لطفا در مورد شخصیت حیدرعلی قلمداران توضیح دهید.آیا ردیه هایی بر کتب آنها نوشته شده است؟ | کتابخانه مجازی الفبا

لطفا در مورد شخصيت حيدرعلي قلمداران توضيح دهيد.آيا ردیه هایی بر کتب آنها نوشته شده است؟ چرا اين شخصيت ها به اينجا کشيده شده اند؟ آيا شخصيت هاي بزرگ مثل آيت الله بروجردي يا علامه طباطبايي و يا از مراجع عظام ديگر در مورد اين شخص اظهار نظري کرده اند؟

در ابتدا بيان اين مطلب بايسته است : اظهار نظر درباره شحصيت و عقايد آقاي حيدر علي قلمداران مشکل مي باشد، زيرا صاحبان انديشه درباره وي اختلاف نظر دارند و اين امر موجب شده است که نتوانيم درباره حيدر علي قلمداران اظهار نظر نمايم ، در عين حال نظر شما به قسمت هاي از مقاله حجت الاسلام آقاي رسول جعفريان جلب مي نمايم :
حيدرعلي قلمداران‌، فرزند محمد اسماعيل‌، روشنفکر ديني ودگرانديش در مسائل اسلامي بود که طي چهار دهه پيش از پيروزي انقلاب اسلامي‌فعاليت فرهنگي و فکري داشت‌. او به سال 1290 شمسي (1333قمري) در روستاي ديزيجان ـ از بخش خَلَجستان قم - به دنيا آمد. بعضي هم تولد او را در سال 1292 دانسته اند وي در سال 20ـ1319 شمسي در قم سکونت گزيد و حوالي سي سالگي به خدمت‌ آموزش و پرورش اين شهر درآمد. قلمداران دچار سکته مغزي شد و پس از گذراندن هشت‌سال بيماري طاقت فرساي فلج‌، در سن 78 ـ 76سالگي درگذشت
قلمداران از همان جواني شيفته آثار آيت الله شيخ محمد خالصي گرديد و به ترجمه آثار وي که قدري متفاوت از مشي رسمي تفکر شيعي با نگاه اصلاحي نوشته شده بود، همت گماشت‌. کارهاي ديني وي از اين زمان به بعد بيشتر ترجمه آثار خالصي بود. کتاب‌هايي مانند المعارف المحمديه‌، احياء الشريعه‌، الاسلام سبيل السعادة و السلام و الجمعة‌ شيخ‌ محمد خالصي را به فارسي ترجمه کرد.
گرايش نخست قلمداران به زنده کردن تمدن اسلامي و بررسي علل انحطاط بود، به‌همين دليل برخي از نوشته‌هايش را با عنوان «سلسله انتشارات حقايق عريان در علل و عوامل انحطاط و ارتقاي مسلمانان‌» نشر مي کرد.
در همين فضا بود که توجهش به‌اصلاح‌گري جلب شد و اين اصلاح‌گري از نظر او، که در فضاي ايران شيعي مي زيست‌، محصور در اصلاح تشيع گرديد. وي که با نگاهي مذهبي و سنتي به سراغ اين بحث آمده بود، حرکتش را با عنوان «مبارزه با بدعت‌» توجيه مي کرد، اين برخلاف و متفاوت بامشي کساني بود که در ايران تحت تأثير جنبش فکري در غرب‌، به اصلاح‌گري ‌مي‌انديشيدند.
زماني که قلمداران قدم در اين مسير نهاد، به طور طبيعي مي بايست به تجربه‌هاي پيشين‌ مي‌نگريست و او اين کار را با پيروي از شريعت سنگلجي (م 1322ش‌) و مهم‌تر از اوسيد اسدالله خرقاني (م 1316 ش‌) و نيز شيخ محمد خالصي دنبال کرد. ورود در اين ورطه او را به سمت و سويي هدايت کرد که پيش از آن‌، کسروي و حکمي‌زاده در آن‌گام‌هايي بر داشته بودند. وي که در جواني مطلبي هم در نقد کتاب اسرار هزار ساله نوشته ‌بود، سرانجام در همان مسير افتاد، گرچه هيچ گاه تدين خود به اسلام را از دست نداد. درواقع قلمداران که به طور رسمي معتقد به اسلام بود و حتي در اين باره‌، به خصوص‌اجراي احکام اسلامي‌، تعصّبي خاص مي ورزيد، همزمان گرايش‌هاي اصلاحي تند هم داشت‌، و اين چيزي است که به عنوان يک وصف کلي مي توان براي نوع اصلاح طلباني‌که گرايش به نگرش‌هاي مشابه وهابيت دارند، ملاحظه کرد. در اين گرايش‌، اصلاح‌گري ‌همزمان متأثر از توجه به سنت از يک سو و مدرنيته از سوي ديگر است و اين تناقض به ‌طور بنيادي در انديشه اين افراد وجود دارد.
بايد توجه داشت که در زمينه حکومت اسلامي‌، وي در مقابل کسروي قرار دارد و در حالي که کسروي مدعي آن است که در اسلام حکومت وجود ندارد، و او سعي مي کند تا ثابت کند در اسلام‌، نظريه‌ حکومتي‌ِ خاص وجود دارد.
قلمداران کارش را از نقد گرايش‌ها و رفتارهاي غلوّآميز شيعي (بر حسب آنچه خودتعريف مي کرد) آغاز نمود و کتاب راه نجات از شرّ غُلات را نوشت و ضمن آن به بحث از علم امام‌، ولايت‌، شفاعت‌، غلوّ و زيارت پرداخت‌. کتابي هم در باره خمس مطالبي داشت ،که با عقايد فقهي‌ پذيرفته شده در شيعه سازگار نبود. کتاب راه نجات از شرّ غلات‌ چندين بخش بود و بخشي از آن با عنوان زيارت و زيارتنامه سامان يافته بود. اين کتاب همان عقايد رايج وهابيان را درباب زيارت بيان کرده و کوشيده است با استفاده از متون مختلف‌، ادله اي بر آن ارائه کند
نگرش قلمداران در باره مفهوم امامت‌، به طور معمول بر اين پايه است که ‌نصوص امامت را به گونه اي ديگر توجيه و تأويل کرده و اعتقادشان حتي از شيعيان‌ زيدي هم نسبت به امامت و جايگاه آن کمتر است‌. در اين باره‌، قلمداران کتاب شاهراه اتّحاد را در بررسي نصوص امامت نوشته است‌. اين کتاب که با مقدمه و حواشي سيدابوالفضل برقعي که خود به مراتب در عمق بيشتري در اين جريان حرکت مي کرد، و دراين اواخر يک سني افراطي و وهابي شده بود، به صورت تکثيري به چاپ رسيده است‌. براي نمونه قلمداران طي صفحات 86 و 87 به مانند سنيان تلاش مي کند تا معناي مولي‌را در حديث غدير از «اولاي در تصرّف‌» خارج سازد.
خلاصه قلمداران بر اين باور بود که در مسير زندگي خود، حرکتي در جهت مبارزه با بدعت‌ داشته و همين امر، او را در معرض بليّات ومصايب متعدد قرار داده است‌. بايد گفت‌، قلم ‌آقاي قلمداران بسيار تند بود و بسيار طبيعي بود که ديگران را بر ضد او تحريک کند. انتشار اين قبيل آثار و مطالب‌، سبب شد تا وي به عنوان يک دگرانديش‌، با گرايش‌هاي‌وهابي شهرت پيدا کند. در اين ميان‌، محافل ولايتي مخالفت بيشتري با او داشتند، اما به‌طور کلي‌، حتي روحانيون معتدل نيز حاضر به پذيرش او نبودند. وي از جمع روحانيون‌،از آقاي مطهري با احترام ياد مي کند. اين مطلب‌، در نوشته‌هاي پس از انقلاب اسلامي‌اوست‌. با دکتر شريعتي هم ارتباطاتي داشته و اشاره به آن دارد که تقريظ‌ هاي مکتوب از وي در اختيار دارد. به علاوه‌، آن چنان که از کتاب راه نجات او، بخش سوم که شفاعت ‌است به دست مي آيد، از نظريه تشيع صفوي شريعتي هم سخت متأثر است‌.
قلمداران داري آثار اعم از تاليف وتر جمه مي باشد از جمله :
1. ترجمه کتاب کُحل‌ُالبصرفي سيرة خَيرِ البشر مرحوم محدّث عاليقدر حاجي شيخ عباس قمي است که حاوي اخلاق و کردار پيغمبر بزرگوار اسلام است‌
2. ترجمه کتاب گرانقدر المعارف المحمّديه‌ مرحوم علاّمه خالصي
3. ترجمه جزوه فلسفه قيام حسيني‌.
تصنيفات قلمداران
1. کتاب ارمغان آسمان در بيان عوامل و علل ارتقاء و انحطاط مسلمانان‌
2. کتاب حکومت در اسلام‌
3. کتاب حج يا کنگره عظيم اسلامي‌
قلمدران در برابر مخالفانش گاهي او را سني و زماني وهابي قلمدادکرده‌اند، دفاع و اتهامات ‌سني گري را رد کرده و در مقام شرح باورهايش تأکيد مي کند که‌:
«ما مسلمانيم که به يگانگي خدا چنانکه تمام انبيا و اوليا معترف و قرآن و نهج البلاغه واخبار ائمه اطهار راهنمايي مي کنند و عقل و وجدان گواهي مي دهد و به رسالت جميعپيغمبران که قرآن رسالت ايشان را تصديق مي نمايد و به آنچه محمد رسول الله‌ و آل‌ او از جانب خدا بيان داشته‌اند و به بعث يوم النشور ايمان داشته و در انگيزه اين ايمان به ‌آنچه در قدرت ما بوده عمل کرده و مي کنيم‌».
ريشه‌هاي پيوند ميان چند نفر از اين نحله‌؛ امثال سيد ابوالفضل برقعي‌، مصطفي حسيني‌طباطبايي و قلمداران از يک سو، و نوشته‌هاي فراوان او مانند در شاهراه اتحاد و جز آن‌،زمينه را براي اتهامي که وي از آن گريزان است‌، به خوبي فراهم مي کند. بحث از عدم‌دلالت حديث غدير بر امامت و ولايت‌! ديگر چه چيزي از تشيع باقي مي گذارد؟ نقد زيارت و کاستن از آن چگونه با فرهنگ زيارتي شيعه همسوي دارد ؟ (1)
در خصوص اظهار نظر شخصيت هاي مانند آيت الله برو جردي درباره قلمدران بايد گفت : ما مطلبي در اين خصوص نيافتيم ، در عين حال بايد گفت : حضرت آيت الله برو جردي - معمولا- درباره انسان هاي مانند قلمدران اظهار نظر نمي كرد واظهار نظر ها معمولا ازسوي شاگردان ايشان و يا ديگر شخصيت هاي صورت مي گيرد ، همان گونه كه حجت الاسلام آقاي رسول جعفريان درباره قلمداران و آثار و عقايد وي اظهار نظر نمود . اظهار نظر نويسندگان، مانند حجت الاسلام آقاي رسول جعفريان نشان مي دهد كه برخي از مطالب و مباني آقاي قلمداران مشكل دارد .

مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی