اگر کسی بخواهد خدایی شود باید چه کارهایی را انجام دهد و راه و روش خدایی شدن چیست؟ | کتابخانه مجازی الفبا

اگر كسي بخواهد خدايي شود بايد چه كارهايي را انجام دهد و راه و روش خدايي شدن چيست؟

انسان اگر بخواهد به كمالات عالي انساني نائل آيد و به آن‌چه كه خداوند طالب است، وصول پيدا كند بايد آن چنان عمل كند و رفتار نمايد كه خداوند فرموده و بيان كرده است. ما در اين‌جا به نكاتي هر چند به طور اجمال براي رسيدن به قرب الهي و خدايي شدن عرض مي‎كنيم.
الف) شناخت خدا و پرستش او:
جوهرة انساني در عبوديت و بندگي خدا نهفته است و انسان بدون عبادت، امتيازي بر ساير حيوانات ندارد و تنها از امتيازات تكويني مثل عقل برخوردار است، بدون اين‌كه حق آنها را ادا كرده باشد. كسي كه از عبادت خدا خودداري كند در حقيقت راه كمال انساني را بر خويش مسدود كرده است، چرا كه رسيدن به كمال انساني تنها از اين طريق ميسر است. و اگر شيوة زندگي مردان بزرگ را مطالعه كنيم، خواهيم ديد كه از اصول جدا ناشدني زندگي آنان، بندگي خداست و اينكه مطيع اوامر الهي باشند و دستورات الهي را با نيت خالص انجام دهند و در مقابل دستورات الهي استكبار و خود رأيي نداشته باشند و حلال و حرام خدا را در نظر داشته باشند.[1]
ب) ايمان به پيامبر و اعتراف به رسالت او:
اگر ايمان به پيامبر و رسالت او در ما وجود داشته باشد و تقويت شود، باعث نجات ما از انحرافات و شبهه‎ها مي‎گردد زيرا فرمان پيامبر همان فرمان خداوند است و رمز نجات انسان در اطاعت از فرمايش خداوند و پيامبر گرامي اسلام حضرت محمد ـ صلّي الله عليه و آله ـ است و احكامي كه توسط پيامبر آورده شده و ابلاغ شده تأمين كننده سعادت انسان در دنيا و آخرت است.[2]
ج) ايمان به روز قيامت و علاقه به اهل بيت و امام معصوم ـ عليهم السلام ـ :
انساني كه بخواهد به قله‎هاي معرفت نائل آيد و از نظر اعتقادي سالم باشد مي بايست بداند كه قيامت و روز جزائي در كار است و روزي انسانها براي عرضة اعمال خود در دادگاه عدل الهي حاضر مي‎شوند و هر كس در آن روز به مجازات عمل خود نائل مي آيد به فرموده پيامبر گرامي اسلام تنها راه نجات عمل به قرآن و فرمايش اهل بيت پيامبر ـ عليهم السلام ـ است. و لذا پيامبر گرامي اسلام در ضمن حديث شريف بيان فرموده كه: «اِني تارك فيكم الثقلين كِتابَ الله و عترتي لإن تمسكتُم بهما لن تضلوا مِن بعدي ابداً؛ من دو چيز گرانبها و ارزشمند نزد شما به يادگار مي‎گذارم، قرآن كريم و اهل بيتم. هر كس به آنان عمل كنند هرگز گمراه نمي‎شود».[3]
د) احياي فضائل در وجود خود:
براي رسيدن به فضائل اخلاقي بايد كارهايي را انجام داد كه در اينجا به مصاديق چندي اشاره مي‎شود.
1. ذكر خدا: يكي از راه‌هاي رسيدن به قرب الهي و فضائل عالي، ذكر و ياد خداست و ذكر خدا در نماز و دعا تجلي پيدا مي‎كند و اگر انسان به نماز و دعا اهميت دهد و با حضور دل آنها را انجام دهد يك نورانيت و صفايي در دلش ايجاد مي‎شود و از طرفي اين نماز و دعا باعث مي‎شود كه از معصيت دوري كند و مقرب درگاه الهي گردد.
2. روزه: يكي از عبادات بزرگ كه در تزكيه و تهذيب نفس و خودسازي، آثار فراواني دارد، روزه است و در فضيلت آن احاديث زيادي وارد شده است. رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمود: «روزه سپري است براي حفظ از آتش دوزخ».[4]
3. صداقت و راستي: يكي از فضائل اخلاقي كه نقش بزرگي در سازندگي انسان دارد، صداقت در عمل و گفتار است به همين جهت خداوند فرمان مي‎دهد: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ كُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ؛ اي كساني كه ايمان آورده‎ايد از خدا بترسيد و با صادقان باشيد.»[5]
صداقت منشأ خير و بركت و پاكي است و دروغ منشأ زشتي‎ها و مشكلات. و كسي كه آلوده به زشتي‎ها باشد نمي‎تواند به قرب الهي نائل آيد و محبت الهي در دلش ايجاد نمي‎شود.
امام صادق ـ عليه السلام ـ فرموند: «مُن صَدَقَ لِسانُهُ زكي عَمَلُهْ؛ كسي كه زبان راست گويي داشته باشد عملش پاك مي‎شود».[6]
4. صبر و مقاومت: يكي ديگر از عواملي كه در سازندگي انسان نقش بسزايي دارد، شكيبايي در برابر مشكلات است؛ زيرا بر اثر صبر روح آدمي قوي مي‎شود و در نتيجه سختي‎هاي روزگار، او را از پاي در نمي‎آورد، بلكه چون كوهي استوار از عهدة امتحانات الهي پيروزمندانه برمي‎آيد و سرانجام مي‎تواند به قرب الهي دست يابد. البته صبر به معناي تن دادن به خواري و خفت و تسليم شدن در برابر مشكلات نيست. از اين رو بسياري از عالمان اخلاق براي صبر سه شاخه ذكر كرده‎اند كه در حقيقت برگرفته از روايات است:
الف. صبر و مقاومت در مقام اطاعت دستورهاي الهي.
ب. شكيبايي در برابر انگيزه‎هاي گناه و شهوات سركش.
ج. استواري و صبوري به هنگام نزول مصيبت.[7]
5. اخلاص در عقيده و عمل: يكي از عوامل تهذيب نفس، اخلاص است. اخلاص يعني هر گفتار و هر كرداري كه شخص انجام مي‎دهد تنها و تنها براي پروردگار جهان باشد. هر عبادتي كه چنين نباشد اخلاص در آن نيست. مثلاً اگر نماز بخواند و قصدش اين باشد كه مردم او را ببينند و از او تعريف كنند، اين عمل فايده‎اي ندارد. امام علي ـ عليه السلام ـ فرموده‎اند: «أمارات السَعادةِ إِخلاصُ العَمَلِ؛ اخلاص در عمل از علايم سعادت است».[8]
6. حسن خلق: يكي از راه‎هاي خودسازي اين است كه هرگاه نفس غضب كرد و افسار گسيخت؛ آن را رام كند و به آرامش دعوت كند. چه اگر نفس آدمي سركشي كند، خانمان‎ها را بر باد مي‎دهد و انسان بداخلاق دين خود را تباه مي‎سازد و لذا انسان مؤمن بايد سعي كند اخلاق نيكو و محبت آميز با خانواده و هم نوعان داشته باشد.[9] پيامبر گرامي اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمودند: «اكثر ما يدخل الناس الجنةَ تقوي الله و حسن الخلق؛ بيشتر چيزي كه مردم را وارد بهشت مي‎كند تقوي و حسن خلق است».[10]
7. انجام مستحبات مخصوصاً انجام نمازهاي مستحبي و به‌خصوص نماز شب که آثار و بركات خاصي در خودسازي و تزكيه درون دارد و بيشتر علماي ما كه به مقامات عالي معرفتي رسيده‌اند به خاطر نماز شب‌ها و انجام امور مستحب بوده است.

مرکز مطالعات پاسخگویی به شبهات اندیشه قم