فراموشی و شیطان | کتابخانه مجازی الفبا

با سلام وعرض خسته نباشيد وسپاس بعلت پاسخگوي سوالي داشتم به شرح زير: آيا هر فراموشي از شيطان است يا خير ؟اگر اين طور نيست پس چرا خداوند در سوره يوسف ميگويدو [يوسف] به آن كس از آن دو كه گمان مى‏كرد خلاص مى‏شود گفت مرا نزد آقاى خود به ياد آور و[لى] شيطان يادآورى به آقايش را از ياد او برد در نتيجه چند سالى در زندان ماند (۴۲) واگر ايطور هست آيا خداوند به شيطان امر كرده كه از يادش ببر؟ (حديثي كه ميگويد به علت خواستن يوسف از همزنداني ما زندان اورا زياد كرديم)واگر درست باشد شيطان تحت اوامر خداوند است و در واقع شيطان عامل خرابي ها نيست بلكه شيطان ملكي هست مانند ميكاييل ولي شيطان ملك كار هاي بد اين طور است؟ ممنون

سلام

هر فراموشي از شیطان نیست بلكه فراموشی یاد خدا و اموری که مربوط به اخرت می شود از ان شیطان است نه فراموشی امور دنیوی . فراموشی امور دنیوی خود عواملی دارد که در روان شناسی از ان بحث نموده اند .

و اما در خصوص ایه شریفه باید عرض کرد که در جلد ۱۱ «تفسیر المیزان» -تالیف علامه محمد حسین طباطبایی -آمده است:« در آیه‌ی «وقال الذی ظن انه ناج منهما اذكرنی عند ربك فانسیه الشیطان ذكر ربه فلبث فی ‌السجن بضع سنین» همه‌ی ضمیرهایی كه در قال و درظن و در لبث هست به یوسف بر می‌گردد و معنای آن این است كه یوسف به آن كسی كه می‌پنداشت كه او به زودی نجات می‌یابد گفت كه مرا در نزد ربت یادآوری كن و چیزی به او بگو كه عواطف او را تحریك كنی شاید به وضع من رقتی كند و مرا از زندان بیرون آورد.

و اگر از اعتقاد یوسف به ظن: پندار تعبیر كرد با این‌كه یوسف نسبت به آن چه كه در تعبیر خواب آن دو گفته بود یقین داشت نه پندار به شهادت این‌كه دنبالش تصریح كرده به این‌كه این دو تعبیر به‌طور قطع واقع خواهد شد و نیز اضافه كرد كه خدایش علم تاویل احادیث را به او آموخته ،شاید بدین جهت بوده كه كلمه ظن در مطلق اعتقاد استعمال می‌شود و درقرآن هم نظایرش هست، مانند آیه «الذین یظنون انهم ملاقوا ربهم.»واما این‌كه دو ضمیر مذكور را اگربه یوسف برگردانیم معنا چنین می شود كه شیطان یاد پروردگار یوسف(ع) را از دل او ببرد و لاجرم در نجات یافتن از زندان دست به دامن غیر آورد و به همین جهت خدا عقابش كرد و چند سال دیگر در زندان بماند، هم‌چنان كه بعضی از مفسرین هم گفته‌اند و چه بسا به روایت هم نسبت داده باشند. بنابراین در اینجا نیز شیطان یاد خدا را از خاطر حضرت یوسف فراموش نمود .

واما در خصوص اینکه شیطان تحت اراده تکوینی خداست شکی نیست . زیرا هیچ فعلی بدون اراده خدا انجام نمی شود زیرا هر فعلی ممکن الوجود است و در تحققش نیاز به واجب الوجود دارد ولیکن این بدین معنا نیست که رضایت تشریعی خدا هم بدان فعل تعلق می گیرد زیرا شیطان خود دارای اختیار است که افعال شر از او صادر می شود مانند دیگر موجودات شریر که افعالشان گر چه به اراده تکوینی خداست ولیکن مورد رضایت تشریعی خدا نیست و این باعث نمی شود که موجودات شرور ملکی باشند که به رضایت تشریعی خدا در عالم کار می کنند .

پرسمان دانشجویی