جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تربیت اخلاقی انسان و جوامع بشری همیشه مورد توجه جدی اندیشمندان و مکاتب دینی و غیر دینی در سرتاسر جهان بوده و هست. انگیزش متربی به سمت تسلیم در برابر اصول و مقررات تربیت اخلاقی و رعایت فضائل اخلاقی و ترک رذائل اخلاقی نیز از جمله مباحث مهم در تربیت اخلاقی است که از سوی صاحبنظران و مکاتب علمی پیگیری شدید میشود. مقوله انگیزش در نظام تربیت اخلاقی، فرایند خاصی دارد و این فرایند از اجزاء و عناصر مخصوصی تشکیل یافته است. بر اساس ادله معتبر و فراوان نقلی و عقلی، قرآن کریم بهترین، جامعترین و کامل‌ترین کتاب در زمینه تربیت اخلاقی بشر است. بنابراین، این کتاب، برترین مربی اخلاق انسان نیز به شمار می‌رود. ‌خداوند متعال در آیات نورانی و حکیمانه این کتاب آسمانی، نظام خاصی را در زمینه تربیت اخلاقی بشر طراحی و تبیین کرده و از انگیزش، بهره فراوانی جهت تربیت اخلاقی انسان برده است. در این انگیزش مزبور، عناصر مهمی جای داده شده و هدف از این انگیزش، دست یافتن متربی به تربیت اخلاقی و سپس تقرب او به خداوند متعال بوده است. روش این تحقیق توصیفی ـ تحلیلی، با رویکرد میان‌رشته‌ای و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد: فرایند ایجاد انگیزش در تربیت اخلاقی از منظر قرآن در پروسه‌ای سه مرحله‌ای شکل گرفته است. 1. مرحله ورودی: بعد نظری و شناختی که شامل (خودشناسی، خداشناسی، قرآن‌شناسی، پیامبرشناسی، هدف شناسی، یادآوری نعمت‌ها و نصرت‌ها، تبیین سنن الهی انگیزه‌بخش، برشمردن آثار مثبت تربیت اخلاقی، بیان حکمت‌های نهی، تبیین ارزش‌ها و ضد ارزش‌ها برای متربی، رفع شبهات، توصیه به عبرت گرفتن از سرگذشت پیشینیان، اطمینان‌بخشی به قلوب با ذکر داستان‌های پیامبران، بیان اسرار تربیت، یادآوری و تذکر در امور تربیتی و غفلت زدایی با یاد مرگ و معاد)؛ 2. مرحله فعالیت‌ها: بعد عملی و رفتاری که شامل (ارائه برخی از راهکارهایی تربیتی مانند توبه و استغفار، توسل و شفاعت، دعا و عبادت، حفظ عفت و حیا، ترغیب حسن تعاون و همکاری، جلب اعتمادبه‌نفس، ایجاد حس رقابت و مسابقه، دادن وعده‌ووعید، ترسیم چشم‌انداز منفی و مثبت، مقایسه در مرئی و منظر متربی؛ عهد و پیمان گرفتن از متربی، ترساندن از اهمال‌کاری، تحریض بر تفکر و تعقل و تشویق و تنبیه متربی)؛ 3. مرحله خروجی: رسیدن به کمال و قرب الهی در این عالم و جهان آخرت است.