اگر پس از انجام کارهای نیک، دیگران از ما تعریف و تمجید کنند و در دل شادی و خوشحالی ایجاد شود، آیا ریا است؟ و آیا گناه‌های دل و قلب تا وقتی بروز و ظهور پیدا نکرده، دارای عقوبت است؟ | کتابخانه مجازی الفبا

آیا «سمعه» که به نوعی صورت دیگری از ریا می‌‌باشد و از این‌که ما را ستایش و تعریف کنند در دل خوشی و شادی ایجاد شود، گناه محسوب می‌‌شود؟ و در حالت کلی؛ گناه‌‌های دل و قلب چون هنوز بروز و ظهور پیدا نکرده به جز اثر درونی دارای عقوبت نیز می‌‌باشد؟ و اگر دارای عقوبت نیست، پس ما برای مثلاً حسود آیا می‌‌توانیم بگوییم که این شخص تا وقتی حسادت در دل دارد خارج از دایره تقوای واقعی قرار دارد؟

1. اگر کارها به نیّت الهی انجام گیرد و هدف رضایت خداوند باشد، در صورتی که خداوند آن کار را پیش مردم نمایان سازد، و از تعریف و ستایش آنها در دل، خوشی و شادی‌ای ایجاد شود، ایرادی ندارد. در حدیث قدسی آمده است: «عَمَلُکَ الصَّالِحُ عَلَیْکَ‏ سَتْرُهُ‏ وَ عَلَیَّ إِظْهَارُهُ»؛[1] بر تو لازم است اعمال نیکت را پنهان نمایی و بر من است که آن‌را آشکار نمایم. بنابر این، در صورتی عمل نیک انسان ریا محسوب می‌شود و عقوبت الهی را به دنبال دارد که از اول کار برای رضای خدا انجام نگیرد و یا در ادامه، هدفش نشان دادن(ریا) و یا به گوش دیگران رساندن(سمعه) باشد. 2. درباره نیت اعمال و کردار زشت تا زمانی که به مرحله عمل نرسیده؛ اگر چه پروردگار؛ با رحمت واسعه خود افکار زشت انسان را از دایره عقوبت استثنا نموده است، اما باید به این موضوع نیز توجه داشت که در صورت زدوده نشدن این افکار، سرانجام این نیت‌های ناپسند، خود را در رفتار و گفتار ظاهری انسان نشان خواهد داد و ممکن است سبب نمایان شدن آن گردد. در روایتی امیر مؤمنان علی(ع) می‌فرماید: «مَا أَضْمَرَ أَحَدٌ شَیْئاً إِلَّا ظَهَرَ فِی فَلَتَاتِ‏ لِسَانِهِ وَ صَفَحَاتِ وَجْهِه»؛[2] کسى چیزى را در درونش پنهان نمی‌کند، مگر این‌که از سخنان بی‌تأمّلش و از رنگ و رخسارش آشکار می‌گردد. 3. حسد نیز از صفات نکوهیده‌ای است که نیاز به درمان دارد و تا زمانی که به دایره عمل کشیده نشده عقوبتی ندارد، اما همان‌گونه که بیان شد افکار منفی و بدخواهی برای دیگران اگر معالجه نشود ممکن است به مرور، سبب بروز آن در خارج از ذهن شود و انسان را از دایره پرهیزکاران و مؤمنان واقعی خارج سازد.

اسلام کوئست نت