جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تاکنون از سوی صاحب‌نظران سیاسی و مذهبی نظریات مختلفی برای تحلیل و بررسی شکل‌گیری و عملکرد فرقه بهائیت ارائه شده است. این نظریات از جنبش کمونیستی تا اقلیت دینی و جنبش اجتماعی را شامل می‌شود(پیشینه). به نظر می‌رسد این نظریات، جامعیت لازم برای تحلیل فرقه بهائیت را ندارند(مسئله). بنابراین سؤال تحقیق این است که کدام نظریه برای تحلیل این فرقه مناسب می‌باشد(سؤال). فرضیه تحقیق این است که با توجه به مبانی فکری بهائیت و عملکرد این فرقه تاکنون، نظریه فتنه سیاسی _ مذهبی، مناسب‌ترین نظریه برای تحلیل آن است(فرضیه). در این نوشتار ضمن بازخوانی نظریات ارائه شده و نقد و بررسی آنها، با بهره‌گیری از نظریه فتنه سیاسی _ مذهبی به تحلیل عملکرد این فرقه می‌پردازیم. البته برخی از نظریات مستقیماً به بهائیت نپرداخته و نقطه عزیمت تحلیل خود را فرقه بابیه در نظر گرفته‌اند که با توجه همپوشانی این دو فرقه، آنها را نیز بیان می‌کنیم. در این نوشتار با در نظر گرفتن فرضیه فتنه سیاسی _ مذهبی، از روش تحلیل انتقادی بهره‌گیری می‌شود(روش). یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که فرقه بهائیت را، به عنوان یک فرقه استعماری از نحوه شکل­گیری تا عملکرد، با ویژگی‌هایی مانند ارتباط با بیگانگان، پیروی از عقاید انحرافی و بدعت‌آمیز در آموزه‌های شیعی، عملکرد مخرب و آشوب‌طلبی در جامعه، می‌توان یک فتنه مذهبی _ سیاسی نامید که در ایران معاصر به وجود آمده و برای ایجاد تفرقه در جامعه شیعی ایران و تسهیل حاکمیت استعمار، به فعالیت خود در جهت اهداف بیگانگان ادامه می‌دهد(یافته).