وجود روح قبل از بدن | کتابخانه مجازی الفبا

آيا روح انسان قبل از تعلق به بدنها, در جهان ديگر وجود داشته است؟

اگر ظاهر برخي از ادله نقلي آن است كه جان انسان قبل از تعلق به عالم طبيعت در جهان ديگر وجود داشته, نظير حديث: «إن لله خلق الأرواح قبل الأبدان ...» (بحار 26/119.)
نمي توان بدون بررسي ساير متون نقلي از يك سو و بدون تحليل مباني عقلي مسئله از سوي ديگر, فتوا به تقدم ارواح بر ابدان و در نتيجه فتيا بر تقدم فطرت زماني بر طبيعت داد؛ زيرا ممكن است, مقصود از آن ادله نقلي, تقدم وجود عقلي روح بر بدن باشد, نه تقدم وجود نفسي آن و بين اين دو نحوه وجود فرق عميقي است كه حكمت متعاليه عهده دار بيان آن است.
البته روح انسان از آن جهت كه مجرد است حتما مقدم بر بدن طبيعي و مادي او است؛ لذا مي توان به تقدم ذاتي فطرت بر طبيعت فتوا داد؛ زيرا مجرد تقدم وجودي (نه زماني) بر مادي دارد. از اين جا مي توان گفت: اگر تعبيري اعم از تازي و فارسي, نثر و نظم, در كلمات اهل معرفت و ادب پروران آمده است, نمي توان آن را به تقدم وجود نفسي روح بر بدن تفسير كرد. نظير:
پيش از اين تن, عمرها بگذاشتند پيش تر از كشت, بر, برداشتند

(مثنوي، دفتر دوم، 169)
بي دماغ و دل پر از فكرت بدند بي سپاه و جنگ بر نصرت زدند

(مثنوي, دفتر دوم، 175.)
قدمت و قداست و مزيت نشئة تجرد نسبت به نشئة طبيعت, مطلبي است مفروغ عنه؛ زيرا منطقه طبيعي زاويه كوچك و روزنه باريك است, در برابر فرا طبيعي.
ســوي شـهر از بـاغ, شـاخـي آورنـد بـاغ و بـستـان را كجـا آنـجـا بـرنـد

خاصه باغي كاين فلك يك برگ او است بلكه آن مغز است و اين عالم چو پوست

(همان، 1 ـ 3323)
آية الله جوادي آملي،تفسير موضوعي قرآن ج 12 (فطرت در قرآن)

پرسمان دانشجویی