وي بينياز از معرفي است. به حق او را «معلم ثاني» و «فيلسوف المسلمين من غير مدافع» لقب دادهاند
(تاريخ الحكماء، ابن قفطي/ 277.). اهل تركستان است. معلوم نيست كه ايرانينژاد است يا تركنژاد. هم زبان تركي ميدانسته و هم زبان فارسي، ولي تا آخر در جامه و زيّ تركان ميزيسته است. مردي بوده فوقالعاده قانع و آزادمنش؛ غالباً كنار نهرها و جويبارها و يا گلزارها و باغستانها سكني ميگزيد و شاگردان همانجا از محضرش استفاده ميكردند. نواقص كار كندي را در منطق تكميل كرد. گويند فن تحليل و انحاء تعليمية منطق را كه تا آن وقت در اختيار كسي نبود و يا ترجمه نشده بود، فارابي به ابتكار خود افزود، و همچنين صناعات خمس و موارد استفاده از هر صنعت را، او مشخص ساخت. فارابي از افرادي است كه عظمتش از او شخصيتي افسانهاي ساخته است تا آنجا كه ادعا كردهاند او هفتاد زبان ميدانسته. او از افراد خود ساخته است. استاد قابل توجهي نديده است. استاد او يوحنا بن حيلان بوده. منطق را نزد او آموخته است. متأخرين عموماً مينويسند كه او ابتدا در بغداد نزد ابوبشر متي تحصيل كرد و سپس به حران رفت و نزد يوحنا به حيلان به تحصيل منطق پرداخت
(سه حكيم مسلمان/ 19.) ظاهراً مدرك اين نسبت، سخن ابن خلكان است؛ اوست كه چنين تصريحي كرده بدون اين كه مدركي نشان دهد. ولي از گفتة ابن القفطي و ابن ابياصيبعه معلوم ميشود كه فارابي معاصر ابوبشر بوده و شخصيتي مافوق او در زمان خود او داشته است. فارابي در سال 257 (شش سال بعد از تولد رازي و يك سال قبل از درگذشت كندي) متولد شد و در سال 339 درگذشت. هشتاد و دو سال عمر كرد. فارابي فيلسوفي است مشائي و در عين حال خالي از مشرب اشراقي نيست، چنانكه كتاب فصوص الحكم او حكايت ميكند. او در عين حال يك نفر رياضيدان و موسيقيدان درجه اول است. آراء سياسي و نظريات خاص دربارة مدينة فاضله دارد كه معروف است. فارابي فلاسفة قبل از خود را تحتالشعاع قرار داد. تالي تلّْو ارسطو شمرده شد و «معلم ثاني» لقب يافت. مجموعه آثار شهيد مطهري ج14 ـ خدمات متقابل اسلام و ايران صفحه472 الي 474،شهيد مطهري
آثار فارابي از اين قرار است:
1-(ما ينبغي ان تعلم قبل الفلسفه)آنچه شايسته است قبل از فلسفه فرا بگيري
در اين کتاب، فارابي منطق، هندسه، اخلاق نيکو و کناره گيري از شهوات را پيش نياز پرداختن به فلسفه ذکر مي کند و درباره هر يک، مطالبي بيان مي نمايد.
-2 السياسه المدنيه) سياست شهرياين کتاب درباره اقتصاد سياسي است.
-3 الجمع بين رأي الحکيمين افلاطون الالهي و ارسطو طاليس) جمع بين آراء دوحکيم بزرگ، افلاطون الهي و ارسطو): فارابي در اين کتاب مي کوشد بين نظريات افلاطون و ارسطو هماهنگي برقرار سازد.
-4رساله في ماهيه العقل) رساله اي درباره ماهيت و چيستي عقل):در اين رساله اقسام عقول را تعريف و مراتب آن ها را بيان مي کند.
-5 تحصيل السعاده) به دست آوردن سعادت در اخلاق و فلسفه نظري.
-6 اجوبه عن مسائل فلسفيه) پاسخ هايي به مسائل فلسفي پاسخ هائي است به برخي پرسش ها و مسائل فلسفي.
-7 رساله في اثبات المفارقات) رساله اي در اثبات وجود موجودات غير ماديدر اين رساله، فارابي درباره موجودات غير مادي بحث مي کند.
-8 اغراض ارسطو طاليس في کتاب مابعد الطبيعه) مقاصد ارسطو در کتاب متافيزيکاين کتاب يکي از مهمترين کتابهاي فارابي است که مورد استفاده ابن سينا هم قرار گرفت.
-9 رساله في السياسه (رساله اي در سياست فارابي درباره سياست صحبت مي کند.
-10 فصول الحکم (جداکننده هاي حکمت اين کتاب در مورد حکمت الهي و شامل 74 بحث در اين زمينه و مباحث نفس مي باشد.
http://www.parsibox.com/news/10246