کعبه توسط چه کسی بنا نهاده شد و اولین مراسم حج از چه زمانی آغاز گشت؟ | کتابخانه مجازی الفبا

کعبه توسط چه کسي بنا نهاده شد و اولين مراسم حج از چه زماني آغاز گشت؟

بناى كعبه براساس برخي روايات،توسط حضرت آدم عليه السلام و به دستور خداوند بنا نهاده شد.بنا بر اين روايات، آغاز مراسم حج نيز به زمان حضرت آدم عليه السلام باز مى‏ گردد. همچنان‏كه نامگذارى برخى از نواحى اطراف مكه و نيز مشاعر، در ارتباط با اخبارى است كه مربوط به حضرت آدم و همسرش حوّا است. اگر اين روايات را بپذيريم، بايد بگوييم كه مدت زمانى پس از آدم، خانه كعبه چندان محل توجه نبوده تا آن كه حضرت ابراهيم عليه السلام بار ديگر آن را تجديد بنا كرد. در اين صورت، در نگاهِ تاريخىِ قرآن، تاريخ مكه و كعبه با تاريخ قدمت انسان بر كره خاكى برابرى مى‏ كند. آنچه قرآن مجيد بدان تصريح كرده، آن است كه كعبه به دست ابراهيم عليه السلام بازسازى شد. در عين حال، قرآن اين ديدگاه را نفى نمى‏ كند كه زمانى دراز پيش از آن، اين خانه وجود داشته و سپس تخريب شده است.«وَإِذْ بَوَّأْنَا لإِ بْرَاهِيمَ مَكَانَ الْبَيْتِ أَنْ لَاتُشْرِكْ بِي شَيْئاً وَطَهِّرْ بَيْتِي لِلطَّائِفِينَ وَالْقَائِمِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ»؛[1] و آنگاه كه براى ابراهيم جاى خانه [كعبه‏] را تهيه ديديم كه چيزى را با من شريك مساز و خانه مرا براى طواف كنندگان و به نماز ايستادگان و ركوع كنندگان سجده‏ گر پاكيزه كن. «وَ أَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَ عَلَى كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ»؛[2] و در ميان آدميان بانگ حج در ده تا پياده و بر هر شتر لاغرى كه از هر راه دورى آمده باشد، سوى تو آيند.» «وَ إِذْ يَرْفَعُ إِبْرَاهِيمُ الْقَوَاعِدَ مِنْ الْبَيْتِ وَ إِسْمَاعِيلُ رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ»؛[3] و آن هنگام كه ابراهيم پايه‏ هاى آن خانه [كعبه‏] را با اسماعيل بالا مى‏ برد، گفتند: پروردگار ما! از ما بپذير، زيرا شنواى دانا تويى.در آيه 28 سوره حج و آيات 35 تا 37 سوره ابراهيم نيز از پيوند كعبه با ابراهيم عليه السلام سخن به ميان آمده است.

موسسه آموزشی پژوهشی مذاهب اسلامی