مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

بررسی تطبیقی جایگاه حقوق انسان و کرامت او در متون اسلامی از جمله نهج‌البلاغه از سویی، و مسئله حقوق انسان‌ها در اعلامیه جهانی حقوق بشر از سوی دیگر، از مباحث جدی مورد توجه پژوهشگران دینی دوران معاصر می‌باشد. یافتن پاسخ مناسب برای اقناع نسل پرسشگر امروز، می‌تواند چهره واقعی دین اسلام و پیشوایان آن را آشکار سازد. نتیجه‌ای که در پایان رساله از این پژوهش گرفته شده این است که حقوق بشر در نهج‌البلاغه به عنوان حقوق بشری الهی، با دیدگاه انسان‌شناسی و منطبق با مصالح و قوانین تکوین و تشریع بیان شده و از این نظر برتری کاملی بر اعلامیه‌ جهانی حقوق بشر دارد؛ زیرا مبنای تدوین اعلامیه مذکور، روابط مابین حکومت‌ها و جلوگیری از تضییع حقوق بشر در تمام کشورهای جهان است و به سایر موارد مرتبط با روش و اخلاق حکومت‌داری توجهی نشده؛ در صورتی که در کلام مولا? به آن موارد نیز تصریح و تأکید شده است. همچنین این اعلامیه به دلیل تعریف نامحدود از آزادی‌ها و لحاظ‌نکردن معنویت و تعالی روح بشر و هدف خلقت او، برخی ابعاد روحی و معنوی بشریت را نادیده گرفته و امکان سوءاستفاده یا انحراف از برخی مواد آن بیشتر است. مزیت دیگر حقوق بشر در نهج‌البلاغه‌، ضمانت اجرای آن است که از یک سو ضمانتی درون‌فردی، از جهت اعتقاد به خدا و معاد و همچنین آگاهی افراد جامعه نسبت به حقوق خود و دیگران است، و از سوی دیگر، مجازات‌های عادلانه برای افرادی که حقوق اساسی مردم را زیر پا می‌گذارند، وضع گردیده است. از جمله حقوق مورد احترام و مصرّح در نهج‌البلاغه‌، حق آزادی بیان، نصیحت حاکمان، حق مخالفان و زندانیان، اقلیت‌های دینی، یتیمان و همسایگان، حق زنان، حق مردم در دستیابی به اطلاعات، انتخاب شغل، حق رأی، حق مردم در برخورداری از یک حاکم عادل، عدالت در استفاده از بیت‌المال، حق مردم در اعتراض و انتقاد خیرخواهانه به زمامداران و شکایت از آنان، حق امنیت سیاسی و اجتماعی و… می‌باشد. روش این پژوهش، استقرایی بوده و با تحقیق کتابخانه‌ای تکمیل گردیده است. پس از چکیده و دیباچه، فصل اول به کلیات اختصاص یافته، در فصل دوم به تاریخچه کوتاهی از حقوق بشر در جهان پرداخته، ضمن درج متن کامل اعلامیه حقوق بشر، به دلایل تدوین این اعلامیه اشاره شده است. همچنین، حقوق بشر در مکاتب بشری و الهی و تفاوت آن دو نیز بررسی گردیده است. در فصل سوم (فصل اصلی رساله) با استفاده از شروح نهج‌البلاغه و کتب و مقالاتی که در این موضوع نوشته شده‌اند، نکات مرتبط با موضوع حقوق بشر، از نهج‌البلاغه استخراج و بررسی گردیده و آیاتی نیز از قرآن کریم به تناسب موضوعات آورده شده و سپس بررسی تطبیقی مختصری با مواد اعلامیه جهانی حقوق بشر انجام یافته است.