ولايت در عرفان اسلامى | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
ولايت در عرفان اسلامى
کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
فارسی
کتاب الکترونیکی
میانگین امتیازات:
امتیاز شما :
تعداد امتیازات :
0
ولايت در عرفان اسلامى
ویرایش اثر
کلید واژه اصلی :
مباحث عرفان نظری
سوال:
آيا ولايتى كه در تصوف و عرفان مطرح شده است،همان ولايتى است كه ما در خصوص امامان مطرح مىكنيم؟
پاسخ تفصیلی:
به اعتقاد تشيع، مقام «ولايت» مرتبهاى است كه در درجه نخست برازنده رسول خدا صلى الله عليه و آله و پس از او اهل بيت عليهم السلام است. عرفان شيعى «ولايت حقيقى» را به طور كامل و تام در چهارده معصوم عليهم السلام مىداند؛ امّا پارهاى از اهل تصوف غير شيعى مسأله «ولايت» را بدين صورت مطرح نساختهاند؛ بلكه با آن فاصله بسيارى دارند. در اين رابطه چند انگاره وجود دارد:
يكم. شمار اولياى خاص الهى را فراتر از چهارده معصوم مطرح مىسازند و عدد آن را به 355 تن رسانده و مراتب آنان را چنين شمارش مىكنند:
اخيار (300 نفر) ابدال (40 نفر)، ابرار (7 نفر)، اوتاد (4 نفر)، نقبا (3 نفر) و قطب ياغوث (1 نفر). «2» اين اوليا در جهان حضور دارند و هرگاه يك نفر از آنان از دنيا برود، كس ديگرى جاى او را مىگيرد تا شمار اوليا كاستى نپذيرد. «3» دوم. برخى از اهل تصوف «ولى» را همسان «نبى» يا حتى برتر از وى مطرح كردهاند و بر اين باورند كه چون «عبد» به مرتبه ولايت رسد، از تحت خطاب امر و نهى برآيد. «1» از اين رو برخى از الهامات اوليا را هم رديف وحى انبيا دانستهاند. «2» سوم. بعضى ديگر، بر اين اعتقادند: «ولى» مىتواند شريعت گريز و در مرحلهاى شريعت ستيز باشد. برخى از اينان مىگويند: اگر ولى در حال سماع و رقص باشد و وقت نماز شود و مريدان به نماز بپردازند و شيخ طريقت را به خود واگذارند، در واقع روى خود را از قبله حقيقى گردانيدهاند؛ چنان كه خواجگى (يكى از مريدان سلطان العلماء پدر مولوى) مىگويد: «وقت نماز شد، مولانا [سلطان العلماء] به خود مشغول بود. ما همه برخاستيم، به نماز شام ايستاديم، چند بار نظر كردم، ديدم امام و همه، پشت به قبله داشتيم كه نماز رها كرده بوديم و از قبله روى گردانيده». «3» چهارم. «ولى» مىتواند شريعت و دين ديگرى را جايگزين دين الهى سازد؛ به عنوان مثال ديدار شيخ طريقت با زيارت خانه كعبه برابر مىگردد! و طواف مرقد پيشوايان تصوف، آدمى را از طواف بيتاللَّه الحرام بىنياز مىسازد! «4» پنجم. از ديدگاه بسيارى از صوفيان، مشايخى كه به مقام ولايت دست يافتهاند، از گناهان معصوم و مبرايند؛ هرچند بهتر است براى رعايت ادب، به كارگيرى واژه «عصمت» را به انبيا منحصر سازيم و صوفيان ولايت يافته را «محفوظ» بخوانيم. «1» البته برخى از اهل تصوف، عصمت اوليا را به «اباحه همه چيز براى آنان» تفسير مىكنند. «2» عينالقضات همدانى مىگويد: «خداوند گاه بندهاش را چنان دوست مىدارد كه به او مىفرمايد: هر آنچه خواهى كن كه تو را آمرزيدم «3»، يا مثلًا بعضى از احكام شرعى (همچون ممنوعيت نگاه به نامحرم) را مخصوص كسانى مىدانند كه در آغاز راه بوده و بر نفس خويش مسلط نگشتهاند؛ از آنجا كه ولىّ بر نفس خويش تسلط دارد، مىتواند به نامحرم به راحتى نگاه كند!» «4»ششم. مريدان «ولىّ» بايد توجه داشته باشند كه اعمال وى را نمىتوانند با ترازوى علم و عقل، بسنجند و بايد از ارزيابى آنها با دلايل شرعى و عقلى خوددارى كنند. اگر كسى فرمان شيخ را ناديده بگيرد، با پيامدهاى ناگوارى رو به رو خواهد شد! به گفته علاءالدوله سمنانى: كار يكى از كسانى كه به شيخ خود اعتراض كرده بود، ابتدا به بىدينى و سپس ديوانگى كشيد و سرانجام به خوردن نجاست خويش مبتلا گرديد. «5» هفتم. اوليا و مشايخ، «شفاعت» گستردهاى در دنيا و قيامت دارند؛ چنان كه به ادعاى ابن عربى منزلت وى نزد خداوند، چنان است كه مىتواند از هر آن كس كه چشمش بر او مىافتد، آشنا يا بيگانه، شفاعت كند. «6»
حتى برخى از اهل تصوف معتقدند: ولى و شيخ نه تنها در قيامت كه در اين جهان نيز از مريدان خود دستگيرى مىكند و به جاى آنان رياضت مىكشد. «1» يكى از مشايخ صوفيه بيش از چهل سال، در جايگاهى خاص به عبادت مىپرداخت و درويشان را از عبادتهاى شبانه بازداشته، مىگفت: «اى پسر! تو بخسب كه هر چه اين پير مىكند، از براى شما مىكند!». امّا چنين برداشتى از «ولايت» از ديدگاه عرفان شيعى مردود است.
«ولايت»، چه به معناى دوستى و سرپرستى امور دنيوى و اخروى و چه به معناى ولايت باطنى و تكوينى- كه بر اساس آن مىتوان در جان مردم تصرّف كرد و كسانى را كه با اعمال شايسته، زمينه هدايت خويش را فراهم ساختهاند؛ به سرمنزل مقصود رساند- منحصر در حضرت رسول صلى الله عليه و آله و امامان معصوم است؛ زيرا به اعتقاد ما مصداق «ولىّ» را مىتوان از طريق نقل به دست آورد و قرآن و روايات، ولىّ كامل و اعظم را «معصومان» تلقى كرده است. «2» گفتنى است، ولايت مراتبى دارد كه مرتبه اعلاى آن، همراه با عصمت و طهارت از هرگونه پليدى و آلودگى است و مراتب پايينتر از آن، ملازم با مرتبهاى از طهارت است كه خاص به خود مىباشد. كسانى كه از معصومان تبعيت نموده و به مقاماتى نيز نايل مىشوند، جانشين ولى و انسان كامل و خليفه خليفةاللَّه تلقى مىشوند؛ وگرنه ولى كامل منحصر در چهارده عدد است، نه بيشتر.
از سوى ديگر عشق به خدا، در گردن نهادن به فرمان پيامبر صلى الله عليه و آله جلوهگر است و در اين خصوص ائمه عليهم السلام نيز مشاركت دارند:
قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِى يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ «1»؛ «اى پيامبر! به مردم بگو اگر خدا را دوست مىداريد، از من پيروى كنيد تا خدا شما را دوست بدارد».
بنابراين ولىّ در هيچ مورد، از اوامر و نواهى پيامبر صلى الله عليه و آله خارج نمىشود و فراتر نمىرود. مسأله عصمت نيز حقيقتى است كه منحصر به معصومان است و فراتر از آنان را شامل نمىشود. «2» علاوه بر آنكه «عصمت» بدين معنا نيست كه ولى اعظم، هر عملى را بتواند انجام دهد و هر گناهى براى او مباح شود؛ بلكه «عصمت»، يعنى تنزيه از هر گناه، سهو و خطا و وسوسه شيطانى. «3» «شفاعت»، نيز جلوهاى از رحمت بىكران خداوندى است؛ ولى نظام و قوانين خاص خويش را دارد. بر اين اساس براى شفاعت، شرايطى چون قابليّت براى شفاعت شدن مطرح شده است؛ زيرا، شفاعت وسيلهاى براى تتميم و تكميل سبب آمرزش است؛ نه آنكه خودش سببى مستقل و تام باشد.
بنابراين شخصى كه مشمول شفاعت مىشود، بايد قابليت آن را داشته باشد و بر اساس آيات و روايات، ايمان و عمل صالح چنين قابليتى را پديد مىآورد. «4»
پس هر كس با هر شرايط و خصايصى، نمىتواند از اين موهبت الهى بهرهمند گردد. علاوه بر آنكه قابليت براى شفاعت كردن نيز يكى از شرايط شفاعت است؛ يعنى، كسى كه مىخواهد شفيع ديگرى باشد، بايد لايق و شايسته واسطهگرى باشد. مثل اينكه اهل معصيت نبوده و قدرت ارزيابى مراتب اطاعت و مخالفت ديگران را داشته باشد. «1» از اين رو نه هر كس مىتواند شفيع شود و نه هر ناشايستهاى، مىتواند مشمول شفاعت باشد. «2»
حاجب اگر معامله حشر با على است شرم از رخ على كن و كمتر گناه كن
صاحب محتوی:
پرسمان دانشجویی
زبان :
فارسی
منبع اصلی :
http://www.maaref.porsemani.ir//content/%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%8A%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%89%E2%80%8F
جنس منبع:
متن
پایگاه :
پایگاه پرسش و پاسخ های معارف سایت پرسمان
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی
مخاطب :
بزرگسال
خروجی ها :
Mods
Doblin core
Marc xml
MarcIran xml
مشخصات کامل فراداده
مشخصات کامل اثر
منابع مرتبط :
ثبت نظر
ارسال
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت