان هر ذوق و طبعى، مى‏توانند با شناخت صحيح هدف زندگى و چگونگى رسيدن به آن و به كار بستن اعمال، عقايد، اوصاف و اخلاق خاصى و در يك كلام «ايمان و عمل صالح»، در سير به سوى خداوند و بازگشت به حقيقت انسانى شركت جويند .<BR>سوگمندانه بايد گفت: ما در اثر غفلت و مهجور بودن از اينكه در چه مقام و منزلتى بوديم و اكنون چه گشته‏ايم، رنج نبرده و آسوده خاطريم! اما اهل معرفت و جان سوختگانى هستند كه از اين غربت بسيار، در رنج‏اند و روحشان در آرزوى بازگشت به عالم بالا، بى‏آرام و قرار و در انتظار پرواز و خالى كردن قالب بدن است .<BR>اين افسوس بزرگ و غم جانسوز هجران را عبدالرحمان جامى در شرح اين دو بيت از مولانا جلال الدين رومى:<BR>

بشنو از نى چون حكايت مى‏كند

و زجدايى‏ها شكايت مى‏كند

<BR>

كز نيستان تا مرا ببريده‏اند

در نفيرم مرد و زن ناليده‏اند

<BR>اين گونه مى‏سرايد:<BR>

حبّذا روزى كه پيش از روز و شب‏

فارغ از اندوه و آزاد از طرب‏

<BR>

متحدّ بوديم با شاه وجود

حكم غيريّت به كلّى محو بود

<BR>

بود اعيانِ جهان بى‏چند و چون‏

ز امتياز علمى و عينى مصون‏

<BR>

نى به لوح علمشان نقش ثبوت‏

نى ز فيض خوان هستى خورده قوت‏

<BR>

نى ز حق ممتاز و نى از يكدگر

غرقه درياى وحدت سربه‏سر

<BR>

ناگهان در جنبش آمد بحر جود

جمله را در خود ز خود بيخود نمود

<BR>

امتياز علمى آمد در ميان‏

بى‏نشانى را نشان‏ها شد عيان‏

<BR>

واجب و ممكن ز هم ممتاز شد

رسم و آيين دويى آغاز شد

<BR>

بعد از آن، يك موج ديگر زد محيط

سوى ساحل آمد ارواح بسيط

<BR>

موج ديگر زد پديد آمد از آن‏

برزخ جامع ميان جسم و جان‏

<BR>

پيش آن كز زمره اهل حق است‏

نام آن برزخ مثال مطلق است‏

<BR>

موج ديگر نيز در كار آمده‏

جسم و جسمانى پديدار آمده‏

<BR>

جسم هم گرديد طوراً بعد طور

تا به نوع آخرش افتاده دور

<BR>

نوع آخر آدم است و آدمى‏

گشته محروم از مقام محرمى‏

<BR>

بر مراتب سرنگون كرده عبور

پايه پايه ز اصل خويش افتاده دور

<BR>

گر نگردد باز مسكين زين سفر

نيست از وى هيچ‏كس مهجورتر

<BR>نى كه آغاز حكايت مى‏كند<BR>زين جدايى‏ها شكايت مى‏كند<BR>اميد آنكه خداوند همه انسان‏هاى حقيقت‏جو را در شناخت هدف زندگى و رسيدن به آن، يارى دهد و ما را از اهل معرفت و نوشندگان شراب وصل گرداند جهت آگاهى بيشتر ر.ك:<BR>الف . فلسفه و هدف زندگى، محمد تقى جعفرى .<BR>ب . زندگى ايده‏آل و ايده‏آل زندگى، محمد تقى جعفرى .<BR>ج . انسان از ديدگاه اسلام، عبداللَّه نصرى .<BR>د . فلسفه و هدف زندگى، زين العابدين قربانى .<BR>ه . هدف زندگى، شهيد مرتضى مطهرى .<BR>و . انسان از آغاز تا انجام، علامه سيدمحمدحسين طباطبايى، ترجمه، تحقيق و تعليقه از صادق لاريجانى (الزهراء، تهران ) .<BR>ز . مقالات، محمد شجاعى (سروش، تهران، ج اول ) ..

پرسمان دانشجویی