«جند» خود به معنای جمع است پس «جنود» معنایش چیست؟«حاد الله» و «شاق الله» جه تفاوتی با هم دارند؟ | کتابخانه مجازی الفبا

از نظر دلالت و استعمال در بین این کلمات قرآنی چه فرقی است: الف. «جند» و «جنود»، ب. «حاد الله» و «شاق الله»؟ ..

الف. تعابیر گوناگونی درباره «جند» در کتاب‌های تفسیر و لغت آمده است که از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته که عملاً نتیجه همه آنها به یک معنا بر می‌گردد: 1. «جند»، اسم جمعی است که مفردی از لفظش ندارد و به گروهی که آماده جنگ شده‌اند اطلاق می‌شود. «جُنُود» جمع «جُند» است و «جند» با یاء نسبت، «جندی» می‌شود.[1] گاهی هم «جند» به معنای جامعه قدرتمند مورد استفاده قرار می­گیرد،[2] مانند: آیه شریفه «هَلْ أَتاکَ حَدِیثُ الْجُنُودِ فِرْعَوْنَ وَ ثَمُودَ»؛[3] آیا داستان آن جوامع قدرتمند به تو رسیده است؟ جامعه فرعونیان و جامعه ثمود؟ 2. «جُند»؛ یعنی گروهی منسجم که برای دفاع از عقیده یا شخص و یاری و پشتیبانی و تقویت امری گرد هم آیند و این گروه یا حزب با سازماندهی و تدبیر گرد هم می‌آیند و یا به صورت اجباری پیروی از کاری می‌نمایند. این مفهوم، کلی است و به‌کارگیری آن اختصاص به جنگ یا غیر آن ندارد.[4] 3. «جند»، به معنای کمک کاران و یاری رسانان نیز آمده است.[5] با توجه به مطالب بالا روشن شد که؛ از جهت معنا فرق چندانی میان «جُنود» و «جُند» نیست، و همان‌طور که گفته شد، «جُنود»، جمع «جُند» است و تفاوت میان آن دو، تنها ‌مانند تفاوت دو واژه فارسی «لشگر» و «لشگریان» است. ب. «حادّ الله» و «شاق الله»؛ به معنای دشمنی و مخالفت با فرامین الهی است؛ و از این جهت با یکدیگر فرقی ندارند.[6] همان‌طور که در قرآن می‌خوانیم: «لا تَجِدُ قَوْماً یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ یُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ»؛[7] هیچ قومى را که ایمان به خدا و روز رستاخیز دارند نمى‏یابى که با دشمنان خدا و رسولش دوستى کنند. لفظ شاق در قرآن به صورت مفرد نیامده، به صورت جمع ماضی «شاقّوا»[8] و «یُشاقِق»[9] مضارع استعمال شده است. این دو عبارت، تا حدودی با هم مترادف‌اند اما برخی اندیشمندان لغوی ظرافت‌هایی در فرق میان این دو کلمه بیان نموده­اند، مانند: «حادّ»؛ از ریشه «حدد» به معنای پرده و مانع میان دو چیز که از مخلوط شدن آن دو با هم جلوگیری می‌کند. «حددت کذا»؛ یعنی برای آن اندازه‌ای قرار دادم که میان آنها را جدا سازد.[10] بنابر این، معنای «مَنْ حَادَّ اللَّهَ» در آیه «لا تَجِدُ قَوْمًا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الاَخِرِ یُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَ رَسُولَه»[11] این است که، نمی‌توان میان ایمان و کفر را جمع نمود. «شاق»؛ در اصل به معنای ایجاد رخنه و شکاف در چیزی است و در آیه شریفه «ذلِکَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ مَنْ یُشاقِقِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَإِنَّ اللَّهَ شَدیدُ الْعِقاب»؛[12] این به خاطر آن است که، آنان با خدا و پیامبر او به مخالفت برخاستند. هر که با خدا و پیامبرش مخالفت ورزد (به سختى کیفر خواهد دید و) مجازات خدا بسیار شدید است. در این آیه نیز کافر با ایجاد شکاف در دین و احکام الهی در راه حق و در ارتباط با خود و خدا و رسول به مخالفت بر می‌خیزد که در حقیقت لازمه این ایجاد شکاف، مخالفت و دشمنی با خدا و رسول است.

اسلام کوئست نت