هدف و وسيله و نسبيت اخلاق | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
هدف و وسيله و نسبيت اخلاق
کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
فارسی
کتاب الکترونیکی
میانگین امتیازات:
امتیاز شما :
تعداد امتیازات :
0
هدف و وسيله و نسبيت اخلاق
ویرایش اثر
کلید واژه اصلی :
شبهات متفرقه
سوال:
در مکاتبي که به دست بشر و بخصوص در اين چند قرن اخير در دنيا بوجود آمده است يا علناً بيان مي کند که هدف وسيله را توجيه مي کند و يا در عمل به اين صورت نشان مي دهند گرچه تئوريشان اين نباشد. من تا آنجايي که اطلاع دارم در دين مبين اسلام هدف وسيله را توجيه نمي کند. در بحثي که با دوستان داشتيم اين موضوع مورد بررسي قرار گرفت و يکي از آنها بيان کردند که هدف از نظر اسلام نيز وسيله را توجيه مي کند و براي ادعاي خويش اين موضوع را مطرح کردند که پيامبر اسلام وقتي از عبور کاروان تجارتي قريش از نزديکي مدينه اطلاع پيدا کردند دستور تعقيب کاروان را صادر کردند که در نتيجه آن نيز جنگ بدر روي داد و يا عمل امام حسين(ع) که کاروان تجارتي معاويه از يمن به شام را ضبط کردند. حال با توجه به اين مسئله که اين دو موضوع شرايط خاص خودشان را دارند در مورد اول اينکه کالاهاي مهاجرين در مکه توسط قريش مصادره شده بود و در مورد دوم نيز اموال بيت المال بود اگر چنين شرايطي وجود نمي داشت و يک گروه کافر براي کار بازرگاني از منطقه اي عبور مي کردند (مثلاً اموال از آن خودشان بود) آيا پيامبر با اين دليل که گروه ما گروه حق و مسلمان بوده و گروه ديگر کافر مي باشد دستور توقيف کاروان را مي دادند؟
پاسخ تفصیلی:
در اين باره بايد دانست «انعطاف پذيري» يکي از اصول اجتماعي در مکتب هاي مترقي است. اما آن چه تمايز بين مکتب ها را مشخص مي کند ميزان اين انعطاف پذيري و شخص تعيين کننده است.
در مکاتب بشري که بنيان آن بر اومانيسم مي باشد ميزان انعطاف پذيري و تعيين گستره آن خواسته هاي خود انسان است. لذا هيچ گونه مرزبندي براي توجيه وسيله نمي توان فرض کرد زيرا انسانها خواسته هاي متفاوت دارند و هر کدام و در هر اجتماعي به تشخيص خود عمل خواهند کرد. در نتيجه رفتارهائي مانند کشتارهاي موسوليني باهمين ايده «هدف وسيله را توجيه مي کند» جامعه بشري را به خطر مي اندازد، و سرانجام اين ايده «نسبيت اخلاق» است که تمام بنيانهاي اخلاقي ثابت را سست مي کند. اما در اسلام ميزان انعطاف پذيري و تعيين گستره آن بر اساس دستورات الهي و سنت و سيره پيامبران و امامان و افراد عالم و عادل است. در نتيجه هم اهرم هاي کنترل کننده بيروني وجود دارد و هم اهرم هاي کنترل کننده دروني وجود دارد تا اينکه رفتار به ظلم کشيده نشود. به همين جهت درباره حتي شرايط سخت جنگ قوانين و مقرراتي حتي براي حفظ درختان داريم، و قدم گذاشتن در فراتر از مرزبندي ها بايد با اجازه امام معصوم يا عالم عادل باشد تا به مرز ظلم نرسد. چنان که در سوال به دو نمونه اشاره شده است. براي توضيح بيشتر در اين باره به چند نمونه از رفتارهاي ديگران اشاره مي شود.
از جمله اين كه «براى جلوگيرى از گناه بزرگ، ارتكاب گناه كوچك منعى ندارد!» يا «بعد از مدتها سختى و تلاش و كوشش در راه تحصيل، چه اشكال دارد كه براى موفقيت در امتحان مرتكب خلاف شد و تقلب نمود!» يا «وقتى زن و بچه انسان گرسنهاند و منتظر يك لقمه نان، ارتكاب خلاف چه اشكالى دارد!» يا «مرام مذهبى وقتى شرافت دارد، چه فرق مىكند كيفيت برگزارى آنها چگونه باشد!» يا «اصل دل انسان است كه بايد پاك باشد، ديگر نماز و روزه و... هيچ نقشى ندارد!» و هزاران نمونه و مصداق ديگر كه هر روز بارها و بارها از ناحيه شيطان و نفس بر ما عرضه مىگردد اما بيانات روشنگر قرآن و روايات و سنت حضرات معصومين(ع) و حكم صريح عقل و فطرت، به صراحت اين مغالطه را آشكار مىسازدكه هيچ گاه نبايد براى رسيدن به هدفى درست، از وسيله نادرست بهره برد. بارها حضرات ائمه(ع) با عمل و گفتار خويش اين اصل نفسانى و شيطانى را انكار كرده، راستى و درستى را اثبات كردهاند. اين كه حضرت اميرالمؤمنين(ع) مدتها خانهنشين بودند، براى در هم شكستن همين اصل ناروا بود؛ زيرا به كرات، خلافت به ايشان عرضه شد فقط به شرط تبعيت از سنت خلفاى پيشين، اما ايشان زير بار نمىرفتند و بسيارى افراد در برابر اين صلابت حضرت، همين اصل را مطرح مىكردند كه «چه اشكال دارد شما اين شرط را بپذيريد، اما به ظاهر؛ در عوض حكومت عدل، جبران كننده اين تبعيت صورى مىگردد!» يا در ماجراى مخالفت طلحه و زبير، بعضى به حضرت مىگفتند كه «چه اشكال دارد كه براى سكوت و رضايت افراد سرشناس، به آنها باج بدهيد؛ تا در سايه سكوت آنها، بناى حكومت استحكام يابد!» رنجها و شكنجههاى ائمه دين(ع) براى اثبات اصل عدالت صداقت، راستى بود؛ زيرا اگر آن بزرگواران لحظهاى به سردمداران غاصب روى خوش نشان مىدادند، بهترين وضعيت براى آنها مهيا مىگشت.
دليل اينکه در اسلام هدف وسيله را توجيه نمي کند کاملا روشن است. زيرا روح شريعت و سيماي کلي آن خصوصيات ويژه اي دارد که در صورت توجيه پذير بودن آن در رسيدن به هدف با هر وسيله، اصل و اساس اهداف زير سوال خواهد رفت.
صاحب محتوی:
پرسمان دانشجویی
زبان :
فارسی
منبع اصلی :
http://www.maaref.porsemani.ir//node/1295
جنس منبع:
متن
پایگاه :
پایگاه پرسش و پاسخ های معارف سایت پرسمان
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی
مخاطب :
بزرگسال
خروجی ها :
Mods
Doblin core
Marc xml
MarcIran xml
مشخصات کامل فراداده
مشخصات کامل اثر
منابع مرتبط :
ثبت نظر
ارسال
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت