جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رسالة «وصال احمدی» یا «اواخر حیات مجدّدِ ألْفِ ثانی» درحقیقت تکملة تذکره‌‌ای موسوم به «زبدة‌المقامات» یا «برکات احمدیة باقیه» است که در بابِ زندگی، آثار، احوال و ملفوظات شیخ احمد سرهندی، ملقّب به امام ربّانی و مجدّد ألْفِ ثانی و برخی از خلفا و فرزندان او نگاشته شده است. نویسندة این رساله بدرُالدّین سِرهندی، صوفی و سیره‌نویس مشهور طریقت نقشبندیه در قرن یازدهم هجری است. بدرُالدّین، این رسالة کوتاه و مختصر را در تکمیل و اتمامِ کتاب «زبدة‌المقامات» اثر خواجه محمّدهاشم کِشْمی تحریر کرد که به‌ناچار از به‌پایان‌رساندنِ این کتاب و نَقلِ وقایع و حوادث روزهای پایانی حیاتِ شیخ احمد، بازمانده بود. رسالة «وصال احمدی» حاوی اطّلاعاتی موثّق، بی‌بدیل و گران‌مایه از آخرین روزهای حیات شیخ احمد سرهندی است که دست‌اوّل و بی‌‌واسطه‌ نقل می‌شود و برای شناختِ دقیق‌تر احوال و عقاید او ضروری است. این رساله علی‌رغم شهرتش نزد مجدّدیان و اهمیّتش در تحقیقات، کم‌یاب و مکتوم و مغفول مانده است. در این پژوهش تلاش شده تا علاوه‌بر تصحیح نسخه و افزودن تعلیقات و توضیحات سبک‌شناسانه، به معرّفی، تحلیل و تبیین جایگاه آن و مؤلّفش در طریقت نقشبندیة مجددیّه پرداخته شود. این پژوهش به روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای انجام شده است.

خطبة همّام، مشهور به خطبة اوصاف پارسایان (متّقین)، از مهم‌ترین و مشهورترین خطبه‌های امیرالمؤمنین علی(ع) در نهج‌البلاغه است. اهمیّت این خطبه، به‌لحاظ اشتمالش بر معانی دقیق و معارف لطیف، بر پژوهندگان پوشیده نیست؛ امّا علاوه‌بر همة دلایلی که مفسّران این کتاب مستطاب، در باب فراگیری و محبوبیّتش نقل می‌کنند، آنچه این خطبه را از سایر خطبه‌های نهج‌البلاغه، ممتاز و ممیّز می‌دارد، شگفتی و خرق عادتی است که در روایت این خطبه نهفته است. شنوندة این سخنان گوهرین، همّام، پس از شنیدن کلام امیرالمؤمنین(ع) جان می‌سپارد، تا فضایِ روایت، رازآلود و اعجاب‌برانگیز بماند و خواننده را در بُهت و حیرت بگذارد. بر‌‌اساس این پژوهش، انتقالِ بصریِ صُور غیبی و مفاهیم معنوی از مرادان به مریدان با استناد به معارف نهج‌البلاغه و خاندان عصمت(ع) اثبات می‌شود؛ چنان‌که به نظر می‌رسد همّام بیش از آنکه گرفتار و شیفتة شیوایی و فصاحت ظاهری کلام امام(ع) شود، بر اثر انتقال تصویر غیبی و مشاهدة امر قدسی، کالبد تهی می‌کند. نویسندگان در پژوهش حاضر، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی و تحلیل این روایت پرداخته‌اند تا راز طراوت و زیباییِ رواییِ آن را بیابند.