جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مطالعه درباره شناخت انسان و بررسی چیستی، نقش، جایگاه، ماهیت، زوایا و... سابقه‌‌ای به قدمت زندگی بشر دارد؛ آموزه‌‌های علوی با سرچشمه‌‌ای وحیانی، تعامل بایسته و مطلوب انسان با خود را برپایه‌ی اصول مبنایی نظیر خدامحوری، خودِکمال‌‌خواه، خودمسئولی، اختیار ذاتی خداداد و اصول کاربردی نظیر توجه به حقوق خود، خودعدالتی، جامع‌‌نگری، تعادل و توازن، پویایی و استمرار و توانشقرار داده است که در راستای خودتعاملی مطلوب باید مورد توجّه قرار گیرند. خودشناسی، خودمدیریتی و خودمهربانی از جمله مصادیق خودتعاملی است که در سایه‌ی اصول پیش‌‌گفتهو با محوریت دیدگاه امام علی مورد بررسی قرار گرفته‌‌ است. سارتر به عنوان اگزیستانسیالیستی ملحد از مکتب اومانیسم، معتقد است انسان دارای وجودی خالی از هرگونه ماهیتی است و هر آنچه که شائبه برخورداری او را از ماهیتی‌‌ زمینه‌‌ساز فراهم می‌‌آورد انکار می‌‌کند و با این وصف انسان مسئول ساخت خود است و باید این مهم را با آزادی مطلق و خودارزش‌سازی و بدون یاری نیرویی بیرونی مثل وحی به انجام رساند تا به تمامیت و مطلقیت دست یابد؛ عملگرایی در این فرآیندنقش محوری دارد. در نقد و تحلیل این نظریه در پرتو دیدگاه امام علیباید گفت برخلاف نظر سارتر نوع انسانی به‌واسطه اقتضای آفرینشش دارای ماهیتی ثابت با ویژگی شدت و ضعف است؛ علاوه بر این گرایش درونی به خیر و شر را به طور ملموس در درون خود می‌‌یابد و خودمسئولی انسان با همین اقتضائات و ارتباط‌‌داری او با نظام وحی و برخورداری از نتیجه اعمال خود در آخرت معنا و مفهوم پیدا می‌‌کند.آموز‌‌های علوی بر خداگونگی تکنیکال تأکید دارد و این موضوع با خداشدن مد نظر سارتر تفاوت ماهوی دارد. آزادی و اختیار ذاتی و یکسان همه انسان‌‌ها با ویژگی ضابطه‌مندی در آموزه‌‌های علوی مورد پذیرش و تأکید است و پذیرش وحی، آزادی دیگران و... باعث سلب آزادی و اختیار او نمی‌‌شود؛ به واسطه ثبات ارزش‌‌ها در هر دوره و برای هر فردی، خودارزش‌‌سازی صحیح نیست. انسان جز در پرتو عمل به چیزی دست پیدا نمی‌‌کند و انسان به ذات خود بصیرت و آگاهی دارد و شبهه‌‌ای در بودن او نیست تا چون فکر می‌‌کند بگوید هستم. یک‌‌رنگی مورد تأکید آموزه‌‌های علوی است و عنصر اصلی در آن نیّت است و بیشتر رویکردی درونی دارد.