مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

در پژوهش ها و مطالعات تاريخی بارها به اصطلاحات و مفاهيمی بر می خوريم كه كاربرد فراوانی در ادبيات تاريخی، جغرافيايی، سياسی، فقهی و ادبی ما دارد. اين مفاهيم و اصطلاحات هر كدام به فراخور بار معنايی كه در بردارند، از تاريخی كم و بيش شناخته شده برخوردارند. اما تعدادی از اين اصطلاحات به رغم كاربرد و اهميت تاريخی فراوان از گذشته ای روشن و شناخته شده بی بهره اند. يكي از اين مفاهيم، اصطلاح پركاربرد «بيضه اسلام» است كه با وجود استعمال قابل ملاحظه اش در ادبيات تاريخی، فقهی و سياسی ما به ويژه در دو سه سده اخير، به نظر می رسد هنوز تحقيق جامع و مشخصی پيرامون تطور تاريخی، خاستگاه اصلی و چرايی و چگونگی استعمالش صورت نگرفته است. از همين رو در پژوهش پيش رو تلاش گرديده با تكيه بر ريشه شناسی اين اصطلاح و بهره گيری از منابع تاريخ ايران باستان، كتب فقهی فقهای برجسته شيعه، متون نظم و نثر فارسی و منابع دست اول تاريخ معاصر ايران و ارائه ديدگاهی بديع ـ و البته قابل انتقاد و بحث و بررسی بيشتر ـ گامی در جهت شناخت بهتر تطور تاريخی و خاستگاه اصلی اين مفهوم فقهی ـ سياسی برداشته شود.