جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ابوطالب، برپایه داده‌های تاریخی، یکی از شخصیت­های بزرگ دوره پایانی تاریخ جاهلیت عرب و عهد آغازین اسلامی و دارای نقشی موثر و مثبت در حیات نبوی بود. وی با اینکه به حکم جایگاه سنتی خود، سه مأموریت دفاع از خانواده و انسجام آن، محافظت از نظام قبیله، شهر و ساختار آن، و ایفای نقش مراقبت از آیین­ها و باورهای پذیرفته شده را بر عهده داشت، اما به‌رغم همه اینها، در معرض انتخاب دیگری بود که در نهایت دگردیسی ملایم جامعه را به سوی حقیقت میسر می­ساخت،‌ هر چند کنشگری­های او درنگاه همترازان و بزرگان مکه از وجاهت قابل دفاعی برخوردار نبود. مقاله پیش رو، با عنایت به این پرسش کانونی که ابوطالب در چالش سنت و حقیقت چگونه عمل کرد و آیا در حمایت از پیامبر$ دغدغه حقیقت داشت یا به حکم موقعیت اجتماعی و فرهنگی، حمایت از عصبه عشیره/ قبیله، می­کوشد بر مبنای تئوری انتخاب گِلَسِر که تلاشی برای تبیین اقدام آدمیان در برگزیدن مسیر زندگی براساس نیازهای پایه‌ای است،‌ با روش تاریخی و تحلیل مضمون، پاسخ قابل دفاعی برای آن عرضه کند، بی آنکه بر کشمکش­های عقیدتی اصراری ورزد. فرضیه مقاله آن است که کنشگری‌های او‌ در مواجهه با پیش‌آمدها،‌ تابع حقیقت‌خواهی شکل می‌گرفت نه دفاع از سنت. البته نویسنده اذعان دارد که درباره ابوطالب،‌ کنش‌ها و گرایش­های عقیدتی او آثار فراوانی پدید آمده، اما از منظر نوشته حاضرکه رویکردی انسان‌شناسانه و فراتر از نگره‌های دینی دارد، هنوز بایسته بحث و گفتگو است.