جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عشق از مسائل بنیادین عرفان است، چنان‌که بدون در نظرگرفتن آن عرفان و حکمت متعالیه قابل‌فهم نیست. در ادبیات عرفانی نیز عشق از جایگاه بالایی برخورداربوده و هست؛ ازاین‌رو بخش زیادی از ادبیات عرفانی به این موضوع اختصاص دارد. در ادبیات عرفانی به­خصوص در کلام شیخ علاءالدوله و امام خمینی (ره) که موردبحث این تحقیق است، عشق را می‌توان از جنبة حقیقی موردبررسی قرارداد. جریان عرفان عاشقانه در بعد نظری و عملی دارای ویژگی‌هایی است که در اشعار علاءالدوله می‌توان­دریافت که چگونه توانسته­است جریان عرفان عاشقانه را در اشعار خود به کاربرد و در مقایسه با اندیشه‌های حضرت امام (ره) در این موضوع، می‌توان­دریافت که عرفان عاشقانة شاعران خراسان تا چه حدّ توانسته­است در آرای عرفانی یک عارف معاصر هرچند با مشربی متفاوت، تأثیرگذار باشد. دست­آورد پژوهش به‌طور مشخص این است که امام خمینی(ره) به‌عنوان عارفی برخاسته از مکتب ابن عربی و با مشرب صدرایی، مبانی عرفان عاشقانة خراسان را می‌پذیرد و در دیوان اشعار خود به‌گونه‌ای دیگر بیان می‌دارد؛ اما گاه به‌خصوص در اشعار خود، همان اصول را به‌گونه‌ای دیگر و به بیانی رایج در مکتب ابن عربی، مطرح ساخته­است و تحت تأثیر رویکرد رایج در فقه شیعی، به اصول ناظر به برخی از سنن عرفان عاشقانه، همچون عشق مجازی، توجهی نداشته­است.