دسترسى به عصمت‏ | کتابخانه مجازی الفبا

طبق عقايد اسلامى، آيا كسى مى‏تواند به مقام عصمت پيامبران و امامان عليهم السلام يا فوق آنان برسد؟

از آنجا كه منشأ عصمت «اراده و اختيار» آدمى است «2»؛ هر انسان صاحب اراده‏اى، مى‏تواند با رياضت شرعى و تهذيب نفس، به مقام عصمت دست يابد. «عصمت» منحصر به پيغمبران و امامان معصوم عليهم السلام نيست «3»؛ چنان كه حضرت مريم عليها السلام، حضرت فاطمه عليها السلام و مخلصينى ديگر «4»- كه نه نبى بودند و نه امام- به مقام شامخ عصمت دست يافته‏اند. اما مقصود از عصمتِ پيامبران و امامان عليهم السلام، تنها عصمت از گناهان- آن هم پس از سنين متعارف بلوغ و تكليف نيست-؛ بلكه عصمت از سهو و خطا و از زمان طفوليت را نيز در بر مى‏گيرد. روشن است چنين عصمتى در امت اسلام، منحصر در چهارده معصوم عليهم السلام است. «5»

با «تهذيب نفس» مى‏توان در آينده، مصون ماند و نيز ممكن است گذشته را با كفّارات و ... جبران كرد؛ اما نمى‏توان آن را به گونه‏اى ترميم نمود كه نسبت به گذشته، عصمت تحصيل شود؛ چون نمى‏توان واقع شده را تغيير داد. بلى اگر انسانى بتواند قبل از بلوغ نيز در سايه تعليم، تربيت، تهذيب و تزكيه به جايى برسد كه در هنگام بلوغ نيز معصوم باشد عصمتش فراگير خواهد بود.

اگر افرادى در مقام وقوع نيز به چنين مقام ويژه‏اى نايل آيند؛ براساس روايات و ادعيه، باز با هدايت و يارى پيامبران و امامان عليهم السلام به اين مرتبه نايل مى‏شوند: «بكم فتح الله و بكم يختم». «1»

از آنجا كه آنان منشأ خير و سبب وصول آدمى به مراتب بالا ومقامات انسانى‏اند، باز در اين جهت بر تمامى انسان‏هاى برتر، مقدم‏اند. «2»

زآنكه منبع او بُده‏ست اين رأى را سر امام آيد هميشه پاى را

اى مقلد تو مجو پيشى بر آن كاو بود منبع زنور آسمان «3»

پرسمان دانشجویی