عصمت و علاقه به دنيا | کتابخانه مجازی الفبا

آيا معصومان علاقه به ماديات نداشته‏اند، يا اينكه داشته ‏اند؛ ولى بر آن غلبه نموده‏اند؟

معصومان عليهم السلام- و نيز در مراتب بعدى، اولياى الهى- تنها عشق به خداوند متعال دارند و از آنجا كه عشق به حضرت حق، اقتضا مى‏كند كه قلب از التفات به غير او ممنوع باشد و تنها تعلق به محبوب داشته باشد؛ اين بزرگواران همواره از هر آنچه اين ياد و التفات و تعلق را منصرف كند، هراسناك بوده‏اند؛ و چون تعلق به مسائل مادى و دنيوى از زمره امورى بوده است كه موجب غفلت از ذكر و توجه انحصارى به حضرت حق مى‏شود، معصومان و اولياى الهى، از نفوذ چنين تعلقاتى بيمناك بوده و همواره از خداوند متعال مى‏خواسته‏اند آنها را از ورود به اين ورطه لغزان و خطرناك نجات دهد. در مناجات امام حسين عليه السلام در روز عرفه مى‏خوانيم: «و نَجِّني مِنْ أَهْوالِ الدّنيا»؛ «و پروردگارا مرا از خطرها و كشش‏هاى دنيوى نجات ده» و نيز از خدا مى‏خواهد كه آنها را از غفلت از ياد و نام او مصون دارد؛ همچنان كه امام زين العابدين عليه السلام در دعاى هشتم صحيفه سجاديه مى‏فرمايد:

«اللهم إنّى أَعُوذُ بِكَ مِنْ سَنَةِ الْغَفْلَةِ»؛ «خدايا از خواب غفلت به تو پناه مى‏آورم».

آنان با تضرع از بارگاه كبرياى الهى دردمندانه مى‏طلبيدند كه دل، زبان و اعضاى بدن و روحشان، در ياد خدا و شكر و طاعت او باشد: «وَاشْغَلْ قلُوبَنا بِذِكْرِكَ عَنْ كُلِّ ذِكْرٍ، وَ أَلْسِنَتَنا بِشُكْرِكَ عَنْ كُلِّ شُكْرٍ، وَ جَوارِحَنا بِطاعَتِكَ عَنْ كُلِّ طاعِةٍ» «1»؛ «و دل‏هاى ما را به ياد خودت از هر يادى و زبان ما را به شكر خودت از هر شكرى و اعضايمان را در طاعت خودت از هر طاعتى، مشغول بدار».

دو مگو و دو مدان و دو مخوان بنده را در خواجه خود محو دان‏

خواجه هم در نور خواجه آفرين فانى است و مرده و مات و دفين‏

چون جدا بينى زحق اين خواجه را گم كنى هم متن و هم ديباچه را

ما به «عصمت» اعتقاد داريم و منشأ آن را در معصومان، شايستگى‏هاى اختيارى آنان مى‏دانيم؛ يعنى، معتقديم خداوند مى‏دانست عده‏اى از بندگانش، به اختيار خود بيش از ديگران و در بالاترين حد ممكن، از استعداد خود بهره بردارى مى‏كنند. اين شايستگى و منزلتى كه اين افراد، با سير اختيارى خويش بدان مى‏رسيدند، سبب شد كه خداوند تفضّلًا اين پاداش و موهبت ويژه را به آنها عطا نمايد و آنان را از علم و اراده‏اى برخوردار كند كه به واسطه آن، به مصونيت كامل و مطلق برسند. از اين رو بر اين باوريم كه آنان بر تعلق به غير از حضرت حق، غالب آمده‏اند؛ چرا كه ائمه عليهم السلام چون باور قلبى داشتند كه «لامؤثرَ فِى الْوجودِ الّا اللّه»؛ همواره از خداوند استمداد مى‏كردند كه ايشان را از لغزش و در غلتيدن در تعلّقات مادى، بر حذر دارد؛ و اين همه براى من و شما درس است كه از خدا بخواهيم ما را از دام تعلّقات برهاند.

يارب اين بخشش نه حدّ كار ماست لطفِ تو لطف خفى را خود سزاست‏

دست گير از دست ما، ما را بخر پرده را بردار و پرده‏ىْ ما مدر

باز خر ما را از اين نفس پليد كاردش تا استخوان ما رسيد «2»

پرسمان دانشجویی