در روایات راه رفتن مردان پشت سر زنان نامحرم نکوهش شده است. آیا رعایت چنین توصیه ای امروزه امکان پذیر است؟ | کتابخانه مجازی الفبا

در مسئله معاشرت و صحبت با نامحرم و ... دین اسلام خیلی احتیاط کرده و سخت گرفته است که البته این احتیاط کاملاً بجا است و این وادی، وادی بس خطرناکی است که هر کسی حتی ممکن است اولیای خدا را نیز آلوده سازد؛ مانند ماجرای عابد برصیصا. اما از آن طرف می‌بینیم احادیثی در این زمینه وجود دارد که انسان نمی‌داند دلیلش چیست؟ برای نمونه در حدیثی آمده است: «قَالَ دَاوُدُ لِابْنِهِ امْشِ خَلْفَ الْأَسَدِ وَ الْأُسُودِ وَ لَا تَمْشِ خَلْفَ المَرْأَة». یعنی حتی راه رفتن پشت سر یک زن نیز می‌تواند خطرناک باشد؟! هر روزه هزاران مرد پشت سر هزاران زن در خیابان و جاهای دیگر راه می‌روند و از این باب نیز هیچ خطری وجود ندارد، بویژه آن‌که زن مورد نظر نیز چادری و با حجاب کامل باشد.

در روایتی نقل شده است؛ حضرت داود نبی(ع) به فرزندش فرمود: «إمْشِ خَلْفَ الْأَسَدِ وَ الْأُسُودِ وَ لَا تَمْشِ خَلْفَ المَرْأَة»؛[1] پشت سر شیر و شیران حرکت کن، ولى پشت سر زن حرکت مکن. این روایت از جهت سند ضعیف است؛ چون نامی از سلسله راویان آن برده نشده است و معلوم نیست که به کدام معصوم(ع) می‌رسد. اما روایات دیگری داریم که دارای سند صحیح و مورد اعتماد هستند و در آن روایات از نگاه کردن به پشت زنان نامحرم نهی شده است. در این‌جا به ذکر برخی از این روایات بسنده می‌شود: امام صادق(ع) فرمود: «کسانى که به پشت زنان [نامحرم] نگاه می‌کنند، آیا نمی‌ترسند از این‌که دیگران به پشت زنانشان نگاه کنند.[2] ابو بصیر به امام صادق(ع) گفت: زنى عبورش به مردى می‌افتد. مرد به پشت او نگاه می‌کند. آن‌حضرت فرمود: «آیا کسى از شما دوست دارد که به همسرش و زنان خویشاوندش نگاه کنند؟» گفتم: نه. امام(ع) فرمود: «پس همان را که براى خودت می‌پسندى براى دیگران بپسند».[3] امام کاظم(ع) درباره فرموده خدای عزّ و جلّ: «یا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ إِنَّ خَیْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِیُّ الْأَمینُ»،[4] فرمود: «شعیب به دخترش گفت: دخترم! این‌که این مرد قوى و قدرت‌مند است آن‌را از برداشتن آن سنگ بزرگ فهمیدى ولى این‌که امین است از کجا دانستى؟ دختر گفت: اى پدر! من جلوى او حرکت کردم او گفت: تو از پشت سر من بیا، اگر راه را اشتباه کردم تو مرا به راه هدایت کن؛ چرا که ما مردمى هستیم که به پشت زنان نگاه نمی‌کنیم».[5] محتوای این دسته از روایات -همان‌طوری که فقها استنباط کرده‌اند- بیانگر این است: 1. راه رفتن پشت سر زن نامحرم بدون نگاه شهوانی زشت و ناپسند و مکروه است.[6] اما با توجه به روایات دیگر در باب نگاه به نامحرم، اگر به قصد لذّت‌ شهوانی باشد، حرام است.[7] 2. به علاوه؛ یکی از آثار عمل به این روایات این است که انسان را از نگاه شهوانی و لذّت‌جویانه به پشت زنان، که گناه است، حفظ و دور می‌کند، و ارتکاب گناه را به کمترین درجه احتمال خود می‌رساند. بنابر این، اگر کسی پشت سر زنان نامحرم راه برود، و نگاه شهوانی و لذّت‌جویانه نداشته باشد، کار حرامی مرتکب نشده است و خوشا به حالش. اما نباید کسی که دچار چنین مفاسد و گناهانی نمی‌شود، حکم شارع مقدس را لغو بداند و یا حمل بر سخت‌گیری نماید؛ زیرا همه انسان‌ها از نظر آگاهی به عواقب گناه و معرفت در سطح یکسانی نیستند. و دین اسلام چنین احکامی را به عنوان مقدّمه برای مرتکب نشدن به گناه قرار داده است؛ چون ممکن است افرادی از این هزاران نفر در خیابان که پشت سر زنان راه می‌روند دارای مرتبه روحی و معنوی قوی در کنترل شهوات نباشند و چه بسا در اثر تکرار این عمل به گناه بیفتند که یکی از راه‌های مبارزه با آن، این است که -تا حدّ امکان- خود را از راه رفتن طولانی پشت سر زنان نامحرم – گرچه حرام هم نباشد - دور نگه دارند. البته این روایت، شامل مواردی که به دلیل ضرورت­های زندگی شهری ناچار به راه رفتن پشت زنان نامحرم هستیم نخواهد شد.

اسلام کوئست نت