شبيه‏سازي و اراده خداوند | کتابخانه مجازی الفبا

آيه 6 سوره آل عمران مي گويد: خداوند کسي است که صورتگري مي کند در رحم ها و در حال حاضر انسانها از طريق شبيه سازي موفق شدند که مخلوقاتي را خلق کنند، چگونه چنين چيزي ممکن است؟

در ابتدا بهتر است به بررسي واژه خلق بپردازيم تا با روشن شدن اين معنا بتوانيم مساله را بهتر و راحت تر مورد بررسي قرار دهيم.

خلق در لغت

درمفردات غريب القرآن - الراغب الأصفهانى - ص 157 – 158 در مورد معناي واژه خلق چنين آمده است ؛ خلق : الخلق أصله التقدير المستقيم ويستعمل في إبداع الشئ من غير أصل ولا احتذاء قال : ( خلق السماوات والأرض ) أي أبدعهما بدلالة قوله : ( بديع السماوات والأرض ) ويستعمل في إيجاد الشئ من الشئ نحو : ( خلقكم من نفس واحدة - خلق الانسان من نطفة - خلق الانسان من سلالة - ولقد خلقناكم - خلق الجان من مارج ) وليس الخلق الذي هو الابداع إلا لله تعالى : معناي خلق ايجاد كردن مستقيم است و هم در ابداع شيئ بدون اصل و نيز ايجاد شيئ از شيئ ديگر استعمال مي شود ..مثال اول ؛ خلق السماوات والأرض ، و مثال براي استعمال دوم ؛ خلق الانسان من نطفه .

اما شبيه سازي چيست؟

شبيه سازي با روش هاي گوناگون و با اهداف متفاوت در مراكز تحقيقاتي دنبال مي شود.
شبيه سازي روياني ،توليد مثلي و درماني سه روشي است كه در حال حاضر صورت مي گيرد.شبيه سازي روياني (Embryonic cluning):با همان شيوه اي كه در طبيعت دوقلوها يا چند قلوها بوجود مي آيند ،مي توان با فن آوري هاي پزشكي از يك جنين چندين قلوي همسان توليد نمود .بدين منظور ،در شروع زندگي روياني كه هنوز سلول هاي جنيني تمايز نيافته اند يك تا چند سلول روياني را جدا و با تحريك آنها به ادامه تقسيمات ،در نهايت جنين مستقل كامل توليد مي نمايند .مدتهاست از اين روش براي شبيه سازي گياهان و جانوران استفاده مي شود اما انجام اين تجربيات در انسان به علت ممنوع بودن دستكاري جنين انسان محدود بوده است .بسياري از مراكز علمي اين محدوديت را رعايت كرده و مي كنند .شبيه سازي توليد مثلي (Reproductive cloning)در اين روش هدف توليد موجودات كامل با استفاده از سلول هاي بدني است كه مي تواند منجر به توليد موجودات همسان به تعداد دلخواه گردد.اين تجربه ابتدا در دوزيستاني مثل قورباغه موفقيت آميز بود .همان روشي است كه پژوهشگران اسكاتلندي در سال1997 براي اولين بار در موسسه روسلين در ادينبورگ اسكاتلند به كار گرفته و موفق به تولد ((دالي ))شدند .اين تجربه در حيواناتي مانند:بز،گاو،موش و ميمون تكرار شد كه به توليد بچه هايي كاملا شبيه صاحب هسته سلول والد خود انجاميد .ولي اجازه انجام اين روش در انسان به علت تاثير نامطلوب آن بر كيان خانواده كه پايه زندگي مدني را تشكيل مي دهد از سوي مجامع علمي پزشكي و همچنين برخي دولتها ،غير اخلاقي اعلام شده است .در روز 26دسامبر سال 2002كمپاني كلونايد اعلام كرد اولين نوزاد همسانه سازي اين كمپاني متولد شده است و چند روز بعد خبر تولد دومين و سومين نوزاد همسانه سازي را منتشر كرد .گر چه هنوز تولد اين نوزادان و ماهيت اين كار از نظر بسياري از متخصصين فن مورد ترديد است ،اما بايد دقيقا نكات مثبت و منفي اين پديده را مورد بررسي قرار داد .لازم به ذكر است از نظر علمي صفات هر موجود بر اساس اطلاعات موجود در ژنوم هر فرد ،شرايط محيطي زندگي فرد و تاثير متقابل محيط و ژن ها تعيين مي گردد.مطالعه بر روي دوقلوهاي همسان نيز نشان داده است كه محيط بر خصوصيات فردي (مانند ظاهر ،رفتار ،شخصيت و..)بسيار اثر گذار است .بنابر اين نوزاد همسانه سازي شده به دو روش بالا،همچون ساير نوزادان در معرض شرايط محيطي و اجتماعي خود قرار مي گيرد .شبيه سازي درماني (Therapeutic cloning) در اين روش ابتدا با استفاده هسته سلول خود فرد ،يك رويان شبيه سازي مي شود .در مراحل اول روياني كه جنين حاوي چند سلول بيش نيست ،تعدادي از اين سلول ها را جدا و در محيط هاي كشت اختصاصي سلول ،بافت اندام مورد نظر توليد مي شود .هدف از اين روش توليد بافت يا عضوي است كه فرد از دست داده است مثل پوست ،كليه ،كبد ،مغز ،استخوان ،قلب و سلول هاي عصبي يا عضلاني،بديهي است پيوند بافت يا اعضاي توليد شده به خود شخص به دليل شباهت ژنتيك به مراتب موفقيت آميزتر است .با اين روش ،تهيه بافت و اندام محدوديتي ندارد و ضروري نيست .براي تهيه يك عضو مدت طولاني در انتظار اهدا كننده بمانيم .بعد از انجام پيوند ضرورتي ندارد گيرنده بافت يا اندام از داروهاي زيان بخش به منظور جلوگيري از دفع پيوند به مدت طولاني مصرف نمايد،چون خطر دفع پيوند وجود ندارد
نتيجه
با توجه به مطالب گفته شده ، اگر منظور از خلق ، كاربرد اول آن باشد ، قطعا مختص خداست و انسان نميتواند از هيچ ، چيزي درست كند واگر منظور ، كاربرد دوم باشد ، شايد از نظر لغت ، كاربرد آن در شبيه سازي مانعي نداشته باشد ، ولي چنانكه واضح است حقيقت اين دو ماهيت ، دو چيز مختلف است و تفاوت است ميان خلق انسان از گل و خلق انساني شبيه انسان ديگر با توجه به پتانسيل بالفعل موجود در سلولهاي انساني . حداكثر كاري كه در شبيه سازي مي كنيم همچون تلقيح صنعتي است تنها ايجاد شرايطي است كه چنين موجودي پا به عرصه جهان بگذارد واين در واقع بدين معناست كه خداوند استعدادي براي جنين شدن آن سلول در نهاد آن قرار داده كه ما توانسته ايم آن را كشف كنيم ، ولي در خلق انسان از گل يا جن از اتش ، واضح است كه آن استعداد و سنخيت شبيه سازي به هيچ وجه ديده نميشود و با نگاهي دقيقتر شايد بتوان گفت حتي خلق انسان از گل هم ، به كاربرد اول واژه خلق بازميگردد ، (كاربردي كه مختص خدا بود ) چرا كه قطعا ، پديد آمدن روح، از عدم است ونه از گل ، چرا كه گل ، موجودي مادي است و نميتواند علت و موجب موجودي مجرد (كه موجودي قويتر در سلسله موجودات است) باشد . پس خلق روح ، كه انسانيت انسان بدان است ، خاص خدا باقي خواهد ماند ودر نتيجه شبيه سازي با خلق ماهيتا تفاوت دارد.

پرسمان دانشجویی