دلايل خلافت خلفا | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
دلايل خلافت خلفا
کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
فارسی
کتاب الکترونیکی
میانگین امتیازات:
امتیاز شما :
تعداد امتیازات :
0
دلايل خلافت خلفا
ویرایش اثر
کلید واژه اصلی :
شبهات متفرقه
سوال:
برادران اهل سنت اعتقاد دارند با شيوه اتنخابي خلفاي راشدين، مسلمين از شيوه حکومت موروثي که بر اساس خون و اصل و نسب استوار بوده نجات يافتند و به اين علت حکومت ائمه شيعه(ع) را رد مي نمايند. پاسخ چيست؟
پاسخ تفصیلی:
اين گمانه در مورد اهل سنت درست نيست و آگاهان از اهل سنت نيز اين گونه از انديشه سياسي خود دفاع نمي کنند، زيرا نه امامت در انديشه سياسي شيعه حکومتي موروثي است و نه حکومت موروثي در تفکر اهل سنت منتفي و ملغي شده است. براي توضيح بيشتر مسأله را از دو سو برمي رسيم:
يک. انديشه سياسي شيعه
در تفکر شيعي امامت و حکومت موروثي نيست؛ بلکه امام داراي شرايطي بايد باشد که اساس آن عصمت، مشروعيت الهي و تعيين آن از جانب خداوند و ابلاغ آن به وسيله نص نبوي و امام بر حق قبلي است. امامان معصوم(ع) به امر الهي از طريق نص نبوي معرفي شده اند و ادله آن در منابع شيعه و سني موجود است. البته اين امامان همگي از اهل بيت پيامبر(ص) هستند. ولي اين به معني پذيرش حکومت موروثي نيست بلکه به جهت اجتماع شرايط لازم در آنان است. برخي از نصوص مربوط به اين مسأله در منابع اهل سنت از قرار زير است:
1. « لايزال امر الناس ماضيا ما وليهم اثنا عشر رجلا»(صحيح مسلم به شرح نوري، ج12، ص202؛ نيز: الصواعق المحرقه، ص18 و نيز: تاريخ الاسلام، سيوطي، ص10)؛ «کار مردم پيوسته مي گذرد تا آنگاه که دوازده مرد بر آنان فرمان برانند.»
2. « انّ عده الخلفاء بعدي عده نقباء موسي»(کنزالعمال، ح14971)؛ « شمار جانشينان من به تعداد نقباي موسي(12 نفر) است».
3. « لايزال الدين قائما حتي تقوم الساعه او يکون عليکم اثنا عشر خليفه کلهم من قريش»(صحيح مسلم، ج6(کتاب الاماره)؛ صحيح بخاري، ج4، ص165؛ سنن ابي داود، ج3، ص106؛ مسند احمدبن حنبل، ج5، ص86-108)؛ « تا وقتي که دوازده خليفه و جانشين بر شما حکومت کنند، دين پيوسته برپاست».
4. « لاتزال هذه الائمه مستقيما امرها ... حتي يمضي منهم اثنا عشر خليفه کلهم من قريش ...»(منتخب کنزل العمال، ج5، ص388 و مستدرک الصحيحين، ج3، ص617)؛ «اين امر(دين اسلام) به سر نمي آيد تا اينکه تا دوازده خليفه و جانشين را پشت سر گذارد».
5. « بر اين امت دوازده خليفه حکومت خواهند کرد به عدد نقباي بني اسرائيل».(منتخب کنزالعمال)
6. امام علي(ع) در توضيح انحصار امامت در قريش مي فرمايد: « ان الائمه من قريش في هذا البطن من هاشم لاتصلح علي سواهم ...»(نهج البلاغه، خ142)؛ «امامان از قريش، تنها از نسل هاشم هستند و امامت بر غير آنان شايسته نيست ...».
7. « الائمه بعدي اثني عشر، تسعه من صلب الحسين و التاسع مهديهم»(کفايه الاثر، ص23(به نقل از موسوعه الامام علي بن ابيطالب، ج2، ص48)، نظير اين روايات را -که از اهل سنت در مورد تعداد ائمه(ع) وارد شده است- مي توان در ساير منابع مطالعه کرد.(ر.ک: الف. ينابيع الموده، ص2 .44؛ ب. البدايه و النهايه، ج6، ص3 .247؛ پ. سنن ابن ماجه، ج4، 1367/4085؛ ت. مسند احمدبن حنبل، ج5، ص183/645؛ ث. سنن ابي داود، 4/107)
8. در روايت سفيان بن عينيه به نقل ينابيع الموده از پيامبراکرم(ص) نقل شده است: «همواره دين پايدار است تا آنکه قيامت به پا شود يا بر شما دوازده خليفه حکم رانند که همه آنان از بني هاشم اند».(ينابيع الموده، ج3، باب 77)
9. امام الحرمين جويني از ابن عباس از پيامبر(ص) نقل مي کند: « انا سيد النبيين و علي ابن ابيطالب سيد الوصيين و ان و اوصيايي بعدي اثنا عشر اولهم علي بن ابيطالب و آخرهم المهدي»؛(فرائد المسطين، ج2، ص312)؛ «من سرور پيامبرانم و علي سرور اوصيا. اوصياي بعد از من دوازده نفرند، اولشان علي است و آخرشان مهدي».
10. ابن عباس از پيامبر(ص): «جانشينان و اوصياي من و حجت هاي خدا بر خلق پس از من دوازده نفرند، اولشان برادرم و آخرشان فرزند من است».
پرسيده شد: برادرتان کيست؟
فرمودند: علي بن ابيطالب.
پرسيده شد: فرزندتان کيست؟
فرمودند: مهدي، همان کسي که زمين را پر از عدل و داد کند، همان گونه که پر از ظلم و جور شده است ...».(همان؛ روايات متعدد ديگري در اين باب وجود دارد، بنگريد:
الف. العلامه السيد مرتضي العسکري، معالم المدرستين، ج1، ص333-341، تهران، بعثت، چ دوم، 1406ه.ق؛ ب. السيد عبدالرحيم الموسوي، في رحاب اهل البيت، الامامه و النص، المجمع العالمي لاهل البيت، بي جا، 1426، ه.ق الطبعه الثانيه)
بنابراين با نصوصي که از پيامبراکرم(ص) در مورد تعداد ائمه(ع) وارد شده و اهل سنت و شيعه آن را نقل کرده اند، حقانيت شيعه اثبات مي شود. اضافه بر آن در مورد امامت ائمه دوازده گانه- چه به صورت دسته جمعي و چه به صورت فرد به فرد- نصوص وارد شده و هر يک از امامان، امام بعد از خود را معرفي کرده است.(براي آگاهي بيشتر بنگريد: الف. امامان دوازده نفرند؛ ب. منتخب الاثر في الامام اثني في عشر)
دو. انديشه سياسي اهل سنت
اهل سنت امامت را از آسماني بودن و وابستگي به تعيين و نصب الهي به زمين منتقل کرده و آن را کاملا بشري و به تعبيري ديگر از اين جهت سکولار کردند. بنابراين تفاوت بنيادين شيعه و سني در اينجا در مسأله الهي و بشري بودن حکومت و مسأله شرط بودن و نبودن عصمت امام است.
اما اين که پس از زميني شدن حکومت ساز و کار ايجاد و کاربست و حفظ و انتقال قدرت سياسي چيست، متأسفانه در اين زمينه انديشه سياسي اهل سنت بسيار آشوبناک و فاقد يک اصل اساسي و ضابطه و نظريه جامعي در جهت تعيين امام و حاکم است و همواره به تناسب تغيير وضع حکومتها در جهت توجيه آنها تغيير کرده و تابع وضع موجود بوده است. اين مسأله تا آنجا ادامه يافته که اتفاقا به توجيه و حمايت از نظامهاي موروثي بسيار فاسد بني اميه و بني عباس نيز کشيده شده است. به عنوان مثال ابوبکر در نبردي که بين مهاجران و انصار در سقيفه پديد آمد غالب شد و به تعبير خليفه دوم «فلتةً» برگزيده شد و با بيعت چند تن از مهاجران به حکومت دست يافت و همين مبناي توجيه مشروعيت سياسي در اهل سنت شد. سپس ابوبکر عمربن خطاب را براي حکومت پس از خود نصب کرد و در پي آن نصب خليفه پيشين نيز يکي از مباني مشروعيت در ميان اهل سنت قرار گرفت. عثمان از شورای انتصابی خلیفه دوم بر آمدو این نیز یك توجیه سیاسی شد. تنها امام علي(ع) پس از عثمان توسط مردم به رهبري انتخاب شدند و در نتيجه انتخاب مردم نيز يک مبنا براي حکومت شد. پس از آن حضرت مردم با امام حسن(ع) بيعت کردند ولي معاويه با غلبه در جنگ به قدرت سياسي مسلط شد. آن گاه «قهر و غلبه» نيز يکي از مباني مشروعيت در ميان اهل سنت شد. سپس معاويه خلافت را به سلطنت موروثي تبديل کرد و يزيد را وليعهد خود قرار داد و اين رويه پس از او در بني اميه و بني عباس ادامه يافت و ولايتعهدي نيز يک مبناي مشروعيت شد. هم اکنون نيز در برخي از کشورهاي اسلامي مانند اردن، عربستان و ... اين روند ادامه دارد.
اکنون ديدگاه برخي از انديشمندان نامدار اهل سنت را تقديم مي کنيم، تو خود حديث مفصل بخوان از اين مجمل.
قاضي القضات ابويعلي(متوفي 458) معاصر ماوردي در کتاب الاحکام السلطانيه، نظر گروهي از صاحبنظران اهل سنت را درباره انتخاب امام، پيشين مطرح کرده است.
امامت، با اعمال زور و قدرت نيز حاصل مي شود و نياز به گزينش و عقد ندارد؛ بنابراين، هر کس که به زور شمشير، پيروزي به دست آورد و بر مسند حکومت و خلافت نشست و «اميرالمؤمنين» خوانده شد، هر کسي که به خدا و روز قيامت ايمان دارد، جايز نيست که شبي را به روز آورد و چنين مردي را پيشوا و امام خود نداند؛ خواه چنين کسي، صالح و نيکوکار باشد و يا فاسق و تبهکار؛ زيرا او اميرالمؤمنين و فرمانش بر همگان، نافذ است.(ابويعلي محمد بن الحسين الفرا الحنبلي، الاحکام السلطانيه، ص20)
سپس ابويعلي درباره پيشواي ديگري که براي به دست آوردن قدرت و بيرون آوردن زمان حکومت از دست وي مي جنگد و هر کدام سپاه و ياوري براي خود دارند، مي نويسد:
نماز جمعه و خطبه آن، به نام مرد پيروز خوانده مي شود(آن گاه چنين دليل مي آورد) عبدالله بن عمر، هنگام حره با مردم مدينه نماز جماعت مي گذاشت و مي گفت: « نحن مع من غلب»؛ يعني من با کسي هستم که پيروز شود.(همان، ص23)
امام الحرمين جويني(متوفي 478ه.ق) از دانشمندان بزرگ اشاعره در کتاب الارشاد، مقررات گزينش امام را چنين آورده است:
در عقد امامت، اتفاق آرا شرط نيست بلکه بدون آن نيز امامت شکل مي گيرد، زيرا ابوبکر به امامت رسيد، آن هم پيش از اين که خبر به امامت رسيدنش به گوش ديگر صحابه و اطراف کشور اسلامي برسد. بنابراين در تشکيل امامت فقط هماهنگي و اجماع امت، شرط نيست و چون اجماع امت، شرط صحت امامت نيست، در تعداد نفرات ارباب حل و عقد و صاحب نظران در گزينش امام، حدي معين و تعدادي مشخص، به صورت ثابت شده، در دست نيست. بنابراين، امامت با موافقت و صلاح ديد حتي يکي از ارباب حل و عقد نيز صورت مي گيرد.(امام الحرمين جويني، کتاب الارشاد، باب الاختيار، ص424)
براي تشکيل امامت، موافقت يکي دو نفر از صاحب نظران، کافي است.(ابن عربي، شرح سنن ترمذي، ج13، ص229) علامه محدث، قرطبي(متوفي 671 ه.ق) مي نويسد: اگر يک نفر از صاحب نظران و معتمدان مردم هم امام را تعيين و معرفي کند، کافي است و انتخاب او بر ديگران، واجب است زيرا عمر در سقيفه بني ساعده، يک تنه عقد بيعت با ابوبکر بست.
سعدالدين تفتازاني در شرح المقاصد گفته است:
هر که مدعي امامت باشد و با قهر و غلبه، مالک رقاب مسلمانان گردد، اگر چه فاسق يا جاهل باشد، امامت براي او منعقد مي شود ... اطاعت مردم، واجب است، مادام که مخالف حکم شرع نگويد؛ خواه عادل باشد، خواه جاير.(تفتازاني، شرح المقاصد، ج5، ص233)
اين گفتار تفتازاني، بيانگر سه مطلب از ديدگاه ايشان است:
ا1. نحوه تعيين امام: يکي از اموري که امامت به وسيله آن ثابت مي شود، اين است که کسي مدعي امامت باشد و با قهر و غلبه، بر مسلمانان مسلط شود و مالک رقاب آنان گردد.
2. شرايط امام: در امام، عدالت و علم، معتبر نيست بلکه امامت براي جاهل و فاسق نيز منعقد مي شود.
3. اطاعت از امام: اطاعت از هر امام، واجب است، مادام که مخالف شرع نگويد، چه عادل و چه جاير و ظلم.(جهت آگاهي بيشتر بنگريد: جمعي از نويسندگان، امامت پژوهي صص71-76، مشهد، دانشگاه عدم اسلامي رضوي)
صاحب محتوی:
پرسمان دانشجویی
زبان :
فارسی
منبع اصلی :
http://www.maaref.porsemani.ir//node/3206
جنس منبع:
متن
پایگاه :
پایگاه پرسش و پاسخ های معارف سایت پرسمان
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
مخاطب :
بزرگسال
خروجی ها :
Mods
Doblin core
Marc xml
MarcIran xml
مشخصات کامل فراداده
مشخصات کامل اثر
منابع مرتبط :
ثبت نظر
ارسال
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت