مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

راسل و ویتگنشتاین به عنوان نمایندگان نخستین فلسفه تحلیلی، علاقه زیادی به زبان و پژوهشهای زبانی دارند. هر دو به عنوان یک اتمیست منطقی علاقمند به پژوهش درباب رابطه زبان و واقعیت هستند. ولی باید توجه کرد که نحوه ترسیم رابطه زبان و واقعیت نزد آن دو ، تا حدودی ، با هم فرق می کند. عوامل زیادی در این امر موثر هستند که از مهمترین آنها می توان به نگاه متفاوت آنها به منطق اشاره نمود. جالب توجه است که نتیجه نگاه متفاوت آنها به منطق، تفاوت نگاه آنها به واقعیت را نیز رقم می زند. راسل و ویتگنشتاین بر این عقیده‌اند که فلسفه همان تحلیل منطقی گزاره‌ها به اجزاء تشکیل دهنده نهایی آن‌هاست و این اجزاء قالب های سازنده واقعیت را نمایش می دهند. تفاوت آن‌ها در اینجاست که راسل تحلیل منطقی خود را از طریق نظریه معرفت شناختی آشنایی پیش می برد، ولی ویتگنشتاین در تحلیل منطقی خود بیشتر به طرح کانت نظر دارد. به عبارت ساده تر، راسل فکر می کند که اجزاء تشکیل دهنده‌ی واقعیت باید اشیایی باشند که می توان از طریق ادراک مستقیم با آن‌ها آشنا شد، ولی ویتگنشتاین، همانند کانت، به دنبال شرایط امکان بازنمایی زبانی واقعیت است. هدف اصلی او این نیست، که همانند راسل، ماهیت دقیق اشیا را ثابت کند؛ بلکه او می خواهد بگوید که وجود اشیا و اوضاع اتمی شرط اصلی بازنمایی واقعیت است.

یکی از فیلسوفانی که نقش تعیین‌کننده‌ای در رشد و پیشرفت فلسفة تحلیلی داشته، «برتراند راسل» است. با آن که وی در طول حیات فلسفی خویش مواضع فلسفی گوناگونی را اتخاذ کرد و آراء متفاوت و گاه متضادی را مطرح ساخت، آن بخش از اندیشة وی که از آن تحت عنوان «فلسفة اتمیسم منطقی» یاد می‌شود، یکی از مهم‌ترین نقاط عطف در تاریخ فلسفة تحلیلی به شمار می‌آید. راسل جسته و گریخته دربارة فلسفة اتمیسم منطقی سخن رانده است، اما یکی از بهترین و در عین حال مختصرترین منابع برای آشنایی با آن، مجموعه‌ای است متشکل از هشت درس گفتاری که وی در سال 1918 ارائه کرده است. امروزه این درس گفتارها در عین اختصار به عنوان یکی از متون اصلی فلسفة تحلیلی به شمار می‌آیند. از این رو ترجمة این اثر می‌تواند برای علاقه‌مندان و پژوهشگران فلسفة تحلیلی مفید باشد.