شناخت شيطان | کتابخانه مجازی الفبا

شيطان به چه شكل يا اشكالي در مي آيد؟

در مجمع السلوك آمده است شيطان آتشي است ناصاف كه به تاريكي فكر آميخته است او در جسم و روان آدمي مانند جريان خون جاري است با توجه به اين سخن در مورد تمثل شيطان بايد گفت تمثل يعني ظهور چيزي براي انسان به صورتي كه آدمي با آن انس و الفت دارد و با عرفش از ظهور مي سازد مانند ظهور جبرئيل براي حضرت مريم (عليهما السلام) به صورت بشري تمام عيار چون مالوف و معهود آدمي از رسالت همين است كه شخص رسول رسالت خود را گرفته و نزد مرسل اليه ( انسان ) بيابد و آنچه را كه گرفته از طريق تكلم ادا كند بنابراين معناي تمثل جبرئيل براي مريم به صورت بشر اين است كه در ادراك مريم به آن صورت محسوس شد نه اين كه به واقع هم به آن صورت در آمده باشد بلكه در خارج از ادراك وي صورتي غير صورت بشر داشت با اين توضيح معلوم مي شود كه منظور از تمثل شيطان اين نيست كه از ماهيت حقيقي خود خارج شوند و تغيير ماهيت بدهند بلكه به اين معني است كه در قوه حس و ادراك انسان به صورت هاي مختلفي محسوس مي شوند بدون آنكه تبدل ماهيتي صورت بگيرد به همين جهت شيطان گاهي بصورت يك پيرمرد گاهي به صورت جوان و ... ظاهر شده است (1) به عنوان مثال آمده است كه ابليس در مسجد الحرام به صورت يك نيل متمثل شد و يك وقت بصورت پيرمردي كه ابروانش بر چشمانش افتاده بود در نزد رسول خدا ظاهر شد (2) و از حضرت التماس دعا براي آمرزش و مغفرت خويش داشت و در مني به صورت يك مرد راكع وساجد متضرع وغيره ديده شده است بدين جهت سوال كننده محترم در قوه حس و ادراك انسان شيطان به صورتهاي مختلفي محسوس مي شود و نمي توان شكل خاصي تعيين كرد گاهي اوقات جوان گاهي اوقات پيرمرد گاهي اوقات حيوان در مي آيد اما در روايات دارد كه شيطان نمي تواند به صورت پيامبر اكرم و پيامبران ديگر ظاهر شود چنانكه فرموده است كه هر كس كه مرا در خواب ببيند پس مواجه واقع ديده است زيرا شيطان به من تشبيه پيدا نمي كند به شكل من ظاهر نمي شود (3) با توجه به توضيحاتي كه داده شد نمي توان شكل يا اشكال خاصي را مثال زد بلكه براساس قوه حس و ادراك هر انسان است كه در مي آيد .

منابع :

(1) جن و شيطان، عليرضا رجالي تهراني، ص 48

(2) سفينه البحار، ج 1 محدث قمي، ص 102 واژه بلس

(3) سفينه البحار، ج 1 محدث قمي ماده تسطن ،ص 699

(4) مفاتيح الغيب ملا صدرا ترجمه خواجوي ،ص 431

پرسمان دانشجویی