مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

قرآن کريم مکرر از زبان وعد و وعيد بهره مي برد. گروه هايي را تهديد به عذاب بي پايان کرده و گروه هايي را به بهشت جاودان وعده داده است. متکلمين وعيدهاي قرآن را مورد تامل جدي قرارداده و در باب مفهوم و مقصود آن ها آراء متفاوتي مطرح کرده اند. وعيديه همه آنها را لازم الاجرا دانسته اند. متکلمان اماميه و اشاعره، خلف وعيد را جايز بلکه واجب شمرده اند. مهم ترين چالش در مقابل اين گروه آن بوده است که تجويز خلف وعيد مستلزم کذب سخن خداوند است. اين اشکال را به صورت هاي مختلف پاسخ داده اند. در اين مقاله پاسخ هاي مختلف اين مشکل نخست مطرح شده و سپس مورد بررسي و نقد قرارگرفته شده است. حاصل بررسي آن بوده که هيچ يک از پاسخ هاي مطرح شده رضايت بخش نيست. آنگاه به طرح اين مساله پرداخته شده که برخلاف تصور متکلمان زبان وعد و وعيد در قرآن زباني است ويژه با قواعد و مختصات ويژه، و از آنجا که زباني توصيفي نيست به قواعد زبان توصيفي تن در نمي دهد. در فرازي ديگر سعي شده مختصات زبان وعد و وعيد در سه بخش بررسي شود:1- زبان وعد و عيد زبان خوف و رجاء است، لذا هر گونه تفسيري از آن که با آموزه خوف و رجاء سازگار نباشد، مقبول نيست.2- به همين دليل اين زبان، عام است و از تخصيص ابا دارد، لذا تفسيرهايي که براي حل مشکل کذب سخن الهي، وعيدها و حتي وعده ها را مشروط مي شمارند، کارکرد اين زبان را نفي مي کنند.3- و نيز، به همين دليل اين زبان از حيث واقع نمايي، بر ابهام استوار بوده و از وضوح و روشني ابا دارد. بنابراين، اصرار بر واقع نمايي يا نمادين بودنش با کار کرد آن ناسازگار است.