مراحل عرفان | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مراحل عرفان
کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
فارسی
کتاب الکترونیکی
میانگین امتیازات:
امتیاز شما :
تعداد امتیازات :
0
مراحل عرفان
ویرایش اثر
کلید واژه اصلی :
مباحث عرفان نظری
سوال:
آيا هفت مرحله «عرفان» را بدون آنكه عارف بود، مىتوان تجربه كرد؟ منظور از هفت مرحله عرفان چيست؟ منظور از شريعت، طريقت و حقيقت چيست؟
پاسخ تفصیلی:
اگر مراد از عارف، عارف به عرفان نظرى است، بلى انسان مىتواند بدون آنكه با عرفان نظرى آشنا باشد، هفت مرحله عرفان را تجربه كند.
اگر مراد از عارف، عارف به عرفان عملى است، بايد گفت كه انسان با گذشتن از مراحل تا به مقصد برسد عارف مىشود؛ و گرنه او سالك و در مسير عارف شدن است.
معرفت پيش درآمد عمل است و عمل مقدمه معرفت بعدى. در سلوك عملى «معرفت» موجب بيدارى انسان و اشراف بر هستى خود مىشود.
اين شناخت موجب عمل و مسابقه در خير و كمال مىشود و هر عملى نيز كه همراه با نيت پاك و خلوص و صفا باشد، موجب معرفتى ديگر خواهد شد.
ازاينرو عارفى كه علاوه بر معرفت نسبى از جهان هستى، خدا، انسان و رابطه اين سه با يكديگر، به مسائل و مطالب عرفان نظرى وقوف كامل داشته باشد عرفان عملى و سلوك عملى وى از ژرفاى بيشترى برخوردار خواهد بود.
با توجه به اين مطالب، مىتوان گفت: هفت مرحله عرفان را بدون آنكه سالك و عمل كننده طريق عبوديت بود، نمىتوان تجربه كرد، اين مراحل
با قدم گذاشتن در راه و طى طريق با اشراف استادى مجرب و آگاه طى مىشود.
اما هفت مرحلهاى كه سالك راه خدا بايد آنها را پشت سر بگذارد عبارت است از:
1. طلب: در اين مرحله سالك بدون آنكه احساس آرامش كند، يكسره در جست و جو و تلاش بوده و با پايدارى و استقامت، از كوشش و انتظار آنى آرام نمىگيرد.
2. عشق: در اين مرحله شخص سالك عقل محدود حسابگرِ ناظر به نفع و ضرر را كنار گذاشته و با نيروى عشقِ عقلسوز، كليه پيشامدهاى ناگوار، ناكامىها و رنجها را جهت رسيدن به معشوق تحمل مىكند و پروانهوار خود را به آتش زده و از سوختن هيچ پروايى ندارد.
3. معرفت: در اين مرحله سالك راه خدا بر اثر مواظبت بر طاعات و فرمانبردارى از خداى متعال از بشريت خويش فانى شده و در معروفِ سلطان ازل مستغرق مىگردد و از تجليات اسمايى بهرهمند گشته و به سلطنت معنوى دست مىيابد.
4. استغفار: در اين مرحله سالك بر اثر برطرف ساختن تعلقات دنيوى از تعلق به اسباب مادى و وسايل حسى بىنياز گشته و از تجليات صفاتى خداوند بهرهمند مىگردد.
5. تجريد و توحيد: در اين مرحله سالك «آفتاب ازل» را در نهاد تمام موجودات پرتوافكن و همه كثرات را در آن ذات بىمثال مستهلك مىبيند.
6. حيرت: در اين مرحله سالك از خود و تمام ما سوا بىخبر و غافل گردد و نمىداند كه هستند يا نيستند؟ فانى اند يا باقى؟ در اين مرحله دل سالك را امواج حكمت فرا گرفته و رازهاى غيبى و گنجينههاى الهى، برايش پديدار مىگردد و اسرار معنوى- بدون تصرف انديشه و دخالت خيال- بر زبانش جارى مىشود.
7. فقر و فنا: در اين مرحله سالك به مقام تجلى ذاتى حق (مقام ولايت) دست يافته و غير از هستى ناب و وجود مطلق، چيزى را نمىيابد و نهاد او از هستى امكانى، پاك گشته و فناى مطلق به او روى مىآورد.
اما در خصوص بخش آخر پرسش شما يكى از تقسيمات سه گانه رايج در ميان متصوفه، تقسيم به مرتبه شريعت، طريقت و حقيقت است. مقصود از آن اين است كه:
اولين گام اساسى در جهت تقرب به خداوند، تسليم بودن بىچون و چرا در مقابل تمامى احكام الهى و رعايت اوامر و نواهى شرعى است.
با موفقيت كامل در مرحله ياد شده، مىتوان به مرتبه دوم، ارتقا يافت و وارد طريقت شد.
در اين گام ضمن محافظت بر لوازم شريعت، سيرى در لبّ و مغز احكام الهى بايد كرد و علاوه بر تسليم جوارح؛ دل و روح را نيز بايد در مسير فرمانبردارى و حركت به سوى او، قرار داد كه لازمه آن پيراستن نفس از همه كژىها و زشتىها و علايق غير خدايى و آراستن آن به فضايل و ملكات عالىتر است.
در مرتبه سوم انسان به حق مىرسد و در مقام قرب الهى فنا مىشود و يكسره انيت و انانيت را فرو مىگذارد و ربانى مىشود. [حقيقت]
گفتنى اينكه در منازل و مراحل سلوك ديدگاههاى متعددى با استفاده از قرآن و روايات مطرح شده است:
برخى قائل به يك منزل بوده، مىگويند: «قطع و وصل»؛ يعنى، انقطاعِ از مخلوق و اتصال به خالق. گروهى به دو منزل قائلند: ظاهر و باطن، شهود و غيب، خلق و امر، حجب ظلمانى و نورانى.
عدهاى ديگر سه منزل گفتهاند و آن را منطبق بر عوالم وجود دانستهاند:
عالم طبع، مثال و عقل. عالم طبع در نسبت با «ماده»، عالم مثال با «ملكوت» و عالم عقل با «جبروت» است.
برخى چهار منزل اعتبار كردهاند؛ چنان كه عارف شيرازى مىفرمايد:
من همان دم كه وضو ساختم از چشمه عشق چار تكبير زدم يكسره بر هرچه كه هستعدهاى مراحل سلوك را تا هفت منزل دانسته و آن را از آيات قرآنى گرفتهاند: «ارضين سبعه» و «و سماوات سبع»؛
چنان كه عطار مىگويد:
هفت شهر عشق را عطار گشت ما هنوز اندر خم يك كوچهايمبرخى مراتب سلوك را تا ده مقام شمارش كردهاند و بعضى بر اساس روايتهاى زير، مراحل سلوك را صد مرحله دانستهاند:
رسول خدا صلى الله عليه و آله مىفرمايد:
«فتقدمت فكشف لى عن سبعين حجاب» «1»
؛ «پس جلو رفتم و هفتاد حجاب برداشته شد».
و يا امام على عليه السلام مىفرمايد:
«قال رسول اللَّه صلى الله عليه و آله: ان للّه تعالى تسع و تسعين اسماء مأة الا واحداً من احصاها دخل الجنة» «2»
؛ «رسول اكرم صلى الله عليه و آله فرمودند همانا براى خداى تعالى 99 اسم است. صد تا يكى كمتر، كسى كه بتواند اين اسما را بشمارد، به بهشت مىرود».
خواجه عبداللَّه انصارى در منازل السائرين صد منزل براى سلوك مىشمرد و براى هر منزل، ده مقام قائل است كه جمعاً هزار منزل مىشود.
خواجه نصيرالدين طوسى 31 منزل قائل است و ... «3». بايد توجه كرد كه آنچه اهميت دارد سير تكامل معنوى انسان است كه غايت و نهايت اين سير «شهود خداوند متعال» است.
امّا «قرب» نزد متصوفه: مرتبهاى است كه براى سالك پديد مىآيد، حجابها و اسباب از ميان مىرود و سلوك و سير طولانى منقطع مىگردد تا همه احوال و افعال او به نور خفى منور مىشود و هر چه كند و گويد در آفرينش، هيچ كس را مخالط و مستمع و مرجع نبيند مگر حضرت حق را. «4»
به بيان ديگر، قرب به معناى اتصاف به صفات ربوبى و تخلق به اخلاق ملكوتى است؛ يعنى، انسان در مسير تكاملى خويش رشد علمى و عملى كند و به جايى رسد كه متصف به صفات ربوبى شود. عالىترين مرتبه اين است كه انسان به فعليت تامه برسد و انسان كامل شود. «1» ابونصر سراج از متصوفان بزرگ در كتاب اللمع مىگويد: «اهل قرب بر سه حالند:
نخست. متقربون به خدا به انواع طاعت؛ براى آنكه مىدانند خدا عالم است و نزديك آنان و قادر بر آنها است.
دوّم. حال محققين در قرب كه به هرچه نگاه مىكنند، خدا را نزديكتر به آن چيزى مىبينند تا خود را.
سوّم. حال بزرگان و اهل نهايات است كه بايد از مرحله مبتديان بگذرند و به طورى فانى شوند كه قرب خدا را نبينند؛ يعنى، خود حالِ قرب فراموش شود و بنده از بىخودى نداند كه در حال قرب است. «2» برخى از بزرگان براى قرب معنوى، دو مرحله دانستهاند: قرب فرايض و واجبات و قرب نوافل و مستحبات. «3»
صاحب محتوی:
پرسمان دانشجویی
زبان :
فارسی
منبع اصلی :
http://www.maaref.porsemani.ir//content/%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AD%D9%84-%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86%E2%80%8F
جنس منبع:
متن
پایگاه :
پایگاه پرسش و پاسخ های معارف سایت پرسمان
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
مخاطب :
بزرگسال
خروجی ها :
Mods
Doblin core
Marc xml
MarcIran xml
مشخصات کامل فراداده
مشخصات کامل اثر
منابع مرتبط :
ثبت نظر
ارسال
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت