اهل سنت و زيارت | کتابخانه مجازی الفبا

لطفا اگر ممكن است ليستي از بزرگان و عرفاي اهل تسنن كه زيارت كردن را جايز شمرده اند همراه با جملات و سندهايش را برايم بفرستيد اگر شد در مورد توسل هم همچنين.

1 ـ خوب است بدانيد كه اولين بار چه كسى از زيارت قبر پيامبر ( ص ) جلوگيرى كرد !
‏ ج - حاكم نيشابورى ( متوفاى 405 هـ ) از داود بن ابو صالح نقل مى‏كند : روزى مروان حَكَم ديد كه شخصى صورت خود را بر قبر پيامبر ( ص ) گذاشته است ، با شتاب سوى او آمد و گردن او را گرفته ، از جاى بلند كرد و گفت: مى‏دانى چه مى‏كنى ؟! منظور وى اين بود كه چرا به زيارت سنگ و كلوخ آمده اى ! زائر كه ابو ايوب انصارى - از صحابه پيامبر ( ص ) - بود گفت: آرى خوب مى‏دانم كه چه مى‏كنم ! من هرگزبه زيارت سنگ نيامده‏ام ، بلكه به‏زيارت پيامبر ( ص ) آمده‏ام.
‏ از رسول‏اللّه ( ص ) شنيدم كه فرمود: «بر دين خدا گريه نكنيد اگر متولّيانش اهل بودند ، و آنگاه كه نااهلان برآن حكم راندند ،برايش بگرييد.»
‏ جالب است كه اين حديث را حاكم و ذهبى هر دو صحيح مى‏دانند!
‏ از اين رخداد تاريخى به‏خوبى روشن مى‏شود كه ريشه اين تفكّر از بنى‏اميه و به خصوص مروان بن حكم؛ همان طرد شده رسول‏اللّه ( ص ) است . مستدرك حاكم ، ج 4 ، ص 560.
‏ آرى ،حتي فاطمه زهرا ( س ) از تربت قبر پيامبر ( ص ) برداشت و بر چشمانش گذاشت و چند بيت شعر سرود . ارشاد السارى ، ج3 ، ص352
‏ ابو ايوب انصارى صورت خود را روى قبر شريف پيامبر ( ص ) گذاشت . مستدرك حاكم ، ج 4 ، ص 560 - وفاء الوفا ، ج4 ، ص404
بلال حبشى خود را روى قبر شريف پيامبر ( ص ) انداخت و بدن خود را به قبر مى‏ساييد ؛ «فَجَعَلَ يَبْكي عِندَهُ وَ يُمَرِّغُ عَلَيهِ» . سير اعلام النبلاء ، ج 1 ، ص358 ؛ اسدالغابه ، ج1 ، ص208
‏ - عبداللّه بن عمر دست خود را روى قبر شريف مى‏گذاشت . شرح الشفاء ، ج2 ، ص99
ـ ابن منكدر - تابعى - صورت خود را روى قبر پيامبر ( ص ) مى‏گذاشت و مى‏گفت: هر زمان مشكل و يا فراموشى و لكنت زبان برايم پيش مى‏آيد ، از قبر پيامبر ( ص ) شفاء و يارى مى‏طلبم . سير اعلام النبلاء ، ج3 ، ص213
س- آيا علماى مذاهب چهارگانه ، درباره تبرّك و يا مس منبر و قبر پيامبر ( ص ) و يا قبور صالحين ، نظر مثبت دارند؟
‏ ج - آرى ، از احمد بن حنبل رييس مذهب حنابله ، و رملى شافعى و محب‏الدين طبرى و ابو الصيف يمانى - يكى از علماى بزرگ مكه و زرقانى مالكى و عزامى شافعى و ديگران نقل شده است ، كه تفصيل آن به اين شرح است:
1 ـ عبداللّه ، فرزند احمد بن حنبل مى‏گويد: از پدرم پرسيدم: مسّ منبر رسول‏اللّه و تبرّك با مس آن ، و بوسيدن و يا مس و متبرّك شدن به قبر شريف و يا بوسيدن آن به قصد ثواب ، چه حكمى دارد؟ پدرم گفت: هيچ اشكالى ندارد . الجامع فى العلل و معرفة الرجال ، ج2، ص32 ؛ وفاءالوفا، ج4 ، ص1414
‏ 2 - رملى شافعى مى‏گويد: تبرّك به قبر پيامبر ( ص ) و يا عالم و يا اوليا جايز است و بوسيدن و استلام آن ايرادى ندارد . كنز المطالب ، ص219
‏ 3 - محب الدين طبرى شافعى گويد: بوسيدن قبر و دست گذاشتن روى آن جايز است و سيره و عمل علما و صالحان بر آن است . اسنى المطالب ، ج1 ، ص331
4 ـ از نظر تاريخى ثابت شده است كه مردم از خاك پاك قبر پيامبر( ص ) و حضرت حمزه بلكه از كلّ مدينه به عنوان تبرك بر مى داشتند و رواياتى هم وارد شده كه تربت مدينه شفاى هر دردى است و امان از جذام و صداع.
‏ از جمله زركشى مى‏گويد : تربت قبر حمزه از منع برداشتن خاك حرمين ، استثنا شده است؛ زيرا اتفاق همگان بر جواز نقل آن براى معالجه صداع است . وفاء الوفا ، ج1 ، ص69
‏ ابو سلمه از پيامبر ( ص ) نقل مى‏كند : «غُبارُ الْمَدِينَةِ يُطْفِي الْجذام.
ابن اثير جزرى از پيامبر ( ص ) نقل كرده:
‏ «وَالَّذي نَفْسِي بِيَدِهِ إنَّ في غُبارِها شِفاءٌ مِنْ كُلِّ داء.
‏ «سوگند به كسى كه جان من در دست اوست ، غبارِ خاك مدينه شفاى از هر دردى است .»
‏ سمهودى مى‏نويسد: روش صحابه و ديگران اين بود كه از خاك قبر پيامبر ( ص ) برمى‏داشتند وفاء الوفا ، ج1 ، ص544
‏‏ - دو مورد ذيل ، نمونه‏اى هستند از موارد بسيار كه نشان ميدهد اهل سنت به جنازه يا قبر بزرگانشان تبرك جسته اند:
‏ * تبرك به قبر و خاك قبرِ سعد بن معاذ صحابى
‏ ابن سعد و ذهبى مى‏گويند: شخصى مقدارى از خاك قبر سعد بن معاذ برداشت ، سپس نگاهى به آن كرد ، ناگهان آن را مشك يافت . طبقات الكبرى ، 3 ، 10 - سير اعلام النبلاء ، 1 ، 289.

تبرّك به خاك قبر عبداللّه حداّنى
‏ ابونعيم اصفهانى و ابن حجر عسقلانى مى‏گويند : حدانى در سال 183 هـ. در روز هشتم ذى‏الحجه - يوم الترويه - كشته شد و مردم از خاك قبر او همانند مشك برمى‏داشتند و در لباس و پيراهن خود قرار مى‏دادند . حلية الاولياء ، ج 2 ، ص 258 - تهذيب التهذيب ج 5 ، ص 310.
‏ البته راجع به قبر بخارى در سمرقند ، و ابن تيميه نيز مطالبى نقل شده است ، رجوع شود به طبقات الشافعية ج 2 ص 233 ، سير اعلام النبلاء ، ج 12 ، ص 467 - البداية و النهايه ، ج14 ، ص136

- اگر كسى بگويد: اى محمد ، حاجت مرا روا كن و منظورش شفاعت و وساطت و دعا براى تعجيل و انجام كار باشد هيچ اشكالى به نظر نمى‏رسد . آيات زيادى داريم كه ظاهرش صدور فعل از بنده خداست؛ ( ...وَارْزُقُوهُمْ فِيهَا وَاكْسُوهُمْ.( . نساء : 5.
(‏ وَمَا نَقَمُوا إِلَّا أَنْ أَغْنَاهُمْ اللَّهُ وَرَسُولُهُ. )توبه : 74.
(وَلَوْ أَنَّهُمْ رَضُوا مَا آتَاهُمْ اللَّهُ وَرَسُولُهُ( توبه : 59.
با اينكه بى نياز كننده ، تنها خداوند است ، ليكن در اين آيات ، خداوند - عزّوجلّ پيامبر ( ص) و مؤمنين را نيز رازق و شريك در اغنا وبى‏نيازى دانسته است . علاوه اينكه ، صحابه به هنگام گرفتارى به قبر پيامبر (ص) متوسّل مى‏شدند.
عسقلانى مى‏گويد : در زمان خلافت عمر مردم گرفتار قحطى و خشكسالى شدند ، شخصى از اصحاب به قبر پيامبر ( ص) متوسّل شد و گفت يا رسول اللّه «اِسْتَسْقِ لِأُمَّتِكَ فَاِنَّهُمْ قَدْ هَلَكُوا» فتح البارى ، ج2 ، ص557 و شخصيت هايى چون ابن حِبّان و ابن خُزيمه و ابوعلى خلال ، شيخ الحنابله در زمان گرفتارى به قبور اهل بيت پيامبر ( ص ) متوسّل مى‏شدند:
‏ الف - ابن حِبّان (متوفاى 350 ه .) در كتاب خود «الثقات» مى‏گويد: بارها به زيارت قبر على بن موسى الرضا( ع ) رفتم و در مدتى كه در طوس بودم ، هر وقت مشكلى بر من عارض مى‏شد ، به زيارت قبر آن حضرت مى‏رفتم و از خداوند مى‏خواستم كه مشكلم را برطرف كند و الحمد للَّهِ مشكلم برطرف مى‏شد و اين معنا را مكرّر امتحان كردم و نتيجه گرفتم . كتاب الثقات ، ج 8 ، ص456
‏ ب - ابن خُزيمه؛ هموكه شيخ بخارى و مسلم و به اصطلاح شيخ الاسلام است ، شاگردى دارد به نام محمد بن مومل . وى مى‏گويد: به همراه استادم ابن خزيمه و جمعى از اساتيد به زيارت بارگاه قبر على بن موسى الرضا ( ع ) در طوس رفتيم ، استادم ابن خزيمه چنان در برابر آن بقعه متبركه تعظيم و تواضع كرد كه همگى در شگفت مانديم . تهذيب التهذيب ، ج7 ، ص339
‏ ج - ابو على خلال ، شيخ حنابله مى‏گويد: هرگاه به مشكلى برمى‏خورم قبر موسى‏بن جعفر ( ع ) را زيارت مى‏كنم و به ايشان متوسل مى‏شوم و خداوند نيز مشكل مرا آسان مى‏كند . تاريخ بغداد ، ج1 ، ص120
‏ د - محمد بن ادريس شافعى به قبر ابو حنيفه و احمدبن حنبل به قبر شافعى متوسل مى‏شدند . مناقب ابى حنيفه ، ج2 ، ص199
5 ـ مسلمانان ، به قبر ابو ايوب انصارى متوسل مى‏شدند و براى طلب باران به قبر ايشان پناه مى‏بردند . مستدرك حاكم، ج3 ، ص518
‏ و - ابن خلكان و ذهبى مى‏گويند: مردم براى طلب باران به قبر ابن فورك اصفهانى ( متوفاى 406 هـ ) متوسل مى شدند و فيات الاعيان ،ج 4 ص 272 - سير اعلام النبلاء ،ج 17 ،ص 215 ؛ راجع به بخارى و مردم سمرقند مطلبى نيز ذكر شده ، رجوع شود به طبقات الشافعيه ، 12 ، 469 - و طبقات الشافعيه ،ج 2 ص 234.
‏ نكته مهم اين است كه بزرگان اهل سنت به صراحت مردم را تشويق به استغاثه و توسل كرده‏اند.
قسطلانى گويد: شايسته است كه زائر در كنار قبر پيامبر( ص ) زياد دعا و استغاثه كند و متوسل شود و طلب شفاعت بخواهد و بى تابى كند و سزاوار است كه خداوند شفاعت پيامبر ( ص ) را در حق او بپذيرد . المواهب اللدنيه ، ج3 ، ص417
- اما اين كه چه دليلى از قران و سنت پيامبرو فعل اهل بيت بر مشروعيت زيارت قبور داريم.
‏ - در پاسخ اين پرسش ، از كتاب و سنّت مى‏توان بهره جست و فعل صحابه نيز بر آن بوده:
‏ الف - قرآن كريم :( وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنفُسَهُمْ جَاءُوكَ.(. نساء : 64.
«اگر به خود ستم كردند ، سراغ تو مى‏آيند و استغفار مى‏كنند و تو اى محمد ، براى آنان طلب مغفرت كنى.»
اين آيه به زيارت پيامبر( ص ) در حيات و ممات تشويق مى‏كند؛ چنانكه سبكى مى‏گويد : علما از اين آيه عموميت؛ يعنى زمان حيات و وفات پيامبر( ص ) را استفاده كرده‏اند ، چون طبق روايات از پيامبر ( ص ) نقل شده : «حَياتي خَيرٌ لَكُمْ تحدثون و نحدث لكم و وفاتي خير لكم تعرض عليّ أعمالكم...» طرح التثريب ، ص297
‏ ب - سنت پيامبر اكرم( ص )
روايات و احاديث بسيارى از رسول اللّه( ص ) در تشويق به زيارت قبر شريف خود ، پس از رحلتش ، نقل شده است : «مَنْ زَارَ قَبْرِي وَجَبَتْ لَهُ شَفَاعَتِي» . السنن الكبرى ، ج5 ، ص24‏
‏- عبدالرزاق و بيهقى و ابن عبدالبر روايت كرده‏اند كه حضرت فاطمه زهرا(س) ، هر جمعه به زيارت قبر عموى خود حضرت حمزه مى‏رفت ودر آنجا نماز مى‏خواند و گريه مى‏كرد.
‏ حاكم نيشابورى مى‏گويد : سند و راويان اين حديث تماماً ثقه هستند. مصنف عبدالرزاق 3: 572 - مستدرك حاكم ، ج 1 ،377 - السنن الكبرى 4 ، 131 - تمهيد شرح مو طا ، 3 ،
- علماى فريقين (شيعه وسنى) قصد كردن زيارت پيامبر ( ص ) را راحج دانسته و در برابر ابن تيميه - يعنى همان كسى كه شبهه حرمت زيارت را مطرح كرد - به شدت موضع گرفتند.
‏ * - قسطلانى مى‏گويد: «قول ابن تيميّة حيث منع زيارة قبر النبي( ص ) وَهُوَ مِن أبشع المسائل المنقولة عنه» . ارشاد السارى ، ج 2 ، ص 329. »
‏ «گفتار ابن تيميه در منع زيارت قبر رسول اللّه ( ص ) از بدترين مسائلى است كه از او نقل شده است.»
* - غزالى مى‏گويد: «كلّ من‏يتبرك بمشاهدته( ص ) في‏حياته ، يتبرك بزيارته بعد وفاته ويجوز شدّالرحال لهذا الغرض» . احياء العلوم ، ج1 ، ص258. ذهبى در استدلال به اين حديث تأمل دارد. سير اعلام النبلاء ، ج4 ، ص484
«هركس پيامبر ( ص ) را در حال حيات مى‏ديد و متبرك مى‏شد ، بعد از وفات ايشان نيز با زيارت حضرت از ايشان متبرك مى‏شود و شدّ رحال و قصد زيارت پيامبر ( ص ) نيز جايز است.»
ـ احاديثى از طريق فريقين داريم كه تأكيد بر زيارت مطلق قبور دارد.
‏ عَنِ النَّبيّ( ص ) : «نَهَيْتُكُمْ عَنْ زِيَارَةِ الْقُبُورِ أَلا فَزُورُوهَا.» صحيح مسلم، ج3 ، ص65
‏ جمهور اهل سنت ، از عبارت «فَزُورُوهَا» استفاده استحباب كرده‏اند ولى ابن حزم برداشت وجوب كرده است . التاج الجامع للاصول ، ج1 ، ص381
س - آيا جايز است زنان به زيارت قبور بروند ، با توجه به آنچه از پيامبر ( ص ) نقل شده است: «لعن اللّه زائرات القبور»؟
‏‏ ج - پاسخ اين پرسش را اينگونه مى‏توان داد:
الف - احاديثى داريم كه مى‏گويد حضرت فاطمه زهرا( س ) و يا عايشه به زيارت قبور مى‏رفتند؛ «إِنَّ فاطِمَةَ كانَتْ تَزُورُ قَبْرَ عَمِّها حَمْزَةَ كُلّ جُمُعَةٍ فَتُصَلّي وَتَبْكِي عِنْدَهُ»: سنن الكبرى ، ج4 ، ص132؛ مصنف عبدالرزاق ، ج 3 ص572
‏ «فاطمه زهراء ، هر جمعه به زيارت قبر عمويش حمزه مى‏رفت و آنجا نماز مى‏خواند و گريه مى‏كرد .»
‏ ابن أبى مليكه مى‏گويد: «رَأَيْتُ عائِشَةَ تَزُورُ قَبْرَ أَخِيها عَبْدالرَّحْمن وَماتَ بِالْحبشي وَ قُبر بمكة.» مصنف عبدالرزاق، ج3 ، ص 570 - ـ معجم البلدان 2 ،214.
عايشه به زيارت قبر برادرش عبدالرحمان در مكه مى‏رفت ... او در منطقه‏اى به نام حبشى كه در نزديكى مكه است مُرد و به مكه انتقال يافت و دفن گرديد.
‏ ب - اين حديث - لَعَنَ اللّه زائرات القبور با حديث بُريده نسخ شده و يا معارض است ، چنانكه حاكم نيشابورى و ذهبى به آن تصريح كرده‏اند.
‏ و روايت بريده: «نَهى‏ رَسُول‏اللّه ( ص ) عَنْ زِيارَةِ الْقُبُورِ ثُمَّ أَمَرَ بِزِيارَتِها» . السنن الكبرى ، ج 4 ، ص 131 ؛ مستدرك حاكم ، ج 1 ، ص 374 .
‏ ج - علماى اهل سنت فتوى به استحباب زيارت قبور براى زنان داده‏اند:
‏ * ابن عابدين مى‏گويد : «هل تستحبُّ زيارة قبره ( ص ) للنساء؟
‏ الصحيح : نعم بلا كراهة ، بشروطها على ما صرّح به بعض العلماء اما على الأصحّ من مذهبنا و هو قول الكرخي وغيره: من أنّ الرّخصة في زيارة القبور ثابتة للرجال و النساء جميعاً فلا اشكال و اما على غيره فذلك نقول بالاستحباب لإطلاق الأصحاب بل قيل واجبة» . رد المحتار ، ج 2 ، ص 263 ؛ المواهب اللدنيه ، ج 3 ، ص 405.
‏ - اين حديث (لَعَنَ اللَّهُ زائرات الْقُبُور) سه طريق دارد كه هر سه ضعيف است:
‏ در طريق اول ابن خثيم است و گفته‏اند كه به احاديث او احتجاج و استدلال نمى‏شود . ميزان الاعتدال ، ج2، ص45 9 ‏.
‏ در طريق دوم باذان است كه او هم مورد احتجاج نيست . تهذيب الكمال ، ج4 ، ص6
‏ در طريق سوم عمر بن ابى سلمه است كه او را هم ضعيف دانسته‏اند. سيراعلام النبلاء ، ج 6، ص33
* شافعى نيز مكرّر به زيارت قبر ابو حنيفه مى‏رفت و دو ركعت نماز مى‏گزارد . تاريخ بغداد ، ج 1 ، ص 123.
* زهرى هم درباره دعا كنار قبر معروف كرخى مطالبى را نقل كرده است . سير اعلام النبلاء ، ج 9 ، ص 343.
‏ * جزرى نيز راجع به قبر شافعى چيزهايى را نقل مى‏كند . الجواهر المضيئه ، ج 1 ، ص 461.
10 - آيا معناى حديث: «لَعَنَ اللَّهُ الْيَهُودَ اتَّخَذُوا قُبُورَ اَنْبِيائِهِمْ مَساجِدَ» و حديث : «اَلَّلهُمَّ لا تَجْعَلْ قَبْري وَثَناً» مسند احمد، ج 2 ، ص 246 ؛ الموطّا، ج 1، ص 172.
‏ خداوند يهود را لعنت كند چون قبور پيامبران خود را مسجد و محل عبادت قرار دادند و در حديث ديگر فرمودند : بار خدايا! قبر مرا بت قرار مده .
‏ آيا نهى از نماز و دعا در كنار قبر پيامبر ( ص ) و ساير قبور نيست؟
‏‏ ج - در پاسخ اين پرسش نيز - مانند پرسشهاى پيشين - بايد به چند نكته بپردازيم:
‏ الف - افرادى كه در سند اين حديث آمده‏اند ، يا ضعيف هستند و يا مجهول؛ مثلاً «عبدالوارث» نزد علماى رجال اهل سنت مردود است ، چون قَدَرى مسلك بوده‏است . و «ابو صالح» مردّد بين ضعاف و ثقات است و «عبداللّه بن عثمان» منكر الحديث و ابن بهمان ، شناخته شده نيست . پس حديث از نظر سند مشكل دارد.
‏ ب - حديث هيچ دلالتى بر حرمت نمازگزارى و دعا كردن در جوار قبور ندارد؛ زيرا اشاره به روايت كنيسه حبشه دارد كه به هنگام مرگ فردى از صالحان خود ، مسجدى بر روى قبرش بنا مى‏كردند و عكس هايى روى آن مى‏گذاشتند و به سوى آن عكس ها و قبر سجده مى‏كردند و اين معنا ارتباطى به خواندن نماز براى خداوند و رو به كعبه ايستادن در كنار قبور صالحان ندارد. ‏ * قرطبى مى‏گويد : «اِنَّما صوَّر اوائلهم الصور ليتأنسوا بها ويتذكّروا أفعالهم الصالحة فيجتهدون كإجتهادهم ويعبدون عند قبورهم ثمّ خلَّفهم قوم جهلوا مرادهم و وسوس لهم الشيطان: إن اسلافهم كانوا يعبدون هذه الصور ويعظّمونها فحذّر النبي عن مثل ذلك.» ارشاد السارى ، ج3 ، ص497
‏ *نياكان آنان عكس‏هايى از مردگان خود ترسيم كردند تا به آن اُنس گيرند و به ياد افراد صالحشان باشند و همچون آنان جديت و تلاش كنند و در كنار قبرشان به عبادت خدا بپردازند . ولى بازماندگان آنها به اهداف و مقاصد نياكان خود جاهل بودند و شيطان هم وسوسه كرده ، به آنان چنين القا كرد كه نياكان شما اين عكس‏ها را مى پرستيدند و آن را تعظيم مى‏كردند ، پس پيامبر ( ص ) مردم را از اين انحراف بر حذر داشت .»
بنابراين ، هيچ دلالتى بر حرمت دعا و زيارت كنار قبور انبيا و صلحا ندارد.
‏ * بيضاوى مى‏گويد : «لمّاكانت اليهودوالنصارى يسجدون لقبور الأنبياء تعظيما لشأنهم ويجعلونها قبلة يتوجّهون في الصلاة نحوها واتخذوها اوثاناً ، لعنهم النبيّ (ص)» ارشاد السارى ، ج3 ، ص479
* چون يهود و نصارى بر قبور انبيا سجده مى‏كردند و آن را قبله - و جهت - نماز قرار مى‏دادند و همانند بت با آن رفتار مى‏كردند ، مورد لعن پيامبر ) ص ) قرار گرفتند.
‏ و اين معنا هم هيچ ارتباطى با زيارت قبر پيامبر ( ص ) و ائمه طاهرين و صلحا و نماز خواندن براى خداوند - در آنجا - ندارد.
‏ ج - بسيارى از علماى اهل سنت فتوى به جواز نماز خواندن در مقبره‏ها داده‏اند؛ از جمله آنها مالك بن انس است:
‏ - «كان مالك لا يرى بأساً بالصلاة في المقابر و هو اذا صلّى في المقبرة كانت القبور بين يديه وخلفه و عن يمينه وشماله.
‏ - و قال مالك لا بأس بالصلاة في المقابر و قال بلغني إن بعض اصحاب النبي كانوا يصلّون في المقبرة» . المدونة الكبرى‏ ، ج1 ، ص90
‏ مالك مى‏گويد : نماز خواندن در قبرستان اشكال ندارد و چنين مى‏پنداشت كه اگر در اطراف نمازگزار قبرهايى باشد باز هم مشكلى به نظر نمى‏رسد.
- عبدالغنى نابلسى مى‏گويد: «اذا كان موضع القبور مسجداً أو على طريق ، أو كان هناك أحد جالساً ، أو أن قبر وليّ من اولياءاللّه أو عالم من المحقّقين ، تعظيماً لروحه المشرفة ، على تراب جسده اعلاماً للناس اِنّه وليّ ليتبركوا به ، و يدعوااللّه عنده فيستجاب لهم ، فهو أمر جائز ، لا مانع منه.» الحديقة النديه ، ج 2 ص630
« اگر قبرى مسجد شود يا در راه واقع شود... و يا قبر يكى از اولياءاللّه باشد ، و يا عالمى از محققين براى تعظيم روان تابناك او براى اعلام و آگاهى دادن به اينكه او يكى از اولياء اللّه است تا مردم به او تبرك جويند و در كنار آرامگاهش او دعا كنند و مستجاب شود . البته اين كار جايز است و منعى ندارد.»

أم سلمة از پيامبر نقل مى كند كسى كه مرا بعد از وفات زيارت كند مانند كسى است كه در حيات با من مصاحبت داشته و كسى كه اهل بيت مرا زيارت كند مثل آن است كه مرا زيارت كرده است.
انس بن مالك روايت مى كند پيامبر فرمود كسى كه مرا بعد از وفات زيارت كند، مانند اين است كه در حال حيات زيارت كرده و هر كس بتواند مرا زيارت كند و نكند هيچ عذرى ندارد.(4)
علامه امينى در كتاب شريف «الغدير» 22 حديث متواتر مشابه حديث مذكور از كتب معتبر اهل سنت نقل كرده است و 42 كلام از ائمه اهل سنت در تأكيد استحباب زيارت قبر پيامبر مى آورد و متون زيارت را نقل مى فرمايد.(5)
فاكهى در حسن الأدب و غزالى در احياء علوم الدين براى ائمه بقيع زيارت نامه هايى نقل كرده اند.(6)
براى شهداء احد زياراتى را مستحب دانسته اند بويژه حضرت حمزه از طريق صحابه نقل كرده اند. رحله ابن جبير 153; حسن الادب 83; وفاء الوفا; مراقى الفلاح 152. و نظاير آن ها كه كتب زيادى در خصوص آن نوشته شده است.
1 . تهذيب التهذيب، ج 7، ص339
2 . مناقب ابى حنيفه، ج 2، ص199
3 . سنن الكبرى، ج5 ، ص245
4 . وفاء الوفاء، 4، ص1346
5 . الغدير، ج5 ، زيارت مشاهد مشرفه.
6 . حسن الادب: 83 ; احياء العلوم، ج1، ص232

در پايان به دوست عزيزمان توصيه مي‌كنيم جهت اطلاع ببيشتر مي‌توانند به آدرس اينترنتي زير مراجعه كرده و مطالب خود را در آن جستجو نموده و منابع و يا كتاب‌‌ها و مقالات مورد نظر و سؤالات خود را از آنجا پاسخ گيرند.ww.valiasr-aj.com و يا مي‌توانيد در سايت گوگل آدرس : مؤسسه تحقيقاتي حضرت ولي عصر را به فارسي جستجو نماييد.

پرسمان دانشجویی