خداوند متعال در سورة بقره، آیه 223 می فرماید: «نساء کم حرث لکم» یعنی چه؟ آیا مرد می تواند در قبل یا دبر زن نزدیکی کند؟ | کتابخانه مجازی الفبا

خداوند متعال در سورة بقره، آيه 223 مي فرمايد: «نساء كم حرث لكم» يعني چه؟ آيا مرد مي تواند در قبل يا دبر زن نزديكي كند؟

آيه 223 سوره بقره دربارة عقيده هاي ناصحيح يهود دربارة كيفيت آميزش و مسائل زناشويي مي باشد و به همين مناسبت نازل شده است[1].
اختلاف در آيين و افراط و تفريط ها،‌سبب شد كه برخي از مسلمانان از محضر پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ در اين باره سؤال كنند كه در پاسخ آن ها آيات ياد شده نازل شد.
خداوند متعال مي فرمايد: «نساءكم حرث لكم فأتوا حرثكم انّي شئتم و قدّموا لا نفسكم و اتقوا الله و اعلموا انكم ملقوهُ و بشر المؤمنين؛ «زنان شما محل بذر افشاني شما هستند، پس هر زمان كه بخواهيد، مي توانيد با آن ها آميزش كنيد و (سعي نماييد از اين فرصت بهره گرفته با پرورش فرزندان صالح) اثر نيكي براي خود، از پيش بفرستيد و از خدا، بپرهيزيد و بدانيد او را ملاقات خواهيد كرد و به مؤمنان بشارت ده.»
كلمه «انّي» در آيه مذكور چند معنا دارد:
1. هر گاه كي (متي). 2. كجا، از كجا (اين من ايْنَ). 3. چگونه (كيف)
2. در قرآن كريم نيز كلمه «انّي» در معاني مختلف به كار رفته است.
در آيه 223، سوره بقره، در كلمه «انّي» ميان مفسران اختلاف است. برخي اين كلمه را به زمان معنا كرده اند و برخي آن را به مكان معنا نموده اند.
از آن جا كه اين كلمه مشترك لفظي است و در مشترك لفظي نياز به قرينه معينه دارد، اگر قرينه وجود داشت معنا مشخص مي شود وگرنه كلام مبهم خواهد بود. ممكن است گفته شود چون آيه قبل در مورد زمان نزديكي با زنان است (ممنوعيت زمان نزديكي در ايام عادت و جواز آن در غير ايام عادت) اين هم مربوط به زمان است.
آيه مذكور زن را به كشتزار تشبيه كرده است و كشت تنها از قُبل صورت مي گيرد، اين قرينه دوم است كه مراد در اين جا زمان است، ولي از آن جا كه آيه درصدد بيان يك حكم فقهي است بايد حتماً به روايات مراجعه كرد و آن چه امام مبين ـ عليه السلام ـ در اين باره فرموده است پذيرفت[2].
در روايتي حضرت امام صادق ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: «اين آيه در طلب فرزند است، و امام باقر ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: اين آيه در مورد نزديكي از قُبل است.[3]
به سبب تعدد و اختلاف روايات نظرات فقها نيز در اين باره متفاوت است. بر اساس برخي روايات اسلامي دخول از دُبر كراهت دارد، چنان كه ابوبصير از حضرت امام صادق ـ عليه السلام ـ دربارة مردي كه از دُبر با زنش نزديكي مي كرد سئوال كرد: امام ـ عليه السلام ـ فرمود: اين كار كراهت دارد، از نزديكي كردن از دُبر زنان بپرهيزيد و فرمود معناي آيه «نساء كم حرث لكم فاتوا حرثكم انّي شئتم؛ يعني هر ساعتي كه خواستيد، مي باشد...[4]
دخول از دُبر بنا به فتواي مراجع تقليد كراهت شديد دارد و احتياط اجتناب از آن است. [5]

مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه (اندیشه قم)