آيا ممکن است احاديثي از کتب اهل سنت که دلالت بر افطار کردن طبق مذهب شيعه داشته باشد، براي ما ارسال نماييد؟ | کتابخانه مجازی الفبا

آيا ممکن است احاديثي از کتب اهل سنت که دلالت بر افطار کردن طبق مذهب شيعه داشته باشد، براي ما ارسال نماييد؟

براي رسيدن به جواب مورد نظر مطالبي لازم به ذکر مي باشد:
1. تجربه نشان داده که مسائل تربيتي و عبادي از قبيل نماز و روزه و... اگر تحت انضباط و شرائط معين قرار نگيرد عده اي آن را به دست فراموشي مي سپارند و اساس آن به کلي متزلزل مي شود لذا اينگونه مسائل لزوما بايد در اوقات معين و تحت انضباط دقيق قرار گيرد تا هيچ کس عذر و بهانه اي براي ترک آن نداشته باشد، به خصوص که انجام اين گونه عبادات در وقت معين و تمام کردن آن در زمان معلوم به انضباط و وقت شناسي افرادي که انجام اين عبادات را متعهد شده و پذيرفته اند، کمک مي کند روي همين جهت و جهات ديگري که براي ما معلوم نيست خداوند نماز و عباداتي از اين قبيل را در اوقات مشخص بر مکلفين واجب کرده است و به اوقات نماز اشاره اجمالي نموده است و بيان جزئيات را به پيغمبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ واگذار نموده است در آياتي که اشاره به اوقات نماز نموده در برخي از آنها فقط اشاره به وقت نماز ظهر شده است مثل آيه 238 بقره بنا بر اينکه منظور از صلوة وسطي نماز ظهر باشد و در برخي آيات اشاره به وقت سه نماز کرده (هود / 114) و گاهي به اوقات هر پنج نماز اشاره نموده است مثل آيه 78 سوره اسراء.
2. همان گونه که بيان شد روزه همانند نماز، وقت معين دارد وقت آن از طلوع فجر تا مغرب است طلوع فجر را قرآن بيان نموده به اينکه «بخوريد و بياشاميد تا زماني که رشته سپيد صبح از رشته سياه شب براي شما آشکار شود»[1] اما در مورد مغرب و زمان پايان روزه فرموده است «سپس روزه را تا شب تکميل کنيد».[2]
3. در مورد زمان اذان صبح و ظهر و عصر بين مذاهب چهار گانه اهل سنت از يک طرف و مذهب اماميه از طرفي ديگر اختلافي وجود ندارد امّا در مورد اينکه مغرب چه زماني و مراد از آن چيست و به عبارت ديگر غروب شرعي چه زماني تحقق پيدا مي کند بين شيعه و سني اختلاف وجود دارد که اشاره مي شود.
رواياتي که از طريق اهل بيت ـ عليهم السلام ـ به ما رسيده مي گويد: اول شب و تحقق غروب شرعي که وقت نماز است همان زماني است که بعد از پنهان شدن قرص خورشيد، سرخي اي که در سمت مشرق پيدا مي شود و اصطلاحاً از آن به حمره مشرقيه تعبير مي شود، زائل بشود اين همان زمان اذان مغرب و وقت نماز و افطار روزه است پس زمان اذان مغرب همان زوال شفق يعني سرخي سمت مشرق است.
ولي رواياتي که در منابع اهل سنت وجود دارد مغرب را عبارت مي داند از پنهان شدن قرص خورشيد هر چند حمره مشرقيه زائل نشده باشد، مطابق نظريه اهل سنت اول زمان نماز مغرب پنهان شدن قرص خورشيد و آخر زمان آن زوال حمره مشرقيه است و با زائل شدن سرخي سمت مشرق وقت نماز عشاء داخل مي شود ولی در عین حال رواياتي که دلالت بر رأي شيعه مي کند در منابع روائي برادران اهل سنت وجود دارد که به برخي اشاره مي کنيم:
الف: مالک بن انس از نافع و او از ابن عمر روايت نموده است که: «شفق همان حمره و سرخي سمت مشرق است پس هر گاه آن غائب و زائل شد نماز واجب مي شود».[3]
اين روايت را مولف کتاب «سنن دارقطني» که از منابع روائي اهل سنت است ذيل باب صفه المغرب و الصبح آورده يعني در اين باب رواياتي را آورده که علامات و نشانه هاي مغرب را که وقت نماز مغرب و وقت افطار است را بيان مي کند و نيز روايت اول در همين کتاب با سند ديگري به همين مضمون آمده است.
ب: عبدالله بن دينار و او از عبدالله بن عمر نقل مي کند که عبدالله بن عمر نماز مغرب را بعد از زوال شفق يعني زوال حمره مشرقيه خواند و بعد گفت من ديدم که رسول الله ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ نماز مغرب و عشاء را بعد از زوال شفق مي خواند و هر دو را هم با هم مي خواند.[4]
اين روايت عمل معصوم يعني پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ را حکايت مي کند که عمل معصوم همانند قولش حجت و دليل است.
ج: مالک از نافع و او از عبدالله بن عمر روايت کرده که پيغمبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فرموده است: «شفق همان سرخي است پس زماني که سرخي زائل شد نماز واجب مي شود».[5]
با توجه به مطالبي که گفته شد و نيز با توجه به اين نکته که نماز و روزه از نظر وقت مشترک است معلوم مي شود که روايات دلالت دارد که زمان افطار همان زمان نماز مغرب است و مغرب با زوال حمره مشرقيه تحقق پيدا مي کند.
در نتيجه هر چند رواياتي در کتاب هاي اهل سنت وجود دارد که وقت افطار را با وقت افطار شيعيان متفاوت مي داند، اما اين روايات مي رساند که در زمان رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ وقت افطار همان بوده که امروزه روايات شيعيان بر آن پافشاري دارند.

مرکز مطالعات پاسخگویی به شبهات اندیشه قم