حاجت خواستن از ائمه(ع) | کتابخانه مجازی الفبا

آيا در مذهب تشيع مقام ائمه بالاتر از مقام پيغمبر نيست؟ چنانكه نيست پس چرا شيعيان مخصوصاً علماي آنها به كارهاي خارق‌العاده ائمه معتقدند؟ آيا طلب حاجت كردن از امامان قايل شدن شريك براي خدا نيست؟ در صورتي كه آنها خود نيز بندگان خدا بوده‌اند؟

طلب حاجت از ائمه اطهار (ع) در فرهنگ اسلام بنام "توسل" مشهور است و جايگاه والايي دارد. و ريشه در اصل اعتقادي امامت از ديدگاه شيعه بهره‌برداري مي‌شود، مسلمانان در برنامه‌هاي فردي و اجتماعي خود بايد از ائمه معصومين(ع) رهنمود بگيرد و از اين راه با خدا و مردم رابطه برقرار سازند. وگرنه گمراهي او قطعي است. ريشه‌ي توسل "وسيله" است؛ يعني واسطه قرار دادن چيزي و كسي از روي رغبت و ميل. توسل به معناي اين است كه انسان براي درخواست حاجت و تقرب به درگاه الهي يكي از اولياء خدا را كه پاك و معصومند و آنچه خدا فرموده آنها شنيده و عمل نموده و كفران در زندگيشان مفهومي نداشته است، واسطه قرار دهد، و به كمك او به خداوند متعال عرض نياز كند و خواسته خود را بطلبد، پس شريك را براي خدا قائل نشده ، بلكه يك شخص آبرومند را جلو انداخته يا وساطت نمايند. و اين شرك نيست.
جواب سوم در قرآن كريم سوره مائده مي‌خوانيم:‌ «يا ايها الذين امنوا اتقوالله وابتغوا اليه الوسيله...»؛ (2) ترجمه: اي مؤمنان، تقواي الهي پيشه كنيد و براي راهيابي به سوي او وسيله بيابيد.
در حديث قدسي‌(وسيله) به پيامبر و اهل بيت طاهرينشان(ع) تفسير شده است. (3)
ملاحظه فرموديد كه خداي بزرگ فرموده است با واسطه به سوي من بياييد و با اعتقاد به اينكه پيامبران و ائمه (ع) همه از مخلوقات و گُل سر سبد بشريت‌اند و داراي منزلت و مقام والا، خداي بزرگ وساطت آنها را مي‌پذيرد.
جواب چهارم، مقام پيامبر(ص) از همه‌ي مقام‌ها بالاتر است. و امامان (ع) از مقربان خدا و معصومين‌اند و مذهب تشيع، پيامبران را جانشين خدا در زمين مي‌داند و سپس امامان (ع) به تدريج جانشين رسول خدا(ص) هستند. علماء و اهل علم شيعه صحيح معتقد است و كارهاي خارق‌العاده (معجزه) از علامات پيامبران و ائمه است كه در اين رابطه يعني معجزات و كرامات امامان(ع) و به ويژه حضرت علي (ع) و حضرت رضا(ع) در كتابها مكتوب است. (كرامات رضويه 2 جلد، نوشته علي اكبر مروج مطالعه شود)
جواب پنجم، توسل، يكي از راههاي نزديكي به بارگاه قدسي الهي به شمار مي‌آيد و مي‌توان گفت تحفه‌اي نفيس است از جانب خدا به بندگانش. بندگانش معمولا از يافتن راههاي صحيح ارتباط با خداوند ناتوانند و انسان اگر از طرف يك بنده خوب خدا و از اولياء كه رمز و راز بندگي را مي‌داند و به درگاه احديت رفته هدايت نشود، احتمال هدايت و راهيابي او خيلي ضعيف است. از اين رو بايد به دامان معصوم(ع) توسل جُست و با گرفتن دستورالعمل صحيح به ادامه راه همت گماشت و مرحله به مرحله از او مدد گرفت تا به سر منزل مقصود رسيد. مقربان الهي از نفس قدسي و دم كبريايي برخوردارند و به حدي نزد پروردگار عالم، عزيز و قدسي شده‌اند و مطيع اوامر الهي بوده‌اند كه همه‌ي خواسته‌هايشان نزد خداوند مستجاب مي‌شود. و با توجه به جنبه‌ي انساني و عاطفي آنها نسبت به همنوعان به ويژه پيروان و شيعيان خود دلسوزي و ترحم دارند، واسطه گرفتن آنان سبب مي‌شود كه ميان خداوند و بندگان گنهكارش رابطه برقرار شود و انسان طفيلي وجود مقربان، از رحمت و مغفرت الهي بهره‌مند گردد. و حتي چنين روشن در ميان اولياي الهي نيز رايج بوده است و آنانكه به درگاه خدا مقرب‌ترند، شفيع رتبه‌ي پائين‌تر قرار گيرند.
از امام رضا(ع) روايت شده است كه «حضرت نوح (ع) در كشتي خود در شرف غرق شدن بود، خدا را به حق ما قسم داد و خواند و نجات يافت. ابراهيم‌(ع) خدا را به حق ما قسم داد تا آتش بر او سر شد. حضرت موسي(ع) خدا را به حق ما قسم داد تا دريا برايش شكافته شد. حضرت عيسي(ع) نيز خدا را به حق ما خواند تا از دست يهود نجات يافت و به آسمان رفت.» (5)
پس هر چه ولي خدا از مقام بالاتري برخوردار باشد، شفاعتش مؤثرتر است و بندگان بيشتري به او توسل مي‌جويند و بايد معتقد باشيم كه دامنه‌ي اين توسل در اين دنيا به شفاعت در آخرت كشيده مي‌شود كه خود بحث مفصلي درباره شفاعت مي‌طلبد كه چه كساني و چه زماني و با چه شرايطي و چه افرادي را شفاعت مي‌كنند. و گذشته از شفاعت پيامبر (ص) و امامان(ع) شهدا، صلحا، عباد و زهاد و... آنها هم شفاعت خواهند كرد.
مطالعه‌ي كتب زير لازم است:
1ـ كرامات سادات ،سيد علي باقريان.
2ـ در محضر لاهويتان زندگي عارف، جعفر مجتهدي ،محمدعلي مجاهدي.
3ـ توبه زيباترين پوزش،محمدحسين جعفري.
4ـ پژوهشي در زندگي امام علي‌بن‌موسي‌الرضا (ع)، صالحي.
5ـ تفسير نمونه ،جلد 22.
6ـ سوره نجم درباره‌ي شفاعت.
منابع:
1ـ بحارالانوار مجلسي، ج78، ص6.
1ـ سوره مائده/35.
2ـ بحارالانوار، ج94، ص32.
3ـ شرح نهج‌البلاغه ابن الحديد، ج16، 211.
4ـ وسائل‌الشيعه، ج7، ص103.
به نقل از اداره پاسخگويي آستان قدس رضوي

پرسمان دانشجویی