نحوه روزه گرفتن فرقه های زیر به چه صورت است؟ 1ـ امامیه. 2ـ مالکیه. 3ـ شافعیه. 4ـ اسماعیلیه. 5 ـ زیدیه. | کتابخانه مجازی الفبا

نحوه روزه گرفتن فرقه های زیر به چه صورت است؟ 1ـ امامیه. 2ـ مالکیه. 3ـ شافعیه. 4ـ اسماعیلیه. 5 ـ زیدیه.

روزه ماه مبارک رمضان رکنی از ارکان دین می باشد و هر مکلفی که قادر به روزه گرفتن باشد واجب است. بنابر این همه مذاهب اسلامی روزه را به عنوان یکی از ارکان دین قبول دارند و تنها در برخی امور آن مانند ثبوت هلال و یا نیت و .... اختلاف دارند به همین جهت در صدد بیان برخی از امور اختلافی می باشیم.
اول: شروط صیام (روزه) در میان مذاهب مختلف است.
امامیه: شروط روزه گرفتن دو قسم است.
1ـ شروط وجوب: الف ـ بلوغ ب ـ عقل ج ـ خالی بودن از حیض و نفاس و سفر.
2ـ شروط صحت: الف ـ تمییز (ممیز بودن اگر چه مکلف نباشد). ب ـ خالی بودن از حیض و نفاس. ج ـ خالی بودن از کفر.[1]
مالکیه: شروط روزه بر سه قسم است.
1ـ شروط وجوب فقط: الف: بلوغ ب: قدرت برای روزه گرفتن.
2ـ شروط صحت فقط: الف: اسلام ب: زمان غیر از عید و ایام تشریق ج: نیت.
3ـ شروط وجوب و صحت الف: عقل ب: عدم حیض و نفاس ج:داخل شدن شهر رمضان.[2]
شافعی: شروط روزه گرفتن بر دو قسم است.
الف: شروط وجوب 1ـ بلوغ 2ـ اسلام 3ـ عقل 4ـ طاقه حساً و شرعاً (یعنی نه پیر باشد و نه در حیض)
ب: شروط صحت: 1ـ اسلام در حال صیام 2ـ تمییز «ممیز بودن» از مجنون روزه قبول نیست.
3ـ عدم حیض و نفاس 4ـ زمان: غیر از عید و ایام تشریق.[3]
زیدیه: شرط روزه گرفتن.
صائم باید: 1ـ بالغ باشد. 2ـ عاقل باشد. 3ـ مسلمان باشد.[4]
دوم: روزه بر دو قسم است. 1ـ روزه واجبی 2ـ روزه مستحبی روزه واجبی خود بر دو قسم است. 1ـ روزه ای که متعین شده است مانند روزه ماه رمضان و روزه نذری كه به روز خاصي تعلق گرفته باشد. 2ـ روزه ای که متعین نمی باشد بلکه واجب در ذمه می باشد مانند کفارات و قضاء روزه ماه رمضان و... در نیت کردن برای روزه در این موارد میان مذاهب اسلامی فرق است.
امامی: در روزه های متعین مانند روزه ماه رمضان هر چند در شب اول ماه رمضان یک نیت کافی برای همه ماه می باشد لکن برای شخص جایز است تا قبل از زوال تجدید نیت کند.[5]
شافعی: واجب است که شخص تجدید نیت کند برای هر روزی که روزه هست و این تجدید نیت باید قبل از فجر در شب باشد و فرقی نمی کند که این روزه برایش شرعاً و یا نذراً واجب شده یا متعلق به زمان بعینه باشد. [6] ؛ [7]
مالکی: در روزه های متعین تنها یک نیت در اول ماه برای تمام ماه کفایت می کند که وقت آن هم از غروب شمس تا طلوع فجر می باشد و در بقیه روزها از آن نیت تبعیت می کند و این تا زمانی هست که هیچ خللی در کل این ماه نباشد یعنی مریض و یا مسافر نشود و الا دوباره باید تجدید نیت کند.[8]
در روزه های غیر متعین بلکه روزه هایی که برای شخص واجب شده مانند کفارات و قضای ماه رمضان باید برای هر روز قبل از زوال نیت کند. [9]
زیدیه: واجب است برای کسی که روزه می گیرد برای هر روز از ماه رمضان تجدید نیت کند یعنی اگر در اول ماه تنها یک نیت کند برای تمام ماه کفایت نمی کند بلکه باید برای هر روز نیت جداگانه کند، و وقت نیت از غروب خورشید تا قبل از زوال هر روز می باشد. [10]
سوم: در طریقه اثبات اول ماه رمضان و وجوب روزه گرفتن میان مذاهب اختلاف نظر وجود دارد.
امامیه: علامت ماه رمضان و وجوب روزه گرفتن یکی از چهار چیز است: 1ـ رؤیت هلال. 2ـ شهادت دو عادل. 3ـ شیاع (خبر دادن جماعتی که خاطر انسان از دروغ گفتن آن ها جمع باشد). 4ـ سپری شدن سی روز از اول شعبان[11]
شافعی: ماه رمضان به دو چیز ثابت می شود. 1ـ رؤیت هلال ماه رمضان توسط شخصی عاقل، مکلف، آزاد، مرد، عادل یا مستور الفسق «یعنی این که آن شخص تمامی این شرائط را داشته باشد و لو به حسب ظاهر» و شهادت شاهد باید با لفظ «اشهد» باشد مانند اشهد اننی رأیت الهلال ـ یعنی شهادت می دهم که من ماه اول شعبان یا هلال را دیدم که اگر در نزد قاضی شهادت داد و قاضی حکم به صحت رؤیت کند یا بگوید رمضان نزد من ثابت شده برای عموم مردم روزه واجب می شود و الا تنها برای رؤیت کننده و کسانی که او را در این مورد تصدیق می کنند واجب می باشد و برای عموم مردم تکلیفی نیست.[12]
2ـ تمام شدن ماه شعبان یعنی سپری شدن سی روز از اول ماه شعبان.[13]
مالکی: ثابت می شود هلال ماه رمضان تنها با رؤیت و این رؤیت بر سه قسم است.
1ـ رؤیت دو نفر عادل: این دو نفر باید عادل، مذکر، آزاد، بالغ، عاقل، و خالی از ارتکاب گناه کبیره و یا اصرار بر صغیره یا فعلی که خالی از مروت است باشد.
2ـ خبر دادن جماعت کثیرکه مفید علم باشد و از اجتماع آن ها بر کذب در امان باشیم.
3ـ رؤیت به توسط یک نفر که تنها برای خود آن شخص واجب خواهد بود نه برای دیگران..[14]
زیدیه: ماه رمضان ثابت می شود به یکی از پنج چیز: 1ـ رؤیت هلال 2ـ تواتر خبر به رویت هلال
3ـ گذشتن سی روز از شعبان 4ـ خبر یک نفر (حاکم یا عالم) از رؤیت 5ـ خبر دو عادل (فرق ندارد زن یا مرد باشد)[15]
چهارم: اگر شخصی روزه اش را افطار کرد موجب قضا و کفاره می شود و کفاره آن آزاد کردن یک بنده یا شصت روز پی در پی روزه گرفتن و یا اطعام شصت مسکین می باشد حال در انتخاب این کفارات در میان مذاهب اختلاف می باشد. امامیه و مالکیه: اختیاری می دانند یعنی هر کدام را که خواست می تواند انجام دهد.[16]
شافعی: به ترتیب یعنی اول آزاد کردن بنده اگر از آن عاجز بود شصت روز پی در پی روزه گرفتن و اگر از این هم عاجز بود اطعام شصت مسکین.[17] ،[18]
زیدیه: کسی که عمداً افطار کند مستحب است که کفارات را به ترتیب انجام دهد یعنی اول آزاد کردن دوم شصت روز روزه گرفتن بعد اطعام شصت مسکین.[19]
پنجم: اگر شخصی به خاطر عذری افطار کند و بعد از این که امکان گرفتن قضای روزه را داشته قضا نکند تا بمیرد ، در قضای روزه های این شخص اختلاف است.
امامیه: پسر بزرگش باید قضا کند.
شافعیه: برای هر روز یک مدّ صدقه بدهد.
مالکی: واجب است از طرف ولی اگر وصیت کرده باشد صدقه داده شود و اگر وصیت نکرده باشد صدقه دادن واجب نمی باشد.[20]
زیدیه: شخصی از طرف شخص دیگر نمی تواند روزه بگیرد.[21]
اما در مورد فقه اسماعیلیه کتابی هست به نام دعائم الاسلام و نویسنده آن قاضی نعمان می باشد. این کتاب مشتمل بر احادیثی است که از طریق این احادیث، فقه را بیان می کند و یکی از کتب منبع برای این مذهب به شمار می رود. در این کتاب مسئله روزه بر اساس فقه امامیه مطرح شده و منبع دیگری ظاهراً از طرف اسماعیلیه در مسئله عبادات و خصوصاً روزه تدوین نشد. لااقل برای ما در دسترس نبوده است و با توجه به این که اسماعیلیان یک فرقه باطنی گری می باشند چندان توجه و اعتنائی به مسائل شرعی از جمله به مسئله روزه ندارند. و روزه، نماز، حج و سایر عبادات را به امور باطنی تأویل می برند و به ظواهر آن عمل نمی کنند.
شاخه نزاریه گفته می شود که آنان معتقدند به طور کلی شریعت را برداشته شده است و این مسئله در ضمن برگزاری جشنی توسط حسن دوم یکی از رهبران این گروه اعلام شده است. او در این جشن و مراسم رسمی گفته است: امام زمان شما را درود و رحمت فرستاد و بندگان گزیده خویش خواند و بار تکلف شریعت را از شما برگرفت و شما را به قیامت رسانید.[22]

مرکز مطالعات پاسخگویی به شبهات اندیشه قم