به نظر می رسد، حوادثی که در سوره واقعه آمده، بایستی قبل از وقوع قیامت باشد، چرا که بعد از مردن، عقل و فهم انسان ها کامل می شود و نیازی به نشانه های الهی برای پی بردن به حق، نیست؟ | کتابخانه مجازی الفبا

به نظر مي رسد، حوادثي که در سوره واقعه آمده، بايستي قبل از وقوع قيامت باشد، چرا که بعد از مردن، عقل و فهم انسان ها کامل مي شود و نيازي به نشانه هاي الهي براي پي بردن به حق، نيست؟

قرآن كريم در سورة فوق در مورد قيامت در چهار محور سخن فرموده است:
1. مسائل مربوط به اشراط الساعه، كه در آن به حوادث عجيب و بسيار هول انگيزي كه در پايان اين جهان و آغاز قيامت است، اشاره مي‎نمايد.
2. مسائل مربوط به وضع حال نيكوكاران و بدكاران در آن روز.
3. مسائل مربوط به لحظات پر اضطراب مرگ و انتقال از اين جهان به جهان ديگر.
4. بحث‎هاي مربوط به هدف آفرينش انسان و رابطة آن با مسئلة معاد.
روشن است كه قسمت مهمي از معارف قرآن و مسائل اعتقادي آن، بر محور مسائل مربوط به قيامت و رستاخيز دور مي‎زند، زيرا مهمترين تأثير را در تربيت انسان و روند تكامل او دارد.
آنچه كه هدف از بيان آيات حوادث قيامت را روشن مي‎نمايد، اين است كه انسان در همين دنيا، بايد با اين وعده و وعيدها و انذار و تبشيرها، مسير زندگاني خود را مشخص نمايد، و با آگاهي از وضعيت جهان و حوادث آن از خواب غفلت و غرور بيدار شود، و نفس سركش خود را مهار نمايد، و با تعليم و تربيت خويش در حوادث آن روز بينديشد، و وضع خود را در آن روز عظيم ترسيم نمايد. روزي كه همگي در پيشگاه خداوند بزرگ حاضر مي‎شويم، و پرده‎ها كنار مي‎رود و اسرار درون ظاهر مي‎شود، و همگان در پاي ميزان عدل الهي حاضر مي‎شويم. و حوادث هولناك و شيرين آن، نقش تربيتي خود را در اين جهان كه دار تكليف است، ايفا مي‎نمايد.
شرح نعمت‎هاي بهشت و دردهاي جانكاه كيفرهاي دوزخ و حوادث آن چه بعد از قيامت و چه قبل از آن، مي‎تواند اثر سازنده‎اي براي ما كه در اين چنين دنيايي زندگي مي‎كنيم، داشته باشد. والا بعد از برپا شدن قيامت كه همة چشم‎ها و عقل‎ها بيدار مي‎شوند، و آن آثار را از نزديك مي‎بينند، و تحولي كه آن مشاهده در رفتار و كردار ما مي‎گذارد، در آن دنيا چندان مؤثر نيست، زيرا همان گونه كه گذشت، ما در اين دنيا مأمور به انجام تكاليف هستيم و بايد با اختيار خود، و با تحولي كه در ما رخ مي‎دهد، راه حق را تشخيص دهيم، و براي سربلند بودن در جهان آخرت در مسير حق قدم گذاريم، و به دستورات الهي عمل نماييم.
ديدن با چشم عقل و دل در آن جهان، هيچ گونه تأثيري در تكامل اخلاقي و معنوي ما نخواهد گذاشت، بلكه يك نوع جبر عملي براي همه پديد مي‎آيد.
ايمان به اصل معاد و حوادث دهشتناك آن، اثر فوق‎العاده‎اي از نظر مسائل تربيتي در انسان مي‎گذارد، او را به نيكي‎ها علاقمند، و در برابر زشتي‎ها سختگير و محتاط، و در اموري كه نياز به فداكاري دارد، دست و دل‎باز مي‎كند. و باعث مي‎شود در انجام اين اعمال از ديگران سبقت بگيرد، و دنيا تبديل به صحنه مبارزه و تلاش براي رسيدن به قلّه بلند كمال آدمي گردد! بنابر اين برخي از اين حوادث قبل از وقوع قيامت است. و برخي ديگر نيز همان اثرات کارهاي نيک و بد انسان هاست، که در آخرت خواهند.

مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه (اندیشه قم)