شهادت معصومان | کتابخانه مجازی الفبا

با نام حق وبا سلام، ميخواستم بدانم بر طبق حديث ( ما منا الا مقتول او مسموم) آيا كليه علماي متقدم بر كشته شدن و شهادت معصومين اتفاق نظر دارند؟ و اگر غير از اين است نسبت به كدام معصوم شبهه دارند و چرا؟ و اگر ممكن است نام آن عالم و يا علماء را نيز ذكر فرماييد . با تشكر

پاسخ: بين علماي شيعه در اينكه آيا همه معصومين به شهادت رسيده اند يا اينكه برخي از آنان فقط به شهادت رسيده اند اختلاف نظر است هر چند اكثريت بزرگان شيعه قائلند كه همه معصومين به شهادت رسيده اند به هرحال در اينباره بايد گفت:

شيخ صدوق به اين باور است ، همه معصومين ( عليهم السلام ) به اجل غير طبيعي از دنيا رفته اند و اگر كسي چنين عقيده اي نداشته باشد از ما نيست.

در مقابل شيخ مفيد در جواب شيخ صدوق مي نويسد:

فاما ما ذكره ابوجعفر رضي الله عنه ، من مضي بنبينا و الائمه (ع) بالسم و القتل فمنه ثابت و منه مالم يثبت و المقوط به ان امير المومنين (ع) الحسن (ع) و الحسين (ع) خرجوا من الدنيا بلاقتل و لم يمت احد هم حتف انفه و ممن مضي بعدهم مسموماً موسي بن جعفر (ع) و يقوي في النفس امر الرضا (ع) و ان كان فيه شك ، فلا طريق الي الحكم فيمن عداهم بانهم سمعوااواغتيلوا او قتلوا صبراً فالخيربذالك يحدي مجري الارجاف و ليس لتتقنه بسيل.

آنچه را كه شيخ صدوق در رابطه با درگذشت پيامبر (ص) و امامان معصوم (ع) به سم وقتل گفته برخي از آنها ثابت است و برخي مشكوك اما شهادت اميرالمومنين علي و امام حسن و امام حسين (ع) به قتل حتمي و قطعي است پس از ايشان مسموميت و شهادت موسي بن جعفر (ع) قطعي است و مسلم است درباره امام رضا و نيز قول قوي مسموميت و شهادت ايشان است گرچه جاي ترديد هست اما ديگر ائمه (ع)راهي براي اثبات اينكه آنان بوسيله سم و يا ترور و يا قتل صبر به شهادت رسيده اند ، در دست نيست آنچه از راه احساسات گفته مي شود يقيين آور نخواهد بود.

علامه مجلسي پس از آن كه روايات را زير عنوان : ( انهم (ع) لايموتون الا بالشهاده ) مي آورد، نظر شيخ مفيد را مورد نقد و بررسي قرار مي دهد و مي نويسد : با توجه به اخبار فراواني كه مبني بر شهادت ائمه (ع) در دست است و نيز نمونه هايي خاص كه در برخي از آنان وجود دارد ، نمي توان آن را نفي كرد.

اما دليل بر نفي هم نداريم و قرائن و شواهد تاريخي مويد شهادت آنان نيز هست شايد مقصود شيخ مفيد هم در نفي قطعي و تواتر است، نه در رد و نفي اصل مساله .( بحار الانوار ج 27 ، صص 213 و 216 و 251)

بزرگاني كه به شهادت همه امامان معصوم (ع) به دست جنايتكاران قائل هستند دلايلي دارند از جمله امام رضا (ع) مي فرمايند : ما منا الا المقتول (همان)

يا امام حسن مجتبي (ع) مي فرمايد

والله لقد عهد الينا رسول الله ان هذا الامرعليكم اثنا عشرامامامن ولد علي وفاطمه ما منها الا الامسموم او مقتول (همان)

به خدا سوگند پيامبر (ص) به ما اين عهد و وعده را داد كه امر امامت را دوازده تن از فرزندان علي (ع) و فاطمه (ع) به دست خواهند گرفت هر يك از آنان مسموم يا مقتول خواهند شد.

قائلين به شهادت ائمه ، اصلي كلي را از اين روايات استفاده كرده اند بر اين نظر كه ساختار بدني پيامبر (ص) و امامان (ع) به گونه اي است كه زمينه و ظرافت حيات و عمر طولاني را دارند ، مگر عارضه و حادثه اي از خارج بر آنان تحميل شود ولي برخي از بزرگان كليت اين حديث را « ما منا الامسموم او مقتول » نپذيرفته اند

طبرسي مي نويسد :

بسياري از اصحاب ما بر اين باورند كه امام حسن عسگري (ع) و ساير ائمه با شهادت از دنيا رفته اند و بر اين معني به روايتي از امام صادق (ع) استدلال كرده اند كه « ما منا الا مقتول او شهيد و الله اعلم بحقيقه ذلك»

با توجه به نكات جمله اخير ايشان گوياي اين معني است كه شهادت همه ي ائمه (ع) در نظرايشان قطعي و مسلم نبوده است.

به هر حال تعداد معدودي از علماي شيعه قائل به عدم شمول شهادت براي همه معصومين هستند كه البته كلام آنان نيز به طور واضح و صريح اين مطلب را نمي رساند بلكه قابل توجيه و تاويل است.

پرسمان دانشجویی