در يك نگاه كلى، قرآن انسانها را نسبت به آخرت دو دسته مىكند: دستهاى از مردم، زندگى دنيا را دوست داشته و به وراى آن توجّهى ندارند و در حقيقت فرجام زندگى خود را در همين دنيا جستوجو كرده، خواستار عاقبت دنيوىاند . خداوند براساس نظم و تدبير حاكم بر جهان، به بعضى از خواستههاى آنان در اين دنيا پاسخ داده است؛ اما در سراى آخرت، سرافكنده و نكوهيده، وارد جهنم مىشوند!<BR>در مقابل، كسانى هستند كه طالب آخرتاند و ايمان دارند كه پس از زندگى دنيايى، حياتى ارزشمند و جاودانه وجود دارد و از اين رو براى دستيابى به آن سعادت برين، در حدّ خود تلاش مىكنند .<BR>به بيان ديگر، انسانها يا دنيا خواه هستند يا آخرت طلب ؛ خداوند در اين دنيا، موانع را از سر راه اين دو گروه برمىدارد تا آنان به حركت و سير خود ادامه دهند و ابزارها و وسايل كافى را نيز در اختيارشان قرار مىدهد؛ ولى اين دو گروه يك فرجام نخواهند داشت . آنان كه دنيا را بر آخرت ترجيح مىدهند، فرجام تلخى در انتظارشان است و آنان كه آخرت را بر دنيا برترى دادهاند، فرجام نيك و خوشى دارند. قرآن مىفرمايد:
«مَنْ كانَ يُرِيدُ الْعاجِلَةَ عَجَّلْنا لَهُ فِيها ما نَشاءُ لِمَنْ نُرِيدُ ثُمَّ جَعَلْنا لَهُ جَهَنَّمَ يَصْلاها مَذْمُوماً مَدْحُوراً . وَ مَنْ أَرادَ الْآخِرَةَ وَ سَعى لَها سَعْيَها وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولئِكَ كانَ سَعْيُهُمْ مَشْكُوراً . كُلاًّ نُمِدُّ هؤُلاءِ وَ هَؤُلاءِ مِنْ عَطاءِ رَبِّكَ وَ ما كانَ عَطاءُ رَبِّكَ مَحْظُوراً . انْظُرْ كَيْفَ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى بَعْضٍ وَ لَلْآخِرَةُ أَكْبَرُ دَرَجاتٍ وَ أَكْبَرُ تَفْضِيلاً »؛
اسراء (17 )، آيات 21 - 18 . ؛ «هركس خواهان (-(دنياى )-)زودگذر است، به زودى هر كه را خواهيم (-( نصيبى )-)از آن مىدهيم، آنگاه جهنم را - كه در آن خوار و رانده داخل خواهد شد براى او مقرر مىداريم و هركس خواهان آخرت است و نهايت كوشش را براى آن بكند و مؤمن باشد، آنان (-( هستند )-)كه تلاش آنها مورد حقشناسى واقع خواهد شد . هر دوى آنان را از اعطاى پروردگارت مدد مىبخشيم، و عطاى پروردگارت (-( از كسى)-) منع نشده است . ببين چگونه برخى از آنان را بر برخى ديگر برترى دادهايم و قطعاً درجات آخرت و برترى آن بزرگتر و بيشتر است» .<BR>آيات ياد شده، بيانگر اين حقيقت است كه طالبان آخرت، عاقبتانديش و آخر بين و دوستداران دنيا، نزديك بين، دنيا انديش و محدودنگر هستند . از اين رو، بر حسب نظام تكوينى عالم، خداوند نتيجه كار و عمل هركس را به اندازه خواستهاش به او خواهد داد ؛ اما فرجام نيك از آنِ كسانى است كه دورنگر و آخرتانديشاند .<BR>
| گفت استر با شتر كاى خوش رفيق | در فراز و شيب در راه دقيق |
<BR>
| تو نيايى در سر و خوش مىروى | من همى آيم به سر در چون غوى |
<BR>
| من همى افتم به رو در هر دمى | خواه در خشكى و خواه اندر نمى |
<BR>
| اين سبب را بازگو با من كه چيست | يا بدانم من كه چون بايد بزيست |
<BR>
| گفت چشم من ز تو روشنتر است | بعد از آن هم از بلندى ناظر است |
<BR>
| چون بر آيم بر سر كوهى بلند | آخر عقبه ببينم هوشمند |
<BR>
| پس همه پستى و بالايى راه | ديدهام را و انمايدهم اله |
<BR>
| هر قدم را از سر بينش نهم | از عثار و اوفتادن وارهم |
<BR>
| تو نبينى پيش خود يك دو سه گام | دانه بينى و نبينى رنج دام |
<BR>
| يستوى الا عمى لديكم و البصير | فى المقام و النزول و المسير |
<BR>
مثنوى معنوى، دفتر سوم، ابيات 1746 - 1755 .