مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «أسباب حدوث الحروف» نوشته شیخ الرئیس، حسین بن عبدالله ابن سینا مي باشد. مولف، در این کتاب ابتدا به چگونگی تولید حروف پرداخته، سپس فصلی را به آناتومی اندام‌ های صوتی اختصاص داده است. واژگانی که ابن سینا در این علم به کار برده، در دیگر آثار او دیده نمی ‌شود و ممکن است برگردانی از اصطلاحات هندیان باشد، بنابراین چنین به نظر می ‌رسد که ابوعلی سینا، از روش هندیان در بحث حروف آگاهی داشته است. رساله اسباب حدوث الحروف، نظریات بدیع و ارزشمند ابن سینا در زمینه علم تجوید که شامل مخارج حروف و پدید آمدن اصوات عربی و شیوه مطالعاتی اوست، در برگرفته است. مهارت های پزشکی و آزمایشگاهی و تحلیل های وی، باعث شد تا روشی نوین را در مطالعات مربوط به شناخت جایگاه های تلفظ حروف و کیفیت استماع آن پایه گذاری کند. در فصل اول، چگونگی ایجاد صدا را توضیح می‌ دهد که تموج هوا، از علل آن می‌ باشد و خود تموج هوا، دارای دو علت قرع و قلع می ‌باشد. در فصل دوم، سبب حدوث حروف بررسی گردیده است که در واقع حروف، به منزله هیئتی هستند برای صوت که بر آن عارض می‌ گردند تا صوتی از صوت دیگر تمییز داده شود. در فصل سوم، اعضای دخیل در ادای حروف که عبارتند از حنجره و زبان، مورد بررسی واقع گردیده‌ اند. ابن سینا، می‌ گوید: حنجره، از سه غضروف ترکیب شده است که با تنگ یا گشاد شدن حنجره، حروف مختلفی از آن ایجاد می‌ گردند. فصل چهارم، اسباب جزئیه تک تک حروف عربی را بررسی می‌ کند. در آخرین و ششمین فصل رساله، حروفی که بدون استفاده از حرکات نطقیه، حاصل می‌ شوند، مورد بررسی قرار گرفته ‌اند.