پاسخ تفصیلی:
پاسخ: مقداد فرزند «اسود بن عمرو بن ثعلبه كندي بهرائي» معروف به مقداد بن اسود و مقداد كندي است. مقداد از پيشگامان در اسلام و از اصحاب جليل القدر رسول خدا صلي الله عليه و آله بود. وي از مهاجرين به حبشه است كه به مكه بازگشت ولي نتوانست با پيامبر خدا صلي الله عليه و آله به مدينه هجرت نمايد و بعدها با عبيده بن حارث كه به نمايندگي پيامبر صلي الله عليه و آله به مكه آمد و با مشركان ملاقات داشت، توانست با او به مدينه مهاجرت نمايد. (اسد الغابه, ج 4, ص 409؛ الغدير, ج 9, ص 116) وي در جنگهاي بدر و احد و ساير غزوههاي اسلام شركت كرد و در ديانت و ايمان بسيار محكم و ثابت قدم بود. ابن مسعود نقل ميكند: نخستين مسلماناني كه اسلام خود را اظهار كردند، هفت نفر بودند كه مقداد بن اسود، عمّار و بلال از جمله آنان هستند.(همان ص 410؛ مستدرك حاكم, ج 3, ص 393)
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله در مدينه ميان او و جبّار بن صخر عقد برادري بست و ضباعه دختر زبير بن عبدالمطلب (دختر عموي خود را) به ازدواج او در آورد.
او پسر و دختري به نام عبداللَّه و كريمه به دنيا آورد، عبداللَّه در جنگ جمل در لشكر عايشه بود و به قتل رسيد. و چون اميرمؤمنان عليهالسلام بر كشتهاش عبور كرد فرمود: « بئس ابن الأخت أنت؛ تو بد خواهرزادهاي بودي.» (طبقات الكبري, ج 8, ص 46)
مقداد از اركان اربعه (همان, ج 1, ص 81) است كه پس از رحلت پيامبر خدا صلي الله عليه و آله در صراط مستقيم باقي ماند و هرگز به انحراف نرفت و از اصحاب باوفا و ياران مخلص اميرالمؤمنين علي عليهالسلام گرديد (رجال طوسي ,ص 57, ش 1) و تا عصر عثمان كه زنده بود در خلافت بلافصل آن حضرت تلاش بيوقفه مينمود و در ماجراي خلافت ابوبكر در سقيفه و خلافت عمر و عثمان صريحاً به مخالفت برخاست و از ولايت حضرت علي عليهالسلام دفاع نمود.
فضايل مقداد در روايات
مقداد داراي مقامي بس ارجمند است و در روايات و تواريخ از فضايل او بسيار نقل شده است كه برخي از آن فضايل گذشت و در اين جا به پارهاي ديگر از آنها ميپردازيم.
1- پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود:
خداوند مرا فرمان داده تا چهار نفر را دوست بدارم و او خود نيز آنان را دوست ميدارد. پرسيدند: آن چهار نفر كيانند؟ فرمود: علي از آنان است، سه مرتبه مكرر فرمود: علي از آنان است. تا مرتبه چهارم فرمود: ابوذر غفاري، مقداد و سلمان فارسي. (اسد الغابه, ج 4, ص 410؛ الاختصاص, ص 9)
2- رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود:
بر شما باد به دوستي چهار نفر: علي، ابوذر، سلمان و مقداد. (سير اعلام النبلاء, ج 3, ص 242)
3- رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود:
همه مردم مشتاق بهشتند تا به زيورهاي آن بيارايند امّا بهشت مشتاق چهار نفر است تا مزين شود به زينت وجود آنان: عمار، سلمان، مقداد و [در رأس آنها] علي بن ابي طالب. (شرح ابن ابي الحديد, ج 7, ص 296)
4- از موسي بن جعفر عليهالسلام روايتي نقل شده راجع به حواريون پيامبر صلي الله عليه و آله و علي عليهالسلام و ديگر امامان عليهمالسلام كه بخشي از آن روايت اين است:
در روز قيامت منادي پروردگار ندا ميدهد، كجايند حواريون محمّد بن عبداللَّه، رسول اللَّه، آنان كه پيمان خود نشكستند و بر صراط مستقيم راه خود را ادامه دادند كجايند ايشان؟ سلمان، مقداد و ابوذر برميخيزند و خود را معرفي ميكنند. (رجال كشي, ص 9, ح 20؛ الاختصاص, ص 61)
5- امام صادق عليهالسلام ميفرمايد:
همانا كه جايگاه مقداد در ميان اين امت همانند جايگاه الف در قرآن است كه چيزي به آن ملحق نميشود و به چيزي هم نميپيوندد. (الاختصاص, ص 10)
وفات مقداد
سرانجام اين شخصيت كمنظير و حامي فداكار اميرالمؤمنين علي عليهالسلام در سال 33 هجري مقارن با خلافت عثمان، در سن هفتاد سالگي در محلي به نام «جرف» (جرف در سه ميلي مدينه بود) در حومه مدينه چشم از جهان فرو بست و به حبيب خود پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله پيوست، و با وفاتش اميرالمؤمنين عليهالسلام را از پشتوانه بسيار محكمي محروم ساخت.
مردم هم پيكر مطهر او را به دوش گذاشتند و به مدينه منوره آوردند و در قبرستان بقيع به خاك سپردند. (اسدالغابه, ج 4, ص 411؛ سير اعلام النبلاء ج 3, ص 241؛ مستدرك حاكم, ج 3, ص 392)
براي مطالعه بيشتر علاوه بر منابعي كه ذكر شد مي توانيد به كتب ذيل نيز مراجعه فرماييد:
مقداد بن عمرو، نويسنده السيد كمال، ترجمه زين پوري، انتشارات انصاريان، قم
منتهي الامال, شيخ عباس قمي, ج 1, شرح حال مقداد
قهرمانان راستين,تأليف خالد محمد خالد ,ترجمه مهدى پيشوايى