مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع رساله مقایسه ی تطبیقی جنگهای زمان پیامبر (ص) و عصر فتوحات (سال 11 تا 35 ه.ق) است، چرا که جنگ و جهاد از مسائل مهم عصر پیامبر (ص) و خلفای بعد از او می باشد، البته در اسلام شرایطی خاص و با رعایت اصولی اجازه ی جنگ به مسلمانان داده شده است. بنیادی ترین سوال رساله عبارتست از اینکه استراتژی و اهداف نظامی پیامبر (ص) و رهبران دوره ی فتوحات بر پایه ی چه اصولی بود و فرضیه ی اصلی عبارتست از اینکه، استراتژی نظامی پیامبر (ص) طبق هدف اصلی اسلام یعنی فلاح و نجات انسان بر پایه حداقل درگیری نظامی و تلفات جانی بود و در عصر فتوحات عموماً مبتنی بر کشتار و بدست آوردن غنایم بود. روند تحقیق این نتایج را حاصل نمود که در اسلام صلح بر جنگ ارجحیّت دارد، اما در شرایطی که مسلمانان در معرض انواع تهاجمات قرار بگیرند، اجازه جنگ به آنان داده شده است. بررسی جنگهای عصر پیامبر (ص) نشان می دهد که عمده ترین هدف آن حضرت (ص) گسترش اسلام بوده است و با دوره های بعد از خود تفاوتهای عمده دارد. تاکتیکهای نظامی ایشان عبارت بود از: پیشقدم نشدن در جنگ، رعایت حقوق اسرا و زنان در طی جنگ و... .همچنین در عصر پیامبر (ص) رهبران بیشتر از مهاجران و کارگزاران آنان از صحابه انتخاب میشدند، اما در عصر خلفا روند کلی فتوحات نظامی نشان می دهد که سه هدف گسترش اسلام، توسعه ی قلمرو و کسب غنیمت از اهداف مسلمانان بوده است البته و به اصل گسترش اسلام بویژه در دوره ی عثمان توجه کمتری شده است و در مورد کارگزاران خلفا در دوره ی ابوبکر بیشتر کارگزاران همان کارگزاران منتخب دوره ی پیامبر (ص) بودند ولی خلفا ی بعدی آنان را تغییر دادند، بویژه در دوره ی عثمان که بیشتر خویشاوندان خود و بنی امیه را روی کار آورده است.