تشیع و مظلومیت شیعه3 | کتابخانه مجازی الفبا

هم اكنون شاهدیم كه در روز نیمه شعبان كه عید بزرگ انتظار فرج است، گروهی در كوچه پس كوچه های تهران و برخی از شهرستانها به بهانه جشن میلاد مهدی موعود ـ علیه السلام ـ به رقص و پایكوبی می پردازند و با پخش آهنگ‎های مبتذل، اغراض شیطانی دشمن را تحقق می بخشند.

در حقیقت، استكبار دو مأموریت را برنامه ریزی كرده است: یكی از برنامه ریشه دار وهابیت و دیگری برنامه ویرانگر بهائیت كه این هر دو توطئه ای است علیه تشیع و سندی است برای اثبات مظلومیت تشیع در جهان معاصر.

صدام هم با به راه انداختن جنگ تحمیلی مأموریت داشت كه انقلاب اسلامی را كه روح و حقیقت آن، شیعی و اثنا عشری است، از پای درآورد و چون در انجام مأموریت خود ناكام ماند، استكبار درصدد حذفش برآمد، تا بتواند توطئه دیگری برای شیعیان عراق و نقشه دیگری برای انقلاب اسلامی پیاده كند.

دكتر ناصربن عبدالله بن علی القفاری پایان نامه دكتری خود را در عربستان تحت عنوان «اصول مذهب الشیعه» به نگارش درآورد و با این كه در آغاز متعهد شده بود كه از راه عقل و انصاف خارج نشود، ولی تا آنجا كه توانست از حربه پوسیده تهمت و افترا بهره گرفت؛ چرا كه چون حرف حسابی در چنته نداشت، راهی جز به كارگیری شیوه ناجوانمردانه توهین و نسبت های دروغ برایش باقی نمانده بود. این كتاب در كشور عربستان كتاب سال شناخته شده است.

از آنجا كه این كتاب شیعه را متهم كرده كه به تحریف قرآن معتقد است و در اعتقادات و اصول به تخطئه شیعه پرداخته است، دو دانشجوی دكتری دانشكده الهیات دانشگاه تهران كه هر دوی آنها از فضلای حوزه علمیه قم می باشند و در رشته های علوم قرآنی و فلسفه اسلامی فارغ التحصیل شده اند، به طور جداگانه به نقد كتاب مزبور پرداخته اند كه باید بگوییم: سعیشان مشكور باد![1] پایان نامه های دكتری این دو دانشجو در رد دكتری قفاری با درجه عالی به تصویب رسیده است.

نگاهی به كیمیای سعادت[2]

غزالی در مقام شمردن آفت ها یكی از آفات را لعن كردن می شمارد و این هم یكی از مهلكات است و البته معلوم است كه لعن گفتن و بدزبانی فی الجمله كار زشتی است و انسانی كه طالب نجات است نباید زبان و دهان خود را به آن آلوده كند؛ ولی او معتقد است كه هیچ كس و هیچ چیز را نباید لعنت كرد.

تنها می توان به طور كلی ظالمان و فاسقان و مبتدعان و كافران را لعن كرد و یا كسانی كه یقین داریم كه بر كفر مرده اند. بنابراین، نمی توان شخص جهودی را لعن كرد؛ چه ممكن است مسلمان شود و نمی توان برای مسلمانی طلب رحمت كرد؛ چه ممكن است مرتد بمیرد. پس «بر تعیین نباید لعنت كرد.»[3]

او كه گویا تمام بحث لعن را به خاطر تبرئه و تطهیر یزیدبن معاویه در كتاب خود آورده است، می نویسد: «اگر كسی گوید: لعنت بر یزید روا باشد؟ گوییم: «این قدر روا باشد كه گویی: لعنت بر كشنده حسین باد اگر پیش از توبه بمیرد كه كشتن از كفر بیش نبود و چون توبه كند، لعنت نشاید كرد، كه وحشی حمزه را بكشت و مسلمان شد و لعنت از وی بیفتاد. اما حال یزید خود معلوم نیست كه وی بكشت و گروهی گفتند كه فرمود و گروهی گفتند كه نفرمود، لكن راضی بود و نشاید به تهمت كسی را به معصیت كردن نسبت داد كه این خود جنایتی بود و اندر این روزگار بسیار بزرگان بكشتند كه هیچ به حقیقت ندانستند كه فرمود: پس از چهار صد سال و اندی حقیقت آن چون شناسند و حق تعالی خلق را از این فضول و از این خطر مستغنی بكرده است كه اگر كسی اندر همه عمر خویش ابلیس را لعنت نكند، وی را اندر قیامت نگوئید: چرا لعنت نكردی؟ اما چون لعنت بر كسی كند، اندر خطر سؤال بود تا چرا كرد و چرا گفت... یكی از بزرگان همی گوید: اندر صحیفه من كلمه لااله الا الله برآید یا لعنت كسی. كلمه لااله الا الله دوست دارم كه برآید و یكی رسول را گفت: مرا وصیت كن. گفت: لعنت مكن... پس به تسبیح مشغول بودن اولی تر از آنكه به لعنت ابلیس... و هر كه كسی را لعنت كند و با خویشتن گوید كه این از صلابت دین است، آن از غرور شیطان باشد و بیشتر آن باشد كه از تعجب و هوا باشد.»[4]

نگاهی به كتاب «التفسیر و المفسرون»

نویسنده كتاب مزبور ـ كه در برخی از مراكز داخل و خارج از كتب درسی است ـ در «دشمنی و ناسازگاری با شیعه و پیرامون ائمه»[5] در عین «عدم اطلاع از تفاسیر به ویژه تفاسیر معاصر»[6] راه افراط پیموده و از جاده انصاف، خارج شده است.

او درباره آیه 55 سوره مائده[7] كه از آیات متقن امامت و ولایت است، مفسرین شیعه و مخصوصا طبرسی را مورد طعن و جسارت قرار می دهد و می گوید: «در تفسیر این آیه از روایت: «تصدق علی بخاتمه فی الصلاه»، (انگشتر بخشی علی در نماز) استفاده شده و این روایت، موضوعه (جعلی) است».[8]

آری دكتر ذهبی با گرایش به اشعریت، چنان برخورد ظالمانه ای با شیعیان و پیروان اهل بیت كرده و چنان بی انصافی هایی از خود بروز داده كه از اعتبار مطالب منصفانه و قوی كتاب خود هم كاسته است، او تفسیر به رأی را به ممدوح و مذموم تقسیم كرده است. «هر تفسیری كه موافق عقاید خودش بوده و دوست داشته، می گوید: تفسیر به رأی ممدوح است و چون گرایش اشعری داشته، عموماً تفاسیر اشعری را ممدوح دانسته است. مثلاً تفسیر فخر رازی را ممدوح می شمارد و در مورد تفاسیری كه به مكتب (مؤلف) آن علاقه نداشته ـ مثل معتزله ـ ... تفسیر به رأی... معرفی می كند.»[9]

او معتقد است كه رد سخنان صحابه و تابعین جایز نیست و مفسر به هیچ وجه حق رد سخنان صحابه را ندارد. «مگر امیرالمؤمنین ـ علیه السلام ـ از صحابه نیست؟ مگر حضرت زهرا ـ علیها سلام ـ از صحابه نیست؟ ... دكتر ذهبی با یك معیار برخورد نكرده... می گوید: كتابهای شیعه اوهام و اباطیل است و كتابهای اهل سنت»[10] از هرگونه خطایی منزه است. او «امام علی را در رتبه سوم صحابه قرار داده»[11] یعنی ابن عباس كه شاگرد حضرت است و ابن مسعود را بر وی مقدم شمرده است.

او به مسأله ظهر و بطن قرآن می تازد و شیعه را به لحاظ اینكه طبق احادیق نبوی معتقد است كه قرآن را ظهری و بطنی است، مورد نكوهش قرار می دهد، در حالی كه «شافعی كه از محققین اهل سنت است، در مسأله تفسیر، ظهر و بطن را مطرح می كند و این طور نیست كه فقط شیعه بگوید. این بطن غیر از بطنی است كه فرق باطله می گویند. آنها بی ضابطه چیزهایی را بر قرآن حمل می كنند. اما شیعه برای بطن صحیح ضابطه مطرح می كند.»[12]

مقصود از بطن آیات چیست كه امثال دكتر ذهبی را علیه شیعه بر می آشوبد و برگی بر اوراق بی شمار پرونده مظلومیت شیعه می افزاید؟ «بطن آیات یعنی پیامهای نهفته در دل آیات كه باید استخراج كرد»[13]

ظهر و بطن آیات، از هم جدا نیستند. اگر از ظهر قرآن چشم بپوشیم و فقط در پی به دست آوردن بطن باشیم، به همان مشكلی گرفتار می شویم كه فرقه های باطل گرفتار شدند و اگر از بطن قرآن چشم بپوشیم. قرآن را از پویندگی و انطباق بر همه شرایط و اوضاع و احوال زندگی و راهگشایی بازداشته و در قالب زمان محدودی كه همان زمان نزول آن است، محدود كرده ایم. هنر بزرگ مفسران قرآن در هر عصری این است كه با درك پیام های نهفته در دل آیات، بتوانند پاسخگوی نیازها و حلال مشكلات هر دوره ای باشند.

آنچه ذهبی را وادار كرده كه درباره مسأله ظهر و بطن قرآن به پرخاش و جسارت بپردازد، این است كه او با مسأله امامت و ولایت در تضاد است و با دشمنان امامت و ولایت دمساز و مهربان است و به همین جهت است كه كعب الاحبار یهودی الاصل را به دلیل این كه «معاویه از او تجلیل كرده»[14] می ستاید و عدالت و وثاقت او را مسلم می شمارد. در حالی كه «عمر او را ممنوع الحدیث كرد. تا ا ین كه برای قصه پردازی به شام رفت و معاویه از او حمایت كرد و او هم جایگاه معاویه را تثبیت كرد».[15] كعب الاحبار كسی است كه «همه محققین و مورخین شیعه و اهل سنت... می گویند از شخصیت های مهم نقل كننده اسرائیلیات است».[16]

آری «بخش عمده و اساسی باطن قرآن مربوط به امامت است و روایات تأویل زیاد داریم كه مفسران كمتر به آن پرداختند»[17] مخالفین شیعه می خواهند به تشكیك در مورد ظهر و بطن قرآن و تأویلات اساسی آن به كمك عقل و نقل، آن هم بر طبق ضابطه های متقن و محكم، اساس تشیع را كه همان اعتقاد به امامت و ولایت است خدشه دار كنند. اگر تآویلایت اساسی قرآن[18] ناشناخته می ماند و نتیجه ای جز مجهوریت آن ندارد. مجهوریت قرآن چیزی جز عدم توجه به بطن قرآن و نادیده گرفتن پیام های جدی آن نیست.

اگر ذهبی به تاویل ضابطه قرآن و سیر مفسر از ظاهر به باطن انگ تفسیر به رأی می زند و چون می بیند كه پیشوایان و هم مسلكان خودش نیز به تفسیر به رأی روی آورده اند، كارشان را تفسیر به رأی ممدوح می شمارد، به این انگیزه است كه در خانه ائمه اطهار را همچنان بسته نگاه دارد و عاشقان مظلوم آنها را در كنج انزوا قرار دهد.

در پایان این نوشتار داستانی نقل می كنم كه سند مكتوبی درباره آن ندیده ام، ولی از افراد موثق شنیده ام. داستان این است كه زمانی كه مرحوم آیت الله حكیم به زیارت بیت الله الحرام مشرف شده بود، بن باز كه سابقاً مفتی وهابیت بود و بینایی خود را از دست داده بود، به دیدن ایشان می شتابد.

او پس از تعارفات معمولی به آیه الله حكیم می گوید: شما عالمان شیعه چرا آیات قرآن را تأویل می كنید؟ وی در جواب می گوید: مگر چه اشكالی دارد. بن باز می گوید: بسیار اشكال دارد آیه الله حكیم می گوید: ممكن است در بعضی آیات، لازم شود كه تأویل كنیم. بن باز می گوید: به هیچ وجه لازم نمی شود. آیه الله حكیم می گوید: شاید لازم شود و او اصرار می ورزد كه اصلاً لازم نمی شود. آیه الله حكیم می گوید: ممكن است لازم شود. مثلاً در این آیه شریفه می فرماید: «من كان فی هذه اعمی فهو فی الاخره اعمی و اضل سبیل»،[1] «هر كس در این جهان كور است، در آخرت هم كور و گمراه تر است.» اگر این آیه را تأویل نكنیم و به معنای كوری ظاهر بگیریم، معنای آن این است كه شما كه در این جهان به كوری چشم مبتلا شده ای، در آخرت هم گرفتار كوری چشم باشی. ولی اگر تأویل كنیم، معنای آن این است كه هر كس در این جهان گرفتار كوری دل باشد، در آخرت هم دچار كوردلی و گمراهی است؛ بلكه گمراه تر است.

بن باز از شنیدن این جواب دندان شكن ناراحت می شود و برمی خیزد و در حین رفتن می گوید: با شما علمای شیعه نمی شود بحث كرد.

از خداوند بزرگ مسألت و از پیشگاه اولیای تشیع استمداد می كنیم كه شیعیان را در ادامه راهشان پایدارتر از همیشه بدارند.

دكتر احمد بهشتی- روزنامه همشهری، ضمیه‎ اندیشه، 17 آذر 1383[1] . منظور آقایان دكتر عابدی و دكتر نجارزاده است.

[2] . این كتاب از ابوحامد، امام محمد غزالی طوسی است كه به كوشش حسین خدیو جم از سوی مركز انتشارات علمی و فرهنگی در سال 1361 به چاپ رسیده است.

[3] . كیمیای سعادت، 2/73.

[4] . همان، 2/74.

[5] . روزنامه افق، حوزه شماره 22.

[6] . همان.

[7] . «إِنَّما وَلِیُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّكاهَ وَ هُمْ راكِعُونَ».

[8] . افق حوزه، شماره 22.

[9] . افق حوزه شماره 22.

[10] . همان.

[11] . همان.

[12] . همان.

[13] . همان.

[14] . همان.

[15] . همان.

[16] . همان.

[17] . همان.

[18] . مطرح نباشد، پیام های جدی و اساسی قرآن.

[19] اسراء/ 72

دكتر احمد بهشتي- روزنامه همشهري، ضميمه‎ انديشه، 17 آذر 1383

پرسمان دانشجویی