جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

يکي از مسائل مطرح درباره حجاب، فردي يا اجتماعي بودن آن است که دو ديدگاه متفاوت درباره آن ارائه شده است: برخي حجاب را امري فردي قلمداد کرده و مداخله حکومت اسلامي در امر حجاب را مجاز ندانسته و گروهي آن را امري اجتماعي تلقي کرده، تأکيد مي‌کنند: نه‌تنها حکومت اسلامي مجاز به دخالت است، بلکه حتي وظيفه اوست. پژوهش حاضر به روش توصيفي ـ تحليلي و با هدف بررسي اين مسئله از ديدگاه قرآن صورت داده شده و حاکي از آن است که مفهوم «امر فردي» و «امر اجتماعي» مربوط به دو حوزه جداگانه است:‌ يکي حوزه رفتار و ديگري حوزه حکم شرعي، و در هر دو حوزه تعريف و معيار مشخصي دارند. دلايل و شواهد قرآني بيانگر آن است که حجاب، هم به‌مثابه «رفتار اختياري زنان» و هم به‌منزله «حکم شرعي» داراي معيارهاي امر اجتماعي است، نه امر فردي و بدين‌روي، حجاب از ديدگاه قرآن امري اجتماعي و در حيطه دخالت حکومت اسلامي است.

برخي روايات با تعبير «أَعْرِبُوا الْقُرْآنَ» به اعرابِ قرآن امر كرده است. مفسران، دانشمندان علوم قرآني و شارحان حديث، احتمالات مختلفي دربارة معناي اين روايات مطرح کرده اند. اين پژوهش با هدف تبيين بهتر و روشن تر اين روايات به بررسي، شرح و تفسير آنها پرداخته و به اين نتيجه رسيده است که «اعربوا» در برخي از اين روايات، از اعراب به معناي اثرِ ظاهر يا مقدري مشتق شده است که به موجب عوامل مختلف در آخر کلماتِ مُعْرَبْ آورده مي شود؛ در نتيجه «اعربوا» در آنها امر به درست خواندن کلمات قرآن از نظر اعراب است که خلاف آن «لحن» به معناي خطا در اعراب کلمات است. در برخي ديگر نيز «اعربوا» از اعراب، به معناي روشن و بيان کردن معاني کلمات مشتق شده، و امر به تأمل و تدبر در معناي کلمات و آيات قرآن است.

پایان نامه حاضر از یک مقدمه و پنج فصل تشکیل شده است: در مقدمه از واژه هایی چون جهاد، قتال و حرب بحث شده، و هدف از جهاد و اولین آیه جهاد بیان گردیده است. فصل اول درباره آیات وجوب جهاد، وجوب کفایی یا عینی، آمادگی دفاعی در قرآن و روایات مربوط و فصل دوم در خصوص کارهان، متخلفان و فراریان از جهاد است. در فصل سوم از معذوران از جهاد و بهانه یا عذر واهی از شرکت در جهاد به جهت گرمی هوا، وقوع در فتنه و عدم امنیت سخن رفته است. فصل چهارم به کسانی که باید با آنها جنگید اختصاص دارد؛ نظیر: مشرکین، اهل کتاب و بغاة. در فصل پنجم از این موضوعات بحث شده است: آداب و مقررات جنگ در اسلام، جنگ در ماه حرام، نسخ حرمت جنگ در ماه حرام، مصادیق اعتداء در روایات، مقابله به مثل در جنگ، جواز جنگ در کنار مسجد الحرام، مهلت دادن برای فکر و تحقیق، روحیه دادن به مجاهدان، صبر و پایداری در جنگ.

پیوست در منابع دیجیتالی