در دفتر دوم این کتاب بحث حجیت ذاتیه عقل نطرح شده است و ارتباط دین، علم و فکر به صورت جداگانه شرح داده شده است.
اولین موضوع حجیت ذاتی عقل است که پایه و اساس حج
... جیت وحی و دین می باشد. بیان رابطۀ عقل و دین و عدم تعارض میان این دو در جلد اول مورد بحث قرار گرفت. بخش دوم این مجلد به دو بحث مهم اختصاص دارد. فصل اول انکه به بحث درباره ارتباط عقل و علم مربوط می شود که در آن لزوم تلازم عقل با علم حقیقی که از ذوات مقدسۀ چهارده معصوم (ع) سرچشمه میگیرد اثبات شده و این حقیقت روشن گشته که عقل از امامت و هدایت علم واقعی یعنی وحی بی نیاز نیست. همچنین معنای صحیح حکمت و پیوستگی آن با عقل در این فصل مطرح شده است.
در فصل دوم به بحث درباره ارتباط عقل و فکر پرداخته و روشن می شود که تفکر، به خودی خود دارای هیچگونه ارزشی نیست. نور عقل و نور علم هستند که به تفکرات عاقلانه و عالمانه ارزش می بخشند. سپس نقش تفکرات عالمانه در رفع حجاب از عقل بازنمایی شده است. در این کتاب بیشتر مباحث بر محوریت احادیث کتاب العقل و الجهل اصول کافی مطرح شده است.
فهرست مطالب کتاب به این قرار است: بخش اول: شرع درونی و عقل برونی شامل حجیت عقل، عقل و دین، کمال و زوال عقل؛ مرگ و زندگی قلب. بخش دوم: عقل و علم و فکر شامل عقل و علم، عقل و فکر.
بیشتر