مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش بر آن است تا با مراجعه به آیات قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام به بررسی خواب و رؤیا بپردازد . پژوهش حاضر برای رسیدن به هدف کلی خود، اهداف ویژه ای شامل: مفهوم شناسی خواب و رؤیا، اقسام آن، حجیت رؤیا و تعبیر آن، آداب خواب و فوائد خواب ورؤیا را به عنوان اهداف جزئی طرح و انتخاب نموده است . با توجه به ماهیت، اهداف و امکانات تحقیق، روش تحقیق توصیفی تحلیلی، برای موضوع انتخاب و پس از تجزیه و تحلیل مطالب در فصل چهارم، نتایج ذیل حاصل شد: خواب، حالتی است که بواسطه ی بالا رفتن بخار رطوبتها در پی سستی اعصاب مغز، حیوان را فرا می گیرد و در نتیجه حواس او را از کار باز می دارد. رؤیا، عبارتست از آنچه که یک انسان خواب رفته، در عالم خواب مشاهده می کند . خواب شامل خواب طبیعی و مصنوعی می باشد که خواب طبیعی پدیده ی رؤیا را به همراه دارد. رؤیا نیز خود دارای اقسامی است. رؤیا از دیدگاه قرآن و روایات شامل رؤیاهای صادقه و کاذبه است و از حیث منشأ دارای چنین اقسامی است: 1 غیبی 2 شیطانی 3 ارضائی 4 حکایی 5 مزاجی 6 ذهنی7 حسی 8 رفتاری 9 رجعی 10 تسخیری. و در نهایت می توان رؤیا را از حیث محتوی شامل رؤیاهای صریح، نیمه صریح و غیر صریح دانست . در بررسی رؤیا از حیث حجیت، حجیت رؤیای انبیاء و معصومین علیهم السلام به طور مطلق اثبات گردید و رؤیای افراد عادی فاقد حجیت دانسته شد . تعبیر رؤیا، تفاوت آن با تأویل، اکتسابی نبودن علم تعبیر از عناوینی است که در بخش تعبیر مورد توجه واقع گشته، همچنین در این بخش عوامل تأثیر گذار بر رؤیا و تعبیر آن بدین شرح مورد بررسی قرار گرفت: 1 علم و دانش 2 ایمان و تقوی 3 رفتار و عملکرد 4 صفات نفسانی 5 قصد و نیت 6 القائات شیطانی 7 مزاج 8 غذا 9 بیماری 10 وضعیت محیط 11 زمان 12 مشغولیت ذهنی 13 بلوغ. از دیگر مسائل مورد بحث در این قسمت، نقش تعبیر در تأویل رؤیا و شرایط معبر نظیر: 1 تهذیب 2 حفظ اصول 3 ترکیب و تألیف اصول 4 پرهیز از دخالت دادن رأی خود در تعبیر 5 آگاهی از علم زجر و فال می باشد . علاوه بر مطالب مذکور، وجوهی نیز برای تعبیر تحت عناوین: 1 تعبیر به قرآن 2 عبیر به روایت 3 تعبیر به امثال 4 تعبیر به معانی و رموز 5 تعبیر به ضد 6 تعبیر به لفظ و واژه 7 تعبیر به اسامی 8 تعبیر به مشابه 9 تعبیر به صفت ذکر شده است . عنوان پایانی تعبیر، مهلت تعبیر رؤیاست . پس از آشنایی با تعبیر به ذکر مطالبی پیرامون آداب خواب پرداخته شده است. این مطالب عبارتند از: پر خوابی، کم خوابی، مکان خواب، زمان خواب که مشتمل بر زمان های مناسب و نا مناسب برای خواب می باشد. طهارت و نظافت، قرائت قرآن و ادعیه، رسیدگی به اعمال روز، نحوه ی خوابیدن و دعا به هنگام برخاستن از خواب، از دیگر آداب خواب می باشند. آخرین مبحث مورد تحلیل در این پروژه، فوائد خواب و رؤیا می باشد که عبارتند از: 1 اثبات وجود روح، تجرد و بقای آن 2 امکان ثواب و عقاب در عالم برزخ 3 بر حق بودن معاد و قیامت 4 درک بهتر مرگ 5 امکان طول عمر 6 دریافت وحی 7 خبر از آینده و پرده برداشتن از غیب 8 امتحان و آزمایش 9 ارشاد و هدایت الهی 10 ارائه پیام و راهنمایی 11 توفیق الهی 12 تعلیم و آموزش 13 ایجاد تحولات مثبت و سازنده در رفتار و کردار انسان 14 بخشش گناهان مؤمن 15 عقوبت جنایتکاران 16 بشارتی از جانب خداوند 17 پی بردن به شخصیت درونی 18 استراحت و تجدید قوا 19 ارضاء خواسته ها و آرامش روحی و روانی 20 درمان بیماری های روحی و روانی 21 جلوگیری از اختلالات عصبی و روانی 22 ساماندهی و طبقه بندی اطلاعات دریافتی روز . محقق در این پروژه با محدودیت هایی چون نداشتن زمان کافی برای بررسی عمیق مطالب و نداشتن تخصص در برخی از علوم مرتبط با این تحقیق، نظیر علم فلسفه و همچنین تکرار مطالب واحد در کتب مختلف و بررسی مسائل سطحی در آن ها، روبرو بوده است . در پایان پیشنهاد می گردد پژوهشگران به بررسی عمیق تر نقش روح در تحقق رؤیا و عوالم سیر روح در هنگام وقوع رؤیا بپردازند، که البته این امر نیازمند سطح علمی بالاتری است .