نشانه ها و نمادهای مسیحیت | کتابخانه مجازی الفبا

نشانه ها و نمادهاى مهم مسیحيت چيست؟

قبل از جواب به این سوال، باید دانست که نمادها و نشانه¬ها، باید با توجه به فضای گفتمانی و زمینه متنی خود مورد تفسیر قرار گیرند و یک نماد، ممکن است در فرهنگ های مختلف، معانی قراردادی مختلفی داشته باشد. در این نوشته، تلاش بر این بوده که رمز گشایی مبتنی بر فرهنگ یهودی، بر اساس منابع اسطوره شناسی و نمادشناسی باشد.

مسیحیت در قرن چهارم میلادی از حالت دینی ابراهیمی خارج شد و از توحید رسماً دست برداشت و مولفه های میترائی و آناهیتایی و اساطیر خاورمیانه را پذیرفت و با عناصر یونانی و رومی التقاط یافت؛ لذا برای شناخت نشانه¬ها و نمادهای مسیحی باید اسطوره های خاورمیانه و میترا وآناهیتا و روم و یونان را به دقت مطالعه کنیم.

مثلا سه¬گانه¬پرستی یا سه¬اُقنوم¬گرایی، قطعا از مسیحیت نبوده است، چرا که پدر آریوس و پیروانش و برخی مسیحیان شرق اروپا و آذربایجان موحد هستند و در کتاب های منسوب به پطرس، جانشین واقعی حضرت عیسی بن مریم(ع) و سنگ بنای کلیسای مسیحیت، تصریحی به چندگانه گرایی نمی بینیم ولی در نوشته های پولس، اشاراتی به تثلیث آمده است؛ همویی که از بزرگان یهود بود که با همکاری رومیان، نوکیشان مسیحی را از دم تیغ و زندان می گذراند ولی زمانی که نتوانست جلوی رشد دین خدا در فلسطین و شام را بگیرد، ناگهان با ادعای مکاشفه عیسای ناصری، حق پطرس قدیس را در حاکمیت بر مسیحیان نادیده گرفت و با وی به ستیز و رقابت پرداخت. پطرس طبق شهادت تاریخ برای تبلیغ مسیحیت در میان مردمان خاورمیانه وشام، مسیحیت را با اساطیر و خرافات آنان در هم آمیخت تا پذیرش آنها بیشتر شود! (مسیحیت شناسی مقایسه ای، محمدرضا زیبایی نژاد، نشر سروش، 1382) اما نمادها و نشانه¬های مسیحیت را می¬توان ذیل تفکر فِرَق مهم مسیحی ذیل، بحث¬کرد:

الف: مهم ترین مولفه های روایی و نشانه شناسی در هنر و سینمای مسیحی، که مبتنی بر انسان شناسی و جهان بینی مسیحیت پولسی و رومی شده واساطیری کنونی است، عبارتند از: اومانیسم مسیحی، تثلیث، گناه ازلی انسان و پلیدی ذاتی همه انسان ها از بدو تولد، پوست وگوشت یافتن خدا و حضور پسر خدا در میان آدمیان، تصلیب مقدر مسیح و فدا شدن وی برای بخشیده شدن ایمان داران مسیحی، رستاخیز مسیح و رفتن به ملکوت خدا و همراهی ایمان داران تا قیامت، ایمان به خدا بودن و پسرخدا بودنِ مسیح به مثابه تنها راه نجات و پاکی از گناه ازلی، زندگی اخلاقی ذلت پذیر، دعا برای ظهور دوباره مسیح، نفوذ شیطان یا دجال وضدمسیح در جهان مادی، بلایای آخرالزمانی، رستاخیز دوباره مسیح وظهور قیامت اول و حاکمیت هزار ساله مسیح در میان آدمیان، فرار شیطان از زندان هزار ساله، قیامت دوم و پایان جهان و حاکمیت جهانی مسیح.(مقدمه کتاب مولفه¬های دینی سینما، مرکز پژوهش های اسلامی صدا وسیما، قم، گروه دین ارتباطات و رسانه)

همین مولفه ها زمانی که به صورت آرم و نماد و سمبل در آیند به صور زیر قابل تصور هستند: مثلث نماد تثلیث و سه خداگرایی است. سری که سه صورت و یک گردن دارد نیز نماد تثلیث و سه اُقنوم گرایی است.

برّه نماد عیسی بن مریم(علیه السلام) است که در مسیحیت تحریف شده، به مثابه خدای زمینی یا خدای آسمانی فرض می شود که گوشت و پوست برگرفته و برای آمرزش گناهان بشر به زمین آمده تا فدای گناهان بشر شود! گاهی نیز چوپان نماد مسیح است. کبوتر به عنوان نماد روح القدس یا خدای واسط به کار می رود و پیرمردی سپیدموی با پیراهنی سفید نیز نماد خدای آسمان ها و پدر آسمانی به کار می رود.

شیطان را گاهی در کالبد بزی به تصویر می کشند که مسیح او را از گله رها کرد. گاهی نیز شیطان را متاثر از فضای یهودی، به مانند اژدها یا مار به تصویر می کشند.

در انسان شناسی مسیحیت تحریف شده، گناه ازلي انسان و اخراج او از بهشت(باغ عدن) و لزوم غسل تعمید و ایمان به مسیح برای پاک شدن، بسیار مورد توجه واقع می شود. سنت عشای ر بانی و خوردن نان وشراب به یاد آخرین شب همراهی مسیح با یارانش به یاد خون و بدن مسیح که بر صلیب کین رومیان فدا شد، نیز در مسیحیت بسیار مهم است.

اما مبتنی بر کتاب مکاشفات یوحنا، که آخرین فصل انجیل است، نمادهای عجیبی برای پیشگویی های آخرالزمانی دیده اند، از جمله وحش و هیولا و حیوانات عجیب وغریب و هزاره گرایی و بلاهای بزرگ آخرالزمانی چون سیل و زلزله و طوفان و دمل های چرکین و رستاخیز مردگان و ... . البته نیک می دانیم که مسیحیان، خصوصا پروتستان¬ها، اعتقاد خاصی به کتاب های آخرالزمانی عهد عتیق همچون دانیال و اشعیا و حزقیال و ارمیا و سلیمان دارند و اژدها و مار و بزی با چهار شاخ و هیولاهای آخرالزمانی و دجال و ضدمسیح و... را از علامات و نشانه های آخرالزمان می دانند.

ب: کليدواژه¬ها و نشانه¬ها و نمادهاي خاص کاتوليسم سنتي: عصمت دستگاه پاپي، تاکيد بر ساختمان وسنگ کليسا، تشريفات پاپ و دستگاه کليسايي، حرمت ازدواج کشيش¬ها وراهبه¬ها، عرفان انزواطلب و قديسان مسيحي، تاکيد بر نجات مسيحيان و بهشت و دوزخ و گمراهي بقيه، انحصار نجات در مسيحيت، لزوم اعتراف به گناهان، خريد بهشت از کليسا، ترس شديد از عذاب خدا، اعتراف به گناهان نزد کشيش.

در اينجا لازم است توضيح دهم که با نفوذ هر چه بيشتر فراماسونرها بر دستگاه پاپي، امروزه مسيحيت کاتوليک نيز عقل گراتر شده و از برخي ادعاهاي سنتي خويش دست شسته است، مثلا گناه يهوديان ويهودا کم رنگ تر شده است و پيتر مقدس بيش از گذشته تضعيف شده و اسطوره تجسد خدا و تثليث به شدت پررنگ شده است و ظلم پذيري و تقدير گرايي نيز پررنگ تر شده است. کاتوليسم اصلاح شده فعلي، از ابزار سينما براي تبليغ هر چه بيشتر مسيحيت التقاطي مورد نظر خويش استفاده کرده است.

ج: کليدواژه¬ها و نشانه¬ها و نمادهاي خاص پروتستانیسم¬: انتقاد از دستگاه پاپي، تکثرگرايي مذهبي/ پلوراليسم، تلورانس/ تساهل وتسامح ديني، نقد تاريخي، دين حداقلي و سکولار، دئيسم وخداي بازنشسته، تجربه ديني و عدم نياز به واسطه شدن کشيش بين انسان و خدا، فردگرايي بشري و رابطه مستقيم با خدا، تقديس ثروت و توجه خدا به مزدمان ثروتمند(خصوصا در فرقه پروتستاني کالوينيسم، اين مشخصه بيشتر مد نظر مي باشد.) (مولفه¬های دینی سینما، مرکز پژوهش های اسلامی صدا وسیما، قم، گروه دین ارتباطات و رسانه)

د: کليدواژه ها و نشانه ها و نمادهاي خاص اِوَنجليسم(مسيحيت صهيونيسم): برتري يهوديان، لزوم وفاداري مسيحيان به يهوديان، تقدس خاص سرزمين فلسطين در آخرالزمان، شيطاني بودن مسلمين و شرقي¬ها در انتهاي تاريخ مانند ايرانيان و چيني ها، لزوم بازگشت يهود به سرزمين موعودادعايي، لزوم تشکيل دولت الهي اسرائيل بزرگ در سرزمين موعود ادعايي به جهت مقدمه سازي براي ظهور مسيح، ظهور دجال يا انتي کرايس يا شيطان يا هيولا يا جانور وحش يا پسر شيطان در انتهاي تاريخ و جمع شدن شيطان گرايان در اطراف او، مبارزه بزرگ آرماگدون در فلسطين بين ياران صليبي(يهوديان ومسيحيان) و ياران دجال وشيطان(مسلمين وشرقي ها وهم پيمانان منفردي در ميان غربي ها)، کشتار بسيار عظيم از مردمان خاورميانه(در برخي فيلم¬هاي مسيحيت صهيونيستي، تا سه چهارم مردم جهان در اثر بلاياي آخرالزماني از بين مي¬روند)، جنگ هسته اي، لزوم نظامي گري بسيار وسيع غرب(ميليتاريسم) براي آمادگي در مقابل شياطين اخرالزماني ضد مسيح و بالاخره معراج همه مسيحيان معتقد و ظهور مسيح و نابودي دجال ويارانش و سلطنت مسيح.

ه: نمادهاي ضدمسيحي در سينما: نمادهاي شيطاني ويهودي و ضد دين چون: صليب واروونه، کذاب بودن مسيح و مادرش(نعوذبالله)، القاي خرافات و اسطوره به جاي دين، تخدير توده ها توسط دين، دئيسم وسکولاريسم، قدرت زياد شيطان ولزوم سرنهادن به وي، نابودي تمام دشمنان دجال يا پسر شيطان يا شيطان، سلطنت شطان يا دجال، ضد مسيح يا پسر شيطان يا وحش يا هيولا به ترکيبي که در برخي اسفار کتاب مقدس مانند دانيال و اشعيا و ارميا و حزقيال و مکاشفات آمده است. (مولفه¬های دینی سینما، مرکز پژوهش های اسلامی صدا وسیما، قم، گروه دین ارتباطات و رسانه)

برای مطالعه بیشتر ر.ک:

- مولفه¬های دینی سینما(بررسي مولفه هاي دينيِ سينماي متاثر از دين در غرب)، مرکز پژوهش¬های اسلامی صداوسیما، قم،گروه دین ارتباطات و رسانه.

- سیر حکمت و هنر مسیحی، دکتر محمد مددپور، نشر سوره مهر، تهران، 1381.

- فرهنگ مصور نمادهای سنتی، جی.سی.کوپر، ملیحه کرباسیان، نشر فرشاد، تهران، 1379.

- مسیحیت شناسی مقایسه ای، محمدرضا زیبایی نژاد، نشر سروش، تهران، 1382.

- میراث اسطوره ها، جورجی کنعان، واحد ترجمه موسسه موعود، نشر هلال، تهران، 1386.

- صهیونیسم مسیحی، نقشه راه به سوی آرماگدون، استیون سایزر، ترجمه حمید بخشنده و قدسیه جوانمرد، مرکز پژوهش های اسلامی صدا وسیما و نشر طه، قم، 1386.نویسنده: محمد حسین فرج نژاد

پرسمان دانشجویی