آیا روح­ انسانهای بزرگ و فرشته وار در میان فرشتگان و در عالم روحانی زندگی می کنند؟ | کتابخانه مجازی الفبا

آيا روح­ انسانهاي بزرگ و فرشته وار در ميان فرشتگان و در عالم روحاني زندگي مي كنند؟

ابتدا در اين باره كه ارواح مؤمنان راستين بعد از مرگ در كجا به سر مي برند، به چند روايت اشاره مي كنيم :
1. از امام صادق ـ عليه السلام ـ نقل شده كه فرمود: (لا يبقي مؤمنٌ في شرق الارض و غربها الّا حشر الله روحه الي وادي السلام).[1] يعني هيچ مؤمني در شرق و غرب عالم نيست مگر اين كه بعد از مرگ, خداوند روح او را در وادي السلام محشور مي كند.
2. شخصي مي گويد روزي به دنبال امير مؤمنان ـ عليه السلام ـ از كوفه بيرون شدم، حضرت به من فرمود: اگر پرده از برابر چشم هاي تو برداشته شود، مي بيند كه ارواح مؤمنان چگونه دور هم نشسته اند و با هم سخن مي گويند. بعد فرمود: هيچ مؤمني در زميني از زمين هاي دنيا نمي ميرد مگر آن كه به روح او گفته شود كه به وادي السلام برود و آن جا (وادي السلام) بقعه اي از بهشت عدن است.[2]
3. ابا بصير مي گويد: از امام صادق ـ عليه السلام ـ درباره روح مؤمن پرسيدم، حضرت فرمود: «ارواح مؤمنين در بهشت هستند كه از خوردني هاي آن مي خورند، و از نوشيدني هاي آن مي نوشند و پيوسته از خداوند تقاضا مي كنند كه قيامت را برپا دارد.»[3]
طبق اين گونه روايات ارواح مؤمنان در عالم روحاني ، همدم يكديگر و در كنار هم هستند و در وادي السلام كه مظهر عالم معنوي و بهشت الهي است زندگي مي كنند.
البته بايد به اين نكته توجه كرد كه اين روايات نياز به تفسير و تحقيق زيادي دارند كه نكات ذيل ما را در فهم بهتر اينگونه روايات كمك مي كند.از مجموع روايات مي توان به اين نكته دست پيدا كرد كه انسان بعد از مرگ با ملكاتي كه از راه علم وعمل براي خود كسب كرده است محشور مي شود. و اگر اين ملكات، الهي و روحاني بود با ملائك و انسانهاي مومن محشور است و اگر ملكات حيواني بود با انسانهايي كه در حقيقت صورت حيواني دارند محشور مي شوند.
از آنجايي كه انسان داراي قواي انساني و حيواني است، يا به سوي حيوانيت پيش مي رود و تمام استعدادهايش را در بعد حيواني و بهيمي به فعليت مي رساند و ملكات حيواني كسب مي كند . و يا بر اثر اعتقادات الهي و اعمال شايسته و عبادت هايي كه در شرع مقدس الهي دستور داده شده به سوي فرشته خويي و كسب ملكات انساني به پيش مي رود و به سعادت مي رسد و در واقع همنشين فرشته هاي الهي مي شود.
انسان به دليل خوي فرشته اي كه پيدا مي كند به جايي مي رسد كه حتي بسياري از نعمت هاي بهشتي براي او ناچيز جلوه مي كند و همواره محو جمال دل آراي حضرت حق و اسماء و صفات او مي شود و در واقع جزء فرشته هاي مقرب الهي و حتي بالاتر از مقام فرشته ها و ملائك مي رسد. از اين رو حكيم صدرالمتألهين در اين باره مي گويد: «بي ترديد برخي افراد بشر در كمالات ذاتي خود به گونه اي پيش مي روند كه جزء فرشتگان مقرب مي شوند و هرگز به ما سواي حق تعالي از لذت هاي بهشتي و نعمت هاي گوناگون آن توجهي ندارند.»[4] طبق اين بيان معلوم مي شود كه ارواح انسانهاي بزرگ نه تنها در ميان فرشتگان زندگي مي كنند بلكه خود به مقام فرشته ها بلكه بالاتر از آنها دست پيدا مي كنند . (رزقنا الله و ايّاكم: خداوند روزي من و شما نمايد)

مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم (اندیشه قم)