آیا در مورد تشخیص خیر از شر، می توان روی داوری فطرت های پاک حساب کرد؟ | کتابخانه مجازی الفبا

آیا در مورد تشخیص خیر از شر، می توان روی داوری فطرت های پاک حساب کرد؟

بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت

يكى از معيارهاى شناخت «خير» از «شر» ، «معروف» از «منكر» ، «بِر» از «اثم» ، و «احسان» از «اسائه» ، داورىِ فطرت هاى پاك و سالم است . به عبارت ديگر ، احاديث اسلامى ، براى برطرف شدن ترديد در مورد خوبى يا بدى يك كار ، انسان را به داورىِ وجدان (فطرت) خويش ، ارجاع داده اند .

پيامبر خدا در اين باره مى فرمايند:

إنَّ الخَيرَ طُمَأنينَةٌ ، و إنَّ الشَّرَّ ريبَةٌ ؛ [۱]

نيكى ، [ مايه] اطمينان خاطر است و بدى ، [ مايه] ترديد و دو دلى.

نيز در سخنى ديگر مى فرمايند :

البِرُّ مَا اطْمَأَنَّ إلَيهِ القَلبُ وَ اطْمَأَنَّت إلَيهِ النَّفسُ ، وَ الإثمُ ما حاكَ فِى القَلبِ و تَرَدَّدَ فِى الصَّدرِ و إن أفتاكَ النّاسُ ؛ [۲]

نيكى ، آن است كه دل و جان نسبت به آن آرامش يابد ، و اثم (گناه) ، آن است كه در دل بچرخد و در سينه دچار ترديد باشد ، هر چند مردم به آن نظرمساعد دهند.

نه تنها فطرت پاك ، كار «خير» و «برّ» را تشخيص مى دهد ، بلكه دل ، از انجام دادن آن ، آرامش مى يابد. در مقابل ، دل به هنگام آلوده شدن به گناه و كارِ «شر» ، ناآرام مى گردد. [۳] از اين رو در موارد شبهه، آرامش دل ، نشانه «خير» و «برّ» است و ناآرامى و بى قرارى آن ، نشانه «شر» و «اثم» .