جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پیدایش فیزیک نیوتنی اگر مهمترین رویداد در تاریخ علم نباشد یکی از مهمترین آنهاست که اندیشه و زندگی همه ما را دگرگون کرده است. اما این رویداد یگانه ریشه‌هایی عمیق در تاریخ گذشته علم و فلسفه دارد و دستاورد بزرگ نیوتن نه تنها دنباله کارهای کوپرنیک و کپلر و گالیله است، بلکه پاسخی است به پرسش‌هایی که از دیرباز__ از روزگار فیلسوفان یونانی و به ویژه ارسطو__ مطرح بوده است. آی. برنارد کوهن، مورخ بزرگ علم، در این کتاب برخی از مراحل مهمی را که به پیدایش فیزیک نیوتنی انجامید به زبانی ساده بررسی کرده و نقش پیشینیان نیوتن و شخص او را در آن نشان داده است.

نوشتار پیش‌روی گزارشی است از مقالۀ طولانی توماس آنرت با عنوان «نیوتونیسم در اوایل عصر روشنگری آلمان، (1750-1720): متافیزیک و نقد فلسفه جزمی». نویسندۀ مقاله بر آهستگی و تدریجی بودن پذیرش و راه‌یابی ایده‌های نیوتن و نیوتونیسم در مرحلۀ نخست عصر روشنگری آلمان تأکید دارد و دلایلی را در تبیین مدعای خود به میان می‌آورد. توماس آنرت در این مقاله توضیح می‌دهد که شناخته شدن نیوتن و نیوتونیسم در آلمان و در جایگاه یک اندیشمند متافیزیک و یک مکتب فلسفی، آهسته بوده است؛ اول، به دلیل اینکه جامعه آلمان قبل از رواج نیوتونیسم انتخاب فلسفی خود مبنی بر عدم گزینش نیوتونیسم را انجام داده بود و بعد از مطرح شدن نیوتونیسم، جایی برای انتخاب آن نبود. دلیل دوم نیز آنکه جامعه فلسفی آلمان بر این باور بود که خود نیوتن نیز تمایل نداشته با متافیزیک سروکار داشته باشد. به علاوه به باور آنرت انتخاب نیوتونیسم به عنوان مشرب فلسفی در آلمان همراه بود با پذیرش دگماتیسم فلسفی که طبیعتاً برای جامعه عقل‌گرای آلمان در عصر روشنگری مطلوب نبود، هر چند که در برش‌هایی از تاریخ روشنگری آلمان گرایشاتی به روش نیوتن برای گریز از مشکلات فلسفه اسکولاستیکی نیز به چشم می‌خورد. همچنین بخشی از نظر آنرت متوجه آن است که رواج اصطلاحی با عنوان فلسفۀ نیوتنی و نیوتونیسم صرفاً ابداع پیروان نیوتن در بریتانیاست نه آلمان.

دربارۀ مناقشۀ میان تصویر نیوتنی از فضازمان و تصویر لایب‌‎نیتزی از آن‌ تا کنون بسیار بحث شده است؛ اما دو تصویر متافیزیکی رقیب دیگر از فضازمان وجود دارند که تا کنون بررسی نشده‏اند. این دو تصویر عبارت‏اند از: «تصویر نیوتنی» و «تصویر لاگرانژی». در «تصویر نیوتنی»، فضازمان را می‌توان به صورت تحول زمانی رویه‌ای فضایی در نظر گرفت. در «تصویر لاگرانژی»، فضازمان کلی یکپارچه است که تمام آن به صورت یکجا بررسی می‌شود و تحول (زمانی) جزئی از آن، مگر به صورت موضعی یا محلی، معنادار نیست. اگرچه تصویر نیوتنی تصویر متافیزیکی غالب بوده است، آشنایی ما با این دو تصویر رقیب جدید است و در انتقادات اسمولین به کیهان‌شناسی مدرن و پژوهش‌های وارتون در مبانی مکانیک کوانتومی ریشه دارد. در این نوشتار، آرای اسمولین و وارتون را شرح می‌دهیم و استدلال خواهیم کرد که دو صورت‌بندی معروف نسبیت عام، یعنی صورت‌بندی هامیلتونی و صورت‌بندی لاگرانژی، به‏ترتیب از تصویر نیوتنی و تصویر لاگرانژی بهره می‌برند. همچنین، استدلال می‌کنیم (1) تصویر لاگرانژی بیش از تصویر نیوتنی با روح و فلسفۀ کلی نظریۀ نسبیت سازگار است؛ در حالی که تصویر نیوتنی فقط برای مقاصد عملی و محاسباتی قابل قبول است و (2) تصویر لاگرانژی جهان‏شمول است و برای هر فضازمانی کاربرد دارد؛ در حالی که تصویر نیوتنی فقط در رابطه با فضازمان‌هایی ویژه به کار می‏رود؛ بنابراین، تصویر لاگرانژی نسبت به تصویر نیوتنی تصویر متافیزیکی پذیرفتنی‌تری است.

این کتاب گزیده ای است از مقالات مایکل فریدمن، استاد فلسفه ی دانشگاه استنفورد، که به دوره ای از تاریخ و فلسفه ی علم مربوط می شود که از نیوتن آغاز و به اینشتاین خاتمه می یابد. آنچه در این رشته مقالات چه بسا موجب ملال خاطر خواننده شود تکرار بی کم و کاست آن است، اما، در این زمینه، به دو نکته باید توجه داشت. نخست آنکه هر مقاله استقلال خود را داراست و در هر یک نویسنده مبحث تازه ای را بررسی می کند و دوم آنکه، فریدمن اصولا مطالب خود را بیشتر در قالب مقاله عرضه می کند تا به صورت کتاب ، به طوری که همین تکرار مطالب حتی، در کتاب مفصل اش «بازنگریی پوزینیوتیسم منطقی» نیز به چشم می خورد.

محمدکریم‏خان کرمانی (1225 - 1288ق) در رسالۀ فی تزییف کتاب أفرنجی فی حرکات الأفلاک (1269ق) خلاصه‌ای عربی از کتابی دربارۀ نظریۀ خورشیدمرکزی و تبیین آن بر اساس مکانیک‌ دکارت و نیوتن را آورده و آن را نقد کرده است. می‌دانیم خورشیدمرکزی و مکانیک‌باوری بر اساس تفسیری جدید از مابعدالطبیعۀ ریاضی‏باوری فیثاغورسی ایجاد شده بود. کرمانی، بر اساس اصول مابعدالطبیعیِ ارسطوییِ مکان و حرکت، دلایل قائلان به خورشیدمرکزی و تبیین‌های مکانیکی جدید آن‌ها را رد کرد و دلایل تجربی را برای نفی زمین‌مرکزی و پذیرش خورشیدمرکزی کافی نمی‌دانست. به عقیدۀ او، تبیین‌های دکارتی و نیوتنی برای خورشیدمرکزی با اصول مابعدالطبیعی حرکت طبیعی و نفی خلأ سازگار نیستند. کرمانی با تغییر در ویژگی صُلبیت افلاک و پذیرش رقّت آن‏ها، تغییری در مفهوم سنتی فلک ایجاد کرد تا به دلایل خورشیدمرکزی پاسخ دهد. علاوه ‌بر این، او معتقد بود دلایلی تجربی نیز برای نفی خورشیدمرکزی و حرکت زمین وجود دارند، و اِشکالات آزمایش‌های مؤید حرکت زمین را نشان داد. او آیات قرآن را نیز مخالف خورشیدمرکزی می‌دانست. نظام فلسفی - عرفانی مذهب شیخیه انگیزه‌ای برای رد نجوم جدید بود، اما کرمانی، مانند بسیاری از همتاهای مسیحی ارسطویی او در قرن هفدهم میلادی، برای مخالفت خود با نجوم جدید فقط بر نظام عقیدتی خود تأکید نکرد.

ترجمه ماشینی : این یک حقیقت است که فلسفه و علوم در عصر لایب نیتس، نیوتن و کانت پیوند تنگاتنگی داشتند. اما تعیین دقیق تر ساختار و دینامیک این پیوند مورد نیاز است. موضوع این جلد، تعاملات میان تحولات فلسفه و دگرگونی هایی است که شاخه های مختلف علوم، اعم از باکونی و کلاسیک در این دوره متحمل شدند. از جمله موضوعاتی که به آن پرداخته می شود، دگرگونی های متافیزیک به عنوان یک رشته، ظهور مکانیک تحلیلی و پیامدهای آن برای پایه گذاری فیزیک در متافیزیک، مسیرهای متفاوت نیوتنییسم قرن 18، مشکل بدن-ذهن که فیلسوفان و پزشکان به آن پرداخته اند، می باشد. اصول فلسفی طبقه بندی در علوم زیستی. به عنوان ضمیمه، نسخه انتقادی و اولین ترجمه به انگلیسی مکتب نیوتن از املاک دیوید گرگوری در مورد گزاره های چهارم تا نهم کتاب سوم از اصول او اضافه شده است.

ترجمه ماشینی : علم طبیعی مدرن را نمی توان از نظر روش و محتوا بدون ارتباط های متنوع آن با فلسفه فهمید. در این کتاب، ولفگانگ نویزر، در این کتاب، مطالعات موردی تاریخی از قرن هفدهم تا نوزدهم را به عنوان یک ماده تجربی برای بررسی فلسفی، در زمینه نظریه‌ای درباره تاریخ مفهومی مفاهیم علمی ارائه می‌کند.