مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: اعتقاد به مسیح در یهودیت جایگاه مهمی دارد. هر دو قبل از میلاد 586 تبعید بابلی یا ق. در سال 70 قبل از میلاد، رومیان اورشلیم را اشغال کردند و معبد مقدس را ویران کردند، که باعث شد تا کمی بیشتر به مسیح ایمان بیاورند. آنها همیشه به این امید زندگی کرده اند که روزی از نسل داوود بیاید و آنها را به سرزمین مقدس ببرد و در آنجا از این درد رهایی یابد. یهودیان بر این باورند که وقتی مسیح بیاید، پادشاهی خدا را برپا خواهد کرد و معبد سلیمان را خواهد ساخت. ایمان به مسیح در فرقه ها متفاوت است. به عنوان مثال، بازسازی گرایی، اصلاح طلبان مسیح را به عنوان یک مرد رد کردند و این مفهوم را از کتاب های دعای خود حذف کردند. ارتدوکس ها به مسیحا ایمان دارند و همچنان منتظرند. از سوی دیگر، محافظه کار، عقیده منجی خود را با اصطلاحی مسیحایی بیان می کند. انتظار برای منجی اکثریت قریب به اتفاق منجر به ظهور بسیاری از مسیحیان دروغین شده است. مهمترین آنها ساباتای سویی است. مسیحیت جایگاه مهمی در یهودیت دارد. هم تبعید بابل (پیش از میلاد 586) و هم اشغال یاروسلیم توسط رومیان (70 پس از میلاد) این اعتقاد را تأیید می کنند. آنها بر این باورند که شخصی از تبار داوود آمده و آنها را از همه رنج ها نجات می دهد و با خود به سرزمین مقدس می برد. یهودیان بر این باورند که وقتی مسیح می آید، پادشاهی خدا را تشکیل می دهد و معبد سلیمان را بنا می کند. مسیحیت در بین فرقه ها متفاوت است. به عنوان مثال در بازسازی گرایی، اصلاح طلبان مسیح را به عنوان شخص رد می کنند و این مفهوم را از کتاب های دعا بیرون می کنند. ارتدوکس ها مسیح را باور می کنند و در انتظار او هستند. محافظه کاران نماینده مسیحیت با دوره مسیحایی هستند. در نتیجه به دلیل اکثریت زیادی که منتظر مسیح بودند، مسیحای آپوکریفا زیادی ظاهر شدند. یکی از مهمترین آنها ساباتای سویی نام دارد.

کتاب حاضر، جلد دوم از این مجموعه است که در آن به بررسی اعمال یهودیانی می‌پردازد که با مخفی داشتن گرایش باطنی و تعلق‌خاطر خود در جهان مسیحیت و اسلام و لطمات بسیاری را در ساحات فکری، فرهنگی و معاملات سیاسی، اجتماعی به این دو دین می‌زنند. نگارنده اثر حاضر، سعی بر طرح این موضوع و برشمردن سابقه و لاحقه این واقعه در جهان اسلام کرده است. نویسنده در تحقیق و نگارش اثر حاضر و بررسی نقطه عطف‌های رفته بر تاریخ اسلام و عمل یهودیان در شرق اسلامی، دچار اشتباه‌ها و سوءبرداشت‌هایی شده که شایسته محققان بی‌غرض و پژوهشگران نیست.

پيدايش مدعيان پيامبري و نجات دهنده هم کيشان از ظلم و ستم و يوغ حکمرانان، هميشه و در تمام دوران تاريخي و در همه اديان و مذاهب وجود داشته است. در قوم يهود نيز عقيده به منجي و هدايت کننده يهوديان سابقه داشته و چندين بار اتفاق افتاده است. يکي از اين مدعيان که در امپراتوري عثماني ادعاي مسيحايي کرد و به پيامبر دروغين معروف شد، شبتاي صوي است. وي در امپراتوري عثماني که يکي از کانون هاي فعال يهوديان بود به فعاليت پرداخته و فرقه رازآميز دونمه را بنيان نهاد. در اين مقاله سعي شده است که علت و چگونگي ورود يهوديان به امپراتوري عثماني به عنوان مقدمه، زمينه هاي پيدايش جنبش شبتاي صوي و اهداف، فعاليت ها، عقايد و نقش پيروان اين جنبش در حکومت عثماني مورد تحقيق و بررسي قرار گيرد.

فرقه «دونمه» یک فرقه یهودی _ اسلامی است که شکل‌گیری آن، ریشه در ادعاهای دروغین عارف‌نمایی یهودی به نام «شبتای صوی» دارد. او که در تاریخ ادیان به عنوان یک یهودی مسلمان شده شناخته می‌شود، در دوره یهودی بودن حیات خویش با کمک پیامبر دروغین دیگری به نام «ناتان غزّه‌ای» ادعای پیامبری و سپس خدایی نمود و با جذابیتی که در ابعاد مختلف شخصیتش وجود داشت به سرعت پیروانی را به گرد خود فراهم آورد. لیکن پس از آن‌که از سوی علمای یهود مورد تکفیر قرار گرفت، با فشار سلطان عثمانی، به ظاهر مسلمان گشت و به «محمد افندی» تغییر نام داد و در همین وضعیت نیز درگذشت. اما این پایان جریان شبتایی نبود و برخی از پیروان یهودی وی با طرح ادعاهایی جدید، مقدمات تشکیل فرقه‌ای را فراهم آوردند که «دونمه» نامیده می‌شود. این فرقه نه تنها آسیب‌های فراوانی را بر یهودیت وارد نمود، بلکه در سقوط حکومت عثمانی و حاکمیت اسلام در ترکیه نیز نقش به‌سزایی داشته است. در این مقاله سعی شده تا ضمن تبیین شخصیت شبتای‌صوی به عنوان خاستگاه اصلی این جریان؛ رابطه میان این مدعیان دروغین و تاسیس فرقه دونمه، و تاثیر آن بر جامعه یهودی و اسلامی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد.

دین یهود مانند دیگر ادیان، فرقه و انشعابات متعددی دارد. دونمه واژه‌ای ترکی به معنای از دین برگشتگان یا مرتدان، یکی از فرقه‌های دین یهود است. این واژه را ترکان مسلمان بر پیروان شبتای اطلاق کردند که به پیروی از او اسلام آوردند. شاخصه اصلی این فرقه باطنی بودن آن است؛ به این ترتیب که پیروان آن در ظاهر مسلمان اما در باطن به دین یهود هستند. این فرقه مانند تمامی فرق دیگر اصول و عقایدی دارد و به آداب و رسومی پایبند است. آشنایی با اصول و مبانی و آداب و رسوم این فرقه از اهمیت بالایی برخوردار است. چرا که همین باطنی بودن، ضرورت بحث و تحقیق درباره این فرقه را دوچندان می‌کند. افزون بر اینکه این فرقه امروزه در ترکیه فعالیت داشته و در حیات سیاسی و اجتماعی مردم آن کشور و حتی منطقه تاثیرگذار است.