به مناسبت روز جوان | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
به مناسبت روز جوان
کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
فارسی
کتاب الکترونیکی
میانگین امتیازات:
امتیاز شما :
تعداد امتیازات :
0
به مناسبت روز جوان
ویرایش اثر
پاسخ تفصیلی:
رابطه ها در زندگي جوان
جواني دوره خاصي از زندگي انسان است که انرژي و توان در کنار شادابي و شور و حرارت زمينه بسياري از اتفاقات و حوادث خوشايند و ناخوشايند را در زندگي فرد فراهم مي¬سازد و صفحات دفتر زندگي با تصميمات بزرگ و کوچک اين دوران ورق خواهد خورد. دوره¬اي است که توان دريافت در فرد، در بالاترين سطح قرار دارد اما در عين حال روح عصيان¬گري، صبر و طاقت و حوصله را به کمترين سطح نزول مي¬دهد.
قلب در پاک¬ترين حالت و نفس در سرکش¬ترين زمان است. در اين موقعيت، ارتباط بيشترين نقش خارجي را در شکل¬گيري و تغييرات شخصيتي جوان دارد. ارتباط در محيط خانه (پدر و مادر، برادر و خواهر و ساير خويشاوندان)، در محيط مدرسه، کوچه و خيابان و دانشگاه و کلاس درس، دوست و هم¬کلاس، استاد و مربي و ... همه و همه آثار گوناگون و گاه متضاد بر شخصيت جوان دارند. ضرورت ارتباطدر دنيايي که دنياي ارتباطات و تبادل اطلاعات نام گرفته و بشر هر روز با استفاده از ابزارهاي جديد ارتباطي مي¬رود که دنيا را در تسخير خود درآورد و داعيه دهکده جهاني را در سر مي¬پروراند بحث از ضرورت ارتباط با توجه به روشني آن بيشتر جنبه کليشه¬اي دارد.
بهره¬گيري از شيوه¬هاي صحيح و مؤثر در ارتباط ضرورتي است که بدون آن نمي¬توان نيازهاي زندگي اجتماعي را مرتفع نمود، به ويژه آن که در نگاه ديني، مقررات اسلامي ماهيتي اجتماعي دارد، حتي فردي¬ترين مقررات از قبيل نماز و روزه داراي چاشني اجتماعي هستند.
هم¬چنان که مقرراتي از قبيل جهاد و امر به معروف و نهي از منکر، از مسؤوليت اجتماعي اسلامي ناشي مي¬شود، و احکام شرعي مربوط به حوزه روابط اجتماعي نيز تأييد ديگري بر ضرورت عقلي و شرعي نگاه دقيق¬تر به بحث ارتباط است. فوايد ارتباطدر زيارت امين الله، که از زيارات معتبره است، يکي از خواسته¬هاي ما اين است که خدايا، ما در زمين و آسمان دوست داشتني شويم:«مَحبُوباً فِي اَرْضِکَ وَ سَمائِکَ». به نظر شما چه کسي دوست داشتني است؟ کسي که با ديگران ارتباط ندارد و گوشه¬گير و منزوي است و فقط به خودش مي¬انديشد؟ يا آن کس که با ديگران ارتباطي قوي و مثبت برقرار مي¬کند که در آن محبت و عشق تقسيم مي¬شود و دشمني و نفرت وجود ندارد؟ به نظر شما يک مدير اداره و يا مدرسه و يا يک معلم که با کارمندان و معلمان و دانش¬آموزان رابطه¬اي عاطفي و دلسوزانه دارد، به درددل آن¬ها توجه مي¬کند و به دور از غرور و تکبر سعي در ايجاد جوّي صميمي در محيط کار و مدرسه و کلاس درس دارد، سزاوار محبت و عشق و مهرورزي است، يا کسي که ارتباطي يک¬طرفه و آمرانه با ديگران برقرار کرده و در ارتباط، تمام سعي و تلاش خود را به استثمار و استعمار ديگران معطوف نموده است؟
خداوند در قرآن کريم به رسول خويش مي¬فرمايد: اگر تو انسان خشن و سخت¬دلي بودي، مردم از پيرامون تو پراکنده مي¬شدند؛Gلَوْ کُنْتَ فَظّاً غَليظَ الْقَلْبِ لانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَF.[405]
اين خطاب زيبا از جانب خداوند متعال بيان¬گر اين مطلب ظريف است که: توجه به اصول يک ارتباط صحيح و مؤثر براي همه کساني که مي¬خواهند ديگران با آن¬ها و آنان نيز با ديگران پيوند و رابطه برقرار کنند، لازم است. حتي فردي مانند پيامبر خدا(ص) از آن بي¬نياز نيست؛ و يک ارتباط که بر اساس اصول صحيح، يعني رعايت اصول ارتباط صحيح با ديگران شکل گرفته، فوايد بي¬شماري دارد. خصوصاً اگر طرف ارتباط ما شخصيتي مفيد باشد.
حال شما اي جوانان عزيز، آيا دوست داريد با دوستانتان ارتباطي مؤثر داشته باشيد و از وسايل ارتباطي که خداوند در اختيارتان قرار داده، به بهترين شکل بهره ببريد؟
ارتباطي که بعد از سال¬ها ادامه پيدا کند، ارتباطي که در آن احساس ضرر و زيان نکنيد، آينده درسي و کاري خود را در آن نبازيد، هميشه احساس برنده بودن داشته باشيد.
هيچ توجه کرده¬ايد که بسياري از افرادي که به راه بدعاقبت و شومي مانند اعتياد و انحراف کشيده شده¬اند، مشکل اساسي آن¬ها داشتن ارتباط غلط و يا نداشتن ارتباط صحيح با انسان¬هاي موفق و مفيد بوده است (و مثال¬هاي بسيار ديگري که با توجه به تحمل مخاطب و رعايت وقت و نياز بحث مي¬تواند از سرگذشت¬هاي انسان¬هاي موفق و ناموفق آورده شود.) درس دوم: شناخت ارتباطبراي داشتن يک ارتباط صحيح و مؤثر لازم است که در درجه اول ارتباط را بشناسيم و بدانيم که ارکان آن کدام است. يعني يک ارتباط با وجود چه چيز قوام مي¬يابد؟ بديهي است ارتباط داراي اجزايي است که بر پايه آن ارتباط شکل مي¬گيرد:1. ارتباط¬گيرنده؛ 2. طرف ارتباطي؛ 3. وسايل ارتباطي؛ 4. پيام ارتباطي؛ که شناخت هر يک از اين اجزا براي شناخت ارتباط مهم و لازم است. 1- ارتباط گيرندهارتباط¬گيرنده که در اين بحث (خود من) هستم، يعني من به عنوان کسي که به دنبال يافتن تکنيک صحيح و طلايي ارتباط با ديگرانم، اولين جزء يک ارتباط هستم که بايد شناخته شوم؛ خودشناسي که در دين اسلام بر آن بسيار تأکيد شده است، از ثمرات مفيدش بهره¬اي است که در ارتباط از آن مي¬بريم:
من زماني که خود را شناختم، مي¬توانم به موارد ذيل دست يابم يا آن¬ها را بشناسم:
1- نيازمندي¬هايم را (نياز به آرامش، نياز به دوست، نياز به ديگران)؛
2- توانمنديم را (مانند توانمندي در ارتباط با ديگران و يا ضعف در اين خصوص را و مي¬توانم بهتر به دنبال ريشه و علت آن ضعف و قدرت¬ها بگردم. همواره ياد اين سخن باشيد: کسي که دوست و همراه ندارد آدم فقيري است و کسي که آن را از دست مي¬دهد فقيرتر است.)؛
3- هيجاناتم را؛
4- جايگاهم را در عالم خلقت (در کجاي عالم قرار دارم؟ نقطه کوچکي که بدون ديگران بي¬معناست، پس چرا تکبر و غرور که منجر به تنهايي مي¬شود؟)؛
5- گذشته¬ام را؛
6- اهداف آينده پيش رويم را (بهشت و دوزخي که در پيش رو دارم)؛
مي¬توانم در ارتباط با ديگران از آن بهره ببرم و در کنار اين شناخت عيوب و نقايص خودمان را خواهيم شناخت و در اين راه هر کس ديگر نيز که به من کمک نمايد، در رديف بهترين دوستانم قرار خواهد گرفت:«اَحَبُّ اِخْواني اِلَيَّ مَنْ اَهْدي' اِلَيَّ عُيوبي».
توجه: استاد و مربي محترم بايد براي هر يک از عناوين مطالبي را آماده نمايد و مثال¬هاي ملموسي براي مخاطب بياورد.
ما به عنوان نمونه به بحث هيجانات اشاره مي¬کنيم: هيجاناتتأثيرات هيجانات در تعامل با ديگران بر کسي پوشيده نيست، حتي اگر در رفتار بروز نکند، که در غالب مواقع اين گونه نيست، يعني بروز مي¬کند و فردي که در درون خود نسبت به ديگري عصباني و از او ناراحت است، آن را با نوع نگاه و ارسال پيام¬هاي رمزي به مخاطب مي¬فهماند که البته فهم اين نوع علايم نيازمند هوش بالايي است. بيش¬ترين تأثيرات منفي در ارتباط مربوط به حالات هيجاني است که شخص با بروز رفتارهاي نسنجيده باعث رنجش ديگران و در نتيجه قطع ارتباط خواهد شد و در مقابل با انجام رفتاري مناسب و سنجيده در محيط کار و يا دوستي در زماني که زمينه يک رفتار هيجاني فراهم شده، بلوغ شخصيتي و ظرفيت مديريتي خود را نشان مي¬دهد.
«آلُيُ الرِّئاسَيِ سِعَيُ الصَّدْرِ»؛[406] وسيله رياست، ظرفيت بالاست.
همان گونه که گذشت، در دين اسلام به خودشناسي و بصيرت نفس تأکيد شده است. بي¬ترديد از ثمرات خوب آن کنترل حالات هيجاني در زمان بروز چنين اختلالاتي است. کسي که خود را مي¬شناسد- که مثلاً فردي عصبي است و دليل عصبانيت خود را مي¬داند- در رفع اين حالت موفق¬تر از ديگران است. و براي حل اين مشکل پيشنهاد مي¬شود:1- بيشتر به خودمان فکر کنيم.
2- احساسات مختلف خود را بيان کنيم، يعني بنويسيم، بگوييم و تکرار کنيم.
يک هشدار: بعضي از اطلاعات شخصي خودتان را بايگاني کنيد و فقط خودتان بدانيد. مبادا به بهانه دوستي¬ها و يا حتي ازدواج اطلاعات محرمانه را در اختيار ديگران قرار دهيد؛ چرا که اين اطلاعات اسراري است که بايد فقط ميان شما و خداوند مستور بماند.
3- در مورد دليل اين احساسات کنکاش کنيم (چرا مضطربم؟ چرا شادم؟ چرا عصباني هستم؟)
4- دنبال راه حل بگرديم.
5- براي حل آن اقدام عملي انجام دهيم. (تا به حال براي آن که زود عصباني نشوم، چه اقداماتي کرده¬ام؟ تا به حال براي آن که زود از اضطرابم کم کنم چه رفتاري در پيش گرفته¬ام؟)
جوانان به دليل وجود هيجانات مضاعف و بروز رفتارهاي هيجاني مشکلات ارتباطي بيشتري دارند. 2- طرف ارتباطي و شناخت اوشما زماني مي¬توانيد يک ارتباط صحيح و مؤثر و مفيد داشته باشيد که طرف خود را در ارتباط بشناسيد. يعني تمام آن چه را در مورد خود مي¬دانيد، در مورد مخاطب خود نيز بدانيد. البته روشن است که آگاهي من در مورد خودم همواره بيش از ديگران است Gبَلِ الاِنسانَ عَلي' نَفسِهِ بَصيرَيٌF[407] و هيچ گاه نمي¬توان ديگري را آن گونه که خود را مي¬شناسيم، بشناسيم. اما ترديدي نيست که هر اندازه آگاهي ما از مخاطب بيشتر باشد، همان اندازه در برقراري يک ارتباط کامل موفق خواهيم بود. کسي که مي¬داند علايق مخاطبش چيست و سليقه او براي شوخي کردن تا چه اندازه است، هيچ گاه دست به عملي نمي-زند که رنجش او را به دنبال داشته باشد و يا با انتخاب يک لباس مناسب که در آن رنگ مورد علاقه مخاطب به کار رفته، او را شيفته مي¬کند.
جمله معروف «کَلِّم النَّاسَ عَلي' قَدْرِ عُقولِهِمْ»؛[408] با مردم به ميزان درک-شان سخن بگو، صرف نظر از اين که حديث باشد يا نباشد، سخن درستي است؛ چرا که در نظر گرفتن ميزان درک و قدرت فهم مخاطب شرطي اساسي براي ايجاد ارتباط و ارسال پيام ارتباطي است. فهم اين که ديگران چگونه مي-فهمند کمک شاياني در تبادل اطلاعات ميان ما و طرف ارتباطي خواهد نمود.
و يا جمله معروف پيامبر اکرم(ص) که مي¬فرمود: خوبي کردن به ديگران به ميزان معرفت آنان بستگي دارد:«اَلْمَعْروفُ بِقَدْرِ الْمَعْرِفَيِ»،[409] دليل روشني است بر اين که آزمودن ميزان شناخت و معرفت مخاطب حتي در خوبي کردن به او، از جمله معيارهاست. چرا که اگر مخاطب سلام شما را دشنام بفهمد و دوستي شما را به دشمني تعبير کند، تلاش مثبت شما نتيجه معکوس خواهد داد، لذا پيش از هر چيز بايد فهم او را تصحيح کنيد و انديشه او را اصلاح نماييد و پس از آن به اصلاح رفتار و گفتارش اقدام نماييد.
رعايت اين مسأله در انجام وظايف اجتماعي مانند امر به معروف نيز لازم است، يعني پيش از آن که امر و نهي کنيم بايد فهم فرد مقابل را بسنجيم و ببينيم آيا او منکر را منکر و معروف را معروف مي¬داند و در صورتي که پاسخ منفي بود بايد پيش از امر و نهي، ارشاد و راهنمايي نمود. چرا که امر به چيزي که در نظر مخاطب منکر است و نهي از امري که در نظر او معروف است، کارگر نخواهد بود. چند نکته در مورد تأثيرگذاري بر ديگران1- خود را اصلاح کنيم: گاهي اوقات نفهميدن ديگران ناشي از بيان ضعيف و ناقص ماست. يعني وجود موانع در بيان من عامل اصلي عدم انتقال پيام است. يعني وجود برخي تناقض¬ها در گفتار و رفتار ما باعث عدم نفوذ پيام در ديگران مي¬شود. چيزي مي¬گويم که به آن معتقد نيستم؛ حرفي مي¬زنم که عمل من آن را تکذيب مي¬کند؛ از عدالت سخن مي¬گويم اما رفتارم حتي در همان جلسه سخنراني ميان مخاطبان عادلانه نيست؛ نگاه خويش را به سمت افرادي خاص متمرکز نموده¬ام؛ لبخندم را نثار تعدادي از مخاطبان مي¬کنم.
شيوه¬اي که پيامبر اکرم(ص) در جلسات رعايت مي¬کرد اين بود که حتي نگاه و لحظات خويش را عادلانه ميان اصحابش تقسيم مي¬نمود.
2- ديگران را دوست داشته باشيم: سخني که از روي علاقه و اشتياق بيان مي¬شود با سخن خالي از علاقه متفاوت است. مطمئن باشيد دل به دل راه دارد. خداوند متعال در قرآن کريم اين اخلاق پيامبر را که از عمق جان خويش دوست¬دار امت خويش بود و عاشقانه آنان را هدايت مي¬کرد، با جمله Gبِالْمُؤْمِنينَ رَؤوفٌ رَحيمٌF[410] ستوده است و با سخن زيباي Gلَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَF؛[411] تو خودت را براي هدايت ديگران مي¬کشي، مورد عتاب دلسوزانه قرار داده است. با هنرمندي، اين دوست داشتن را به آنان اعلام کنيم و مواظب باشيم که در دام تملق و چاپلوسي نيفتيم، زيرا تملق پايه و اساس رياکاري است و رياکاري تباه¬کننده ارتباط مثبت است.
3- به ديگران اهميت بدهيم: وقتي کساني که شما در نظرشان مهم هستيد و به شما توجه مي¬کنند، براي شما محترمند و در مقابل از کساني که خود را براي شما مهم جلوه مي¬دهند و هميشه سعي دارند شما را کوچک جلوه دهند، بيزاريد؛ مطمئن باشيد که ديگران نيز اين گونه¬اند.
براي اين کار مي¬توانيد با به خاطر سپردن نام افراد و يا گوش دادن دقيق به نظراتشان و مشورت کردن با آن¬ها نشان دهيد که براي آن¬ها اهميت قائليد. به علايق و سليقه آن¬ها اشتياق نشان دهيد و از انتقادهاي تند و صريح کمتر استفاده کنيد. از هر فرصتي براي تبريک گفتن و يا احساس هم¬دردي بهره بگيريد و زمان را در اين کار از دست ندهيد.
4- در ارتباط راحت باشيم: معمولاً افراد با کساني که سخت¬گيرند و به قول معروف خيلي اتوکشيده عمل مي¬کنند و لفظ قلم حرف مي¬زنند، کمتر ارتباط برقرار مي¬کنند و يا ارتباط صميمي برقرار نمي¬کنند، به ويژه اگر طرف شما جوان باشد. شوخ¬طبعي و سادگي، به آن¬هايي که با شما معاشرت دارند، تصور خوشي از شما خواهد داد.
توجه: مربي و مبلغ گرامي مي¬تواند در ذيل اين بحث در مورد دوست¬يابي و شرايط و صفاتي که براي دوست خوب معين گرديده، سخن بگويد. 3- وسايل ارتباطبراي ارتباط با ديگران وسايل و ابزاري وجود دارد که در ارتباط از آن بهره مي-گيريم. با اندکي تأمل تعداد زيادي از وسايل ارتباطي را که از جانب خداوند در وجود ما قرار داده شده است، خواهيم شناخت: زبان، چشم، دست، پا، لب و ... از جمله وسايل ارتباطي است. به عنوان نمونه چشم و حالات مختلف آن، که به صورت نگاه کردن به ديگران بروز پيدا مي¬کند: نگاه اميدوارانه، نگاه از روي تعجب، نگاه از روي خشم، نگاه منتظرانه، نگاه با تمسخر و تحقير و يا نگاه از روي علاقه، انواع مختلفي از ارتباط به وسيله يک عضو ارتباطي به نام چشم است، که شناخت آن مي¬تواند در بسياري از موارد شخص را از درون مخاطب آگاه نموده و يا پيام¬هاي ارتباطي بسيار دقيقي را به طرف ارتباطي ارسال نمايد. هم¬¬چنين دست عضوي ارتباطي با کاربردهاي فراواني است که به عنوان مثال شايد به انواع مختلف دست دادن با افراد توجه کرده باشيد؟ کسي که محکم دست مي¬دهد يا دستش را زود از دست شما مي¬کشد و يا دست شما را تکان مي¬دهد و يا موقع دست دادن دست شما را مي¬فشارد و يا دستش را از شما بالاتر نگه مي¬دارد و ... هر کدام داراي پيام¬هاي مختلفي است که به صورت رمزي ارسال مي¬شود و شما با شناخت اين وسيله ارتباطي مي¬توانيد آن را رمزگشايي نماييد و در کوتاه¬ترين زمان پيام دوستي يا دشمني و يا احساسات دروني مخاطب خود را بفهميد.
توجه: در ذيل اين بحث مي¬توانيم در مورد تأثير نگاه در ذهن و جان انسان مطالب مفيدي را ارائه نماييم. 4- پيام ارتباطيمعنا و مقصودي که در ارتباط با ديگران منتقل مي¬شود و از ارتباط استنباط مي¬گردد، همان پيام ارتباطي است؛ (مثل پيام دوست داشتن، غم و اندوه، شادي، علاقه به ادامه صحبت با يک نفر و ...). گاهي به شکل رمز از طريق علايم و نشانه¬هاي رفتاري در رنگ چهره، لبخند، دست دادن و تغيير حالت نشستن و ... ارسال مي¬شود و گاهي نيز به صورت صريح در قالب الفاظ به مخاطب القا مي¬گردد.
برخي از اوقات فرد در اولين برخورد با يک طرف ارتباطي به ويژه جواني که سرشار از هوش و درايت و نکته¬سنجي است، پيامي را با نوع نگاه و شيوه دست دادن ارسال مي¬کند که در اولين برخورد تلقي او از شخصيت فرد مثبت و يا منفي خواهد شد. شنيده¬ايد که فردي در اولين برخورد و با اولين نگاه، يک دل نه صد دل عاشق و دلباخته ديگري مي¬شود و يا براي شما پيش آمده در اولين برخورد با فردي احساس تنفر از او کنيد؟
پيامبر گرامي اسلام(ص) با ظرفيت خاص خويش، در اولين برخورد به گونه-اي بر روح و روان مخاطب اثر مي¬گذاشت که افراد گاهي ناخواسته عاشق و دلداده ايشان مي¬شدند و مشرکين اين حالت را به دليل ناآگاهي و يا آگاهانه به سحر تشبيه مي¬کردند و پيامبر(ص) را ساحر مي¬ناميدند، در حالي که اين تغيير حاصل شده ارسالِ پيام ارتباطي صادقانه و خالصانه پيامبر در اولين ديدار بود.
توجه: مبلغ گرامي مي¬تواند در ذيل اين بحث به مسايل اجتماعي بسيار مفيدي بپردازد که ما به عنوان نمونه به بحث «سوءتفاهم» که از مباحث مبتلا به در برخوردها و روابط اجتماعي است، اشاره مي¬نماييم. سوء تفاهميکي از مشکلات و موانع اساسي در ارسال پيام «سوء تفاهم» است که به قطع ارتباط و يا سست شدن رابطه شما با ديگران منجر خواهد شد. مهم ترين دلايل ايجاد سوء تفاهم1- عدم بيان خوب: استفاده کردن از مطالبي که مخاطب را سردرگم نمايد و حرف را چندپهلو برداشت کند، از عوامل سوء تفاهم است. صراحت و بيان کامل جزئياتي که به روشن شدن منظور کمک کند، مي¬تواند اين مشکل را برطرف نمايد. البته بايد مواظب زياد حرف زدن و پرچانگي بود. «و از کلي¬گويي پرهيز نمود.»
2- عدم مراعات ظرفيت مخاطب: افراد با هم تفاوت دارند و در نظر نگرفتن اين تفاوت¬ها و برخورد يکسان با همه، منجر به سوء تفاهم خواهد شد. در يک کلام «مؤدب باشيد و آداب سخن گفتن را رعايت کنيد.»
3- عدم درک صحيح و سطحي¬نگري: اين گونه نيست که هميشه اشکال در بيان و گفته شما باشد. بعضي اوقات افراد به دليل روحيه سطحي¬نگري و ترديد شخصيتي و سوءظن، همه حرف¬ها را وارونه مي¬فهمند. براي رفع اين مشکل تلاش زيادي لازم است، اما مواظب باشيد خودتان را خيلي خسته نکنيد؛ گاهي اصرار زياد نتيجه معکوس مي¬دهد. انواع ارتباطتقسيم¬بندي ارتباط بر اساس ملاک¬هاي مختلف صورت مي¬پذيرد که در ذيل به برخي از تقسيم¬ها و ملاک¬هاي آن مي¬پردازيم. مربي محترم براي هر يک از تقسيم¬ها توضيح کوتاهي ارائه مي¬نمايد. ما نيز در بحث بعدي به برخي از اين تقسيم¬ها پرداخته¬ايم: ملاک تقسيم؛ شيوه ارتباط:1- دوستانه: معاشرت¬هاي دو دوست، ارتباطات خانوادگي.
ارتباط 2- غيردوستانه: در اينجا به معناي رابطه دشمنانه نيست، بلکه هر نوع ارتباطي
که در طول روز با افراد مختلف و ناخواسته داريم، مدّ نظر ماست. ملاک تقسيم؛ نتيجه و هدف:1- مثمر و مؤثر: ارتباط سودمند.
ارتباط 2- غير مثمر و غير مؤثر: هيچ بهره¬اي ندارد و فقط جنبه وقت¬گذراني و سرگرمي دارد.
3- مضر و زيان¬بار: براي اغفال و فريب ديگران برقرار مي¬شود.
اصالت فايده: از نظر اسلام در هر کاري، اعم از فردي و اجتماعي، بايد در درجه اول فايده و نتيجه مفيد آن در نظر گرفته شود. هر کاري که مفيد فايده¬اي نباشد، از نظر اسلام «لغو» تلقي مي¬شود و ممنوع است:Gوَالَّذينَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَF.[412] ملاک تقسيم؛ شکل ارتباط در نگاه ديگران (جامعه):1- شناخته شده و رسمي (رويين)، مثل ازدواج و دوستي¬ها.
ارتباط 2- ناشناخته و غيررسمي، مبهم (گرگ و ميش، ابري)، مثل دوست دختر و پسر.
3- زيرزميني، ارتباط با اعضاي باند فحشا و فساد و مواد مخدر. ملاک تقسيم؛ سطح ارتباط گيرنده:1- پايين با بالا: انسان و خدا، فرزند و پدر و مادر و بزرگ¬ترها، شاگرد و استاد.
ارتباط 2- مساوي: دو دوست، دو برادر، دو همکار، دو همسايه.
3- بالا و پايين: خداوند و انسان، پدر و مادر و فرزند. ملاک تقسيم؛ ابزار ارتباط:1- کلامي
1- حرکت چشم
ارتباط 2- دست
2- غير کلامي 3- راه رفتن
4- نشست و برخاست
5- نوشته¬جات ملاک تقسيم؛ سطح ارتباط:1- عميق
ارتباط 2- نيمه عميق
3- سطحي
توضيح پيرامون برخي از انواع ارتباط 1- ارتباط مؤثر و مثمرترديدي نيست که انسان به واسطه اين که موجودي است اجتماعي، نيازمند ارتباط با ديگران است و از اين راه تأثيرات زيادي در محيط پيراموني خود اعم از انسان¬ها و حيوانات و جمادات مي¬گذارد و مي¬پذيرد.
دين اسلام با آگاهي از اين فرآيند براي آن برنامه جامع و کاملي ارائه نموده است. کلمه معروف و مشهور که منسوب به اميرالمؤمنين7 است، شاهدي بر اين معناست که فرمود:«مَنْ عَلَّمَني حَرْفاً فَقَدْ صَيَّرَني عَبْداً.» در حوزه ارتباط انسان با پذيرش تعليم تبديل به عبدي مي¬شود که از مولاي خود تبعيت مي¬کند و در اين راه اگر توجه خود را به حوزه ارتباط معطوف ندارد و از کنار ارتباطات و اثرات آن بگذرد، نتيجه¬اش سخني است که اهل دوزخ با تأسف و تأثري بي¬فايده مي¬گويند:Gيا وَيْلَتي' لَيْتَني لَمْ أتَّخِذْ فُلاناً خَليلاًF؛[413] اي کاش با فلاني رابطه-اي دوستانه نداشتيم، و Gيا لَيْتَني اِتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسولِ سَبيلاًF؛ و اي کاش راهي و ارتباطي با رسول خدا مي¬داشتيم.[414] 2- ارتباطات کلامي و غير کلاميالف- ارتباط کلامي يا زباني: هر فرد در طول روز با افرادي به صورت کلامي و زباني ارتباط برقرار مي¬کند؛ با آن¬ها سخن مي¬گويد و به سخن آن¬ها گوش مي-دهد. ويژگي اين نوع از ارتباط صراحت و قابليت به لحاظ شيوه و مهارت فرد در به کارگيري الفاظ است. اما از جمله مشکلات آن نيز محدوديت استفاده از آن است و در برخي از موارد نيز به دليل عدم توانايي دو طرف ارتباط يا يکي از آن¬ها و کلمات و نرساندن مفهوم، ارتباط ناقص و يا غلط و وارونه برقرار مي¬شود.
ب- ارتباط غير کلامي: اين نوع ارتباط داراي بيشترين اثر و از حيث دايره گسترده¬ترين نوع رابطه است که فرد با ديگران برقرار مي¬کند. يعني ممکن است ما در طول يک روز با ده¬ها نفر از کساني که حتي نمي¬شناسيم و يا به آن¬ها توجه نداريم ارتباط غير کلامي داشته باشيم.
به عنوان نمونه مدير يک اداره و يا مدرسه در طول روز با تعدادي سخن مي-گويد اما با نوع راه رفتن و يا نگاه کردن، نشستن و برخاستن، لباس پوشيدن، سر تکان دادن و يا دست دادن با تعداد زيادي ارتباط برقرار مي¬کند؛ آن¬ها را اميدوار مي¬کند و به آن¬ها نشاط مي¬دهد و يا نااميد مي¬کند و مي¬رنجاند؛ مي-گرياند و يا مي¬خنداند.
اين نوع از ارتباط به دليل ويژگي¬هايش در بسياري از موارد از ارتباط کلامي مؤثرتر است. لذا ما پيشنهاد مي¬کنيم که به ارتباط غير کلامي بيشتر توجه کنيد، چرا که:
1- صداقت بيشتري در آن وجود دارد، يعني با رفتار، کمتر مي¬شود دروغ گفت.
2- خطا و غلط در رفتار، کمتر وجود دارد. اما در زبان به دليل لکنت يا کم آوردن لغت اشتباه و فراوان است.
3- تن صداي من گوش¬خراش است، اما رفتار آرام و موقر من، هرگز!
4- پرچانگي و زياد حرف زدنم شما را خسته مي¬کند، اما نگاهم، هرگز!
5- تمام آنچه را که در دل دارم نمي¬توانم بگويم، اما نگاهم، لبخندم يا خشمي که در ابروهايم وجود دارد، همه را بازگو مي¬کند.
براي همين است که دين به ما سفارش مي¬کند:«کونوا دُعاةَ النّاسِ بِغَيْرِ ألْسِنَتِکُمْ»؛[415] ديگران را با غير زبان، به خوبي¬ها دعوت کنيد. از سوي ديگر به ما هشدار مي¬دهد که مواظب تمام اعضا و جوارحت باش، چرا که:Gاِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤادَ کُلُّ اولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤولاًF؛[416] يعني گوش و چشم و قلب تو نيز مسؤولند؛ و در آيه ديگر مي¬گويد: با غرور و تکبر راه نرو. در جاي ديگر مي-گويد: چشم فرو بند و در آيات ديگر به زن¬ها سفارش مي¬کند که چگونه خود را بپوشانند که بي¬شک فقط آن¬ها مخاطب نيستند، بلکه مخاطب هر کسي است که با شيوه پوشش خود اثري منفي در ارتباط با ديگران مي¬گذارد.
توجه: استاد محترم مي¬تواند با آوردن شاهد مثال¬هاي فراواني که در تاريخ و يا در زندگي روزمره دانش آموز وجود دارد بحث را شيرين و پرجاذبه نمايد. ارتباط هاي غير صحيح و نادرستارتباط¬هايي که نقطه مقابل نوع صحيح ارتباط است و يا يکي از ارکان ارتباط صحيح در آن رعايت نشده است. مانند ارتباط:
الف- کاسب¬کارانه: در اين نوع ارتباط، طرف تنها منافع خود را لحاظ مي¬کند و نوعي استثمار در آن وجود دارد. يعني فرد فقط بهره¬برداري مي¬کند، مانند ارتباط دوست پسر و دختر که در آن پسر بهره¬برداري مي¬کند و برنده است و دختر بهره مي¬دهد و بازنده است. اسلام بر اساس منطق خود که با عقل نيز منطبق است، استثمار يعني بهره¬کشي بلاعوض از ديگران را به هر شکل و هر لباس ناروا و مطرود مي¬شمارد و براي نامشروع بودن يک کار کافي است ثابت شود ماهيتي استثماري دارد.[417]
با اين که ارتباط صحيح، ارتباط برنده- برنده است نه برنده و بازنده، يعني هر دو برنده مي¬شوند و بازنده¬اي وجود ندارد.
ب- شاعرانه: ارتباط شاعرانه در مقابل ارتباط عاشقانه است. يعني در اين ارتباط بر خلاف ارتباط عاشقانه و دلسوزانه، تنها الفاظند که نقش بازي مي¬کنند نه معاني. صبح تا غروب قربان صدقه هم مي¬روند تنها براي آن که قافيه شعرشان حفظ شود و حقيقتي در وراي آن وجود ندارد. نامه¬هاي عاشقانه که با اشک چشم امضا مي¬شوند، اما در واقع اشک تمساح است.
ج- غير مؤدبانه: برخي فکر مي¬کنند به جاي سلام کردن، اگر فحش رد و بدل شود دليل بر نهايت صميميت است و اگر به جاي الفاظ زيبا کلمات زشت بر سر زبان دو دوست جاري باشد، دليل بر بي¬ريايي و خاکي بودن است. در حالي که اين تصور غلط است، چرا که فحش به دليل ماهيت زشت و نازيبا نمي¬تواند با فطرت زيباپسند همراه شود و بالاخره روزي تبديل به کينه و عداوت و دشمني خواهد شد. اسلام در هر ارتباطي، هر چند صميمي، رعايت اصول اخلاقي را توصيه نموده و روايت معروف «از ما نيست کسي که فحش بدهد و فحش بپذيرد»، گواه اين معناست. پی نوشتها :[405] - آل عمران/ 159.
[406]- ميزان الحکمه، ج 2، ص 1008.
[407] - قيامت/ 14.
[408] - مجمع البحرين، ج 4، ص 122.
[409] - بحارالانوار، ج 44، ص 196.
[410] - توبه/ 128.
[411] - کهف/ 6 و شعرا/ 3.
[412]- مؤمنون/3.
[413] - فرقان/ 28.
[414] - فرقان/ 27.
[415] - بحارالانوار، ج 67، ص 309.
[416] - اسراء/ 36.
[417] - شهيد استاد مطهري، وحي و نبوت، ص 119. محسن احمدوند
صاحب محتوی:
پرسمان دانشجویی
زبان :
فارسی
منبع اصلی :
http://www.ahlebayt.porsemani.ir//content/%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86
جنس منبع:
متن
پایگاه :
پایگاه پرسش و پاسخ های پیامبر و اهل بیت سایت پرسمان
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی
مخاطب :
بزرگسال
خروجی ها :
Mods
Doblin core
Marc xml
MarcIran xml
مشخصات کامل فراداده
مشخصات کامل اثر
منابع مرتبط :
ثبت نظر
ارسال
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت